Όπως είδαμε στον προηγούμενο οδηγό για τα Windows, ακόμη και χωρίς ειδικές ρυθμίσεις για SSD, ο δίσκος μας θα λειτουργεί άριστα για χρόνια. Εφόσον όμως δεν κοστίζει τίποτα, και είναι κυριολεκτικά πέντε λεπτά υπόθεση, στον οδηγό θα δούμε τις ιδανικές ρυθμίσεις για SSD στο Ubuntu, Lubuntu και το Linux Mint.
Προτάσεις συνεργασίας
Τα νέα άρθρα του PCsteps
Γίνε VIP μέλος στο PCSteps
Noatime στο fstab
Στο fstab (File System Table) περιγράφονται όλα τα partition του συστήματος, με τις παραμέτρους τους. Είναι το αρχείο το οποίο διαβάζει η εντολή mount κατά την εκκίνηση του συστήματος, ώστε τα partitions που χρειαζόμαστε να προσαρτηθούν αυτόματα.
Το πρώτο βήμα στις ρυθμίσεις για SSD είναι να επεξεργαστούμε τις ιδιότητες του partition ή των partition του συστήματος.
Αρχικά ανοίγουμε ένα τερματικό, πατώντας ctrl+alt+T (στο Linux Mint κάνουμε κλικ στο εικονίδιο στη γραμμή εργασιών)
Στο τερματικό γράφουμε την εντολή:
sudo gedit /etc/fstab
Θα μας ζητηθεί ο κωδικός μας. Καθώς τον γράφουμε δεν θα εμφανίζεται τίποτα (πχ τελείες ή αστεράκια), αυτή είναι η φυσιολογική συμπεριφορά.
Στις περισσότερες εγκαταστάσεις, τα μόνα δύο partition που θα βρούμε στο fstab είναι το root “/” και το swap. Αν κάναμε εγκατάσταση με custom partitions, θα βρούμε και ξεχωριστό partition για το /home.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να προσθέσουμε το noatime αμέσως μετά το ext4 στο root ή και στο /home, χωρισμένο με κόμμα από τις άλλες παραμέτρους.
Δεν προσθέτουμε το noatime στο swap, γιατί διαθέτει διαφορετικό σύστημα αρχείων το οποίο λειτουργεί με διαφορετική λογική από το σύστημα αρχείων ext4 στα βασικά μας partition.
Η εντολή noatime ουσιαστικά απενεργοποιεί την εντολή “atime”, η οποία όποτε ανοίγουμε ένα αρχείο κάνει μια εγγραφή στο δίσκο με την ημερομηνία και την ώρα που είχαμε πρόσβαση σε αυτό.
Μάλιστα, ο γνωστός Linux Developer Ingo Molnár, που εργάζεται στη Red Hat, είπε πως το atime “είναι ίσως η πιο ηλίθια σχεδιαστική ιδέα του Unix όλων των εποχών“.
Με το noatime γλιτώνουμε λοιπόν πολλές περιττές εγγραφές στον δίσκο μας, που είναι και το βασικό ζητούμενο στις ρυθμίσεις για SSD.
Οι μόνες παρενέργειες από την απενεργοποίηση του atime με το noatime αφορούν εξειδικευμένες εφαρμογές τις οποίες συναντούμε κυρίως σε server, που δεν μας αφορούν σε οικιακό επίπεδο.
Η ρύθμιση noatime θα ωφελήσει και σε συμβατικούς δίσκους HDD, αν τους έχουμε να γίνονται αυτόματα mount μέσω του fstab, μειώνοντας και εκεί τις περιττές εγγραφές.
Όχι στην παράμετρο discard
Κάποιοι οδηγοί στο Internet που ασχολούνται με τις ρυθμίσεις για SSD προτείνουν μαζί με το noatime να προσθέσουμε και το discard στο fstab.
Αυτό όμως είναι πολύ κακή ιδέα, καθώς με την παράμετρο discard, όποτε διαγράφουμε ένα αρχείο, θα εκτελείται εκείνη την ώρα η εντολή TRIM για την οριστική διαγραφή του, οδηγώντας σε σημαντικές καθυστερήσεις.
Ένας blogger που έκανε σχετικές δοκιμές, διαπίστωσε πως ο συνολικός χρόνος για τη διαγραφή αρχείων με το discard αυξήθηκε κατά 64 φορές!
Είναι πολύ καλύτερο στις ρυθμίσεις για SSD να έχουμε το TRIM να εκτελείται μόλις ανοίγει ο υπολογιστής μας.
Εκτέλεση του TRIM κατά την εκκίνηση του συστήματος
Η εντολή TRIM είναι απαραίτητη για τους δίσκους SSD, ώστε να μην αρχίζουν να επιβραδύνονται μετά από ένα διάστημα.
Περισσότερα σχετικά με το TRIM μπορείτε να διαβάσετε στο αναλυτικό άρθρο της σελίδας Maximum PC.
Οι σύγχρονες εκδόσεις Ubuntu και Linux Mint έχουν προγραμματισμένη την εντολή TRIM να εκτελείται μια φορά την εβδομάδα ως cron job.
Έχοντάς την όμως να τρέχει κατά την εκκίνηση του συστήματος, όποτε ανοίγουμε τον υπολογιστή μας ο SSD μας θα είναι καθαρός, ενώ η καθυστέρηση στην εκκίνηση του συστήματος είναι αμελητέα.
Πρώτα απ' όλα, ελέγχουμε αν η εντολή που ενεργοποιεί το TRIM, η οποία ονομάζεται fstrim, λειτουργεί στο δίσκο μας, τρέχοντας στο τερματικό:
sudo fstrim -v /
Ανάλογα με το πόσα δεδομένα χρειάζεται να γίνουν trim, θα πάρει κάποιο χρόνο χωρίς να δείχνει ότι κάνει κάτι. Εφόσον μας εμφανιστεί ένα μήνυμα όπως το παραπάνω, για τον αριθμό των δεδομένων που έγιναν “trimmed”, όλα έχουν λειτουργήσει σωστά.
Αν για κάποιο λόγο ο δίσκος μας δεν υποστηρίζει TRIM, όπως για παράδειγμα ο δίσκος μιας εικονικής μηχανής, θα μας βγάλει μήνυμα σφάλματος, όπως εδώ:
Εφόσον όλα πήγαν καλά με τη δοκιμή του TRIM, για να ορίσουμε το TRIM στην εκκίνηση αρκεί να τρέξουμε την εντολή:
sudo gedit /etc/rc.local
Στο αρχείο που θα ανοίξει, πριν το τελικό “exit 0” προσθέτουμε για κάθε partition την εντολή fstrim -v μαζί με το mount point (εξαιρείται και εδώ το swap).
Αν έχουμε ένα μόνο partition σαν root “/” το αρχείο θα διαμορφωθεί έτσι:
Αν έχουμε ξεχωριστό partition “/home”, το προσθέτουμε και αυτό.
Απενεργοποίηση του εβδομαδιαίου TRIM
Έχοντας πλέον το TRIM να τρέχει στην εκκίνηση του λειτουργικού, είναι πλέον περιττή η εβδομαδιαία εκτέλεση του.
Γράφουμε λοιπόν την παρακάτω εντολή για να την απενεργοποιήσουμε:
sudo mv -v /etc/cron.weekly/fstrim /fstrim
Μείωση της χρήσης της εικονικής μνήμης
Η εικονική μνήμη στο Linux λειτουργεί με την ίδια λογική όπως η εικονική μνήμη στα Windows, αλλά με μια διαφορά: Στο linux το σύστημα μπορεί να ρυθμιστεί πόσο συχνά θα χρησιμοποιεί την εικονική μνήμη ή όχι.
Το χαρακτηριστικό αυτό ονομάζεται swappiness, και μπορεί να οριστεί από 0 έως 100, με το 0 να είναι “Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ και για κανένα λόγο την εικονική μνήμη” και το 100 είναι “χρησιμοποιούμε όσο πιο συχνά γίνεται την εικονική μνήμη”.
Η προεπιλεγμένη τιμή είναι το 60, όπως βλέπουμε τρέχοντας την εντολή:
cat /proc/sys/vm/swappiness
Εφόσον το σύστημά μας έχει τουλάχιστον 4GB RAM – που έτσι κι αλλιώς θα ήταν παράλογο να βάλουμε δίσκο SSD σε έναν υπολογιστή με 2GB RAM ή λιγότερη – μπορούμε να μειώσουμε το swappiness στο 1.
Με αυτόν τον τρόπο δεν θα χρησιμοποιείται συχνά, αλλά ούτε και θα απενεργοποιηθεί εντελώς, καθώς είναι χρήσιμο να το έχουμε διαθέσιμο σε περίπτωση που γεμίσει η RAM.
Για να αλλάξουμε το swappiness αρκεί να τρέξουμε την εντολή:
sudo gedit /etc/sysctl.conf
Στο τέλος του αρχείου προσθέτουμε την εντολή
vm.swappiness=1
Αποθηκεύουμε το αρχείο, κάνουμε επανεκκίνηση στον υπολογιστή και στην επόμενη εκκίνηση επιβεβαιώνουμε πως το swappiness έχει αλλάξει.
Με αυτό ουσιαστικά έχουν ολοκληρωθεί οι σημαντικότερες ρυθμίσεις για SSD στο Linux.
Απενεργοποίηση της “αδρανοποίησης”
Ορισμένες σελίδες στο Internet – κυρίως διάφορα forum – αντιμετωπίζουν την αδρανοποίηση (hibernate) σαν να είναι θανατική καταδίκη για τον SSD μας, λες και ένας δίσκος που θα κρατούσε 10 χρόνια, με την αδρανοποίηση θα κρατούσε μόνο 5.
Στην πραγματικότητα το hibernate σε καμία περίπτωση δεν είναι τόσο επικίνδυνο για τον SSD, ειδικά από τη στιγμή που μπορούμε απλά να επιλέξουμε να μην το χρησιμοποιούμε, και να κάνουμε κανονικά τερματισμό λειτουργίας του υπολογιστή.
Έτσι κι αλλιώς στο Ubuntu η αδρανοποίηση είναι εξ' αρχής απενεργοποιημένη, δεν υπάρχει καν στις επιλογές του τερματισμού λειτουργίας.
Στο Linux Mint, όμως, είναι ενεργοποιημένη η επιλογή της αδρανοποίησης.
Αν λοιπόν μας ενοχλεί το να τη βλέπουμε σαν επιλογή, αρκεί να τρέξουμε στο τερματικό την εντολή:
sudo gedit /etc/polkit-1/localauthority/90-mandatory.d/disable-hibernate.pkla
(η εντολή είναι μία γραμμή)
Θα ανοίξει ένα κενό αρχείο κειμένου, στο οποίο γράφουμε το παρακάτω κείμενο:
[Disable hibernate (upower)] Identity=unix-user:* Action=org.freedesktop.upower.hibernate ResultActive=no ResultInactive=no ResultAny=no [Disable hibernate (logind)] Identity=unix-user:* Action=org.freedesktop.login1.hibernate ResultActive=no [Disable hibernate for all sessions (logind)] Identity=unix-user:* Action=org.freedesktop.login1.hibernate-multiple-sessions ResultActive=no
Χωρίς να χρειαστεί καν να κάνουμε επανεκκίνηση, η επιλογή για την αδρανοποίηση έχει εξαφανιστεί από το μενού.
Επαναφορά της αδρανοποίησης στο Linux Mint
Αν θελήσουμε να επαναφέρουμε την αδρανοποίηση, αρκεί να τρέξουμε την εντολή
sudo rm /etc/polkit-1/localauthority/90-mandatory.d/disable-hibernate.pkla
Αυτή τη φορά θα χρειαστεί επανεκκίνηση. Στην επόμενη εκκίνηση θα βρούμε την αδρανοποίηση κανονικά.
Είδατε διαφορά με τις ρυθμίσεις για SSD στο Linux?
Αν νιώθετε το σύστημά σας γρηγορότερο, ή ακόμη έχετε να προτείνετε και επιπλέον ρυθμίσεις για SSD στο Linux, γράψτε μας στα σχόλια, για να βοηθήσετε και άλλους αναγνώστες με τον υπολογιστή τους.
