Δείκτης εμπειρίας των Windows – Η “Αξιολόγηση” του PC

Ανάμεσα στις καινοτομίες των Windows Vista και Windows 7 ήταν ο “Δείκτης εμπειρίας των Windows”, μια ενσωματωμένη δυνατότητα του λειτουργικού συστήματος η οποία μετράει και βαθμολογεί τα υποσυστήματα του υπολογιστή. Στον οδηγό θα δούμε τι είναι ο δείκτης εμπειρίας των Windows, και αν αξίζει να ασχολούμαστε μαζί του.

Τι είναι ο δείκτης εμπειρίας των Windows

To Windows Experience Index (WEI) ήταν η προσπάθεια της Microsoft να δημιουργήσει ένα ενιαίο σύστημα αξιολόγησης και βαθμολόγησης, το οποίο να συνοψίζει τις δυνατότητες του υπολογιστή στα Windows Vista και τα Windows 7.

Για να δούμε την αξιολόγηση των Windows αρκεί να κάνουμε δεξί κλικ στο εικονίδιο “Υπολογιστής” και να επιλέξουμε “Ιδιότητες”.

Στις ιδιότητες του συστήματος εμφανίζεται ο συνολικός δείκτης εμπειρίας των Windows.

Στόχος της Microsoft ήταν να χρησιμοποιείται αυτή η βαθμολογία ως μια γενική ένδειξη για τις επιδόσεις του υπολογιστή, και για το αν θα μπορεί να τρέξει συγκεκριμένα προγράμματα ή παιχνίδια.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με τη μισομεταφρασμένη σχετική σελίδα της Microsoft, ένας υπολογιστής με Windows Vista στον οποίο η αξιολόγηση των Windows είναι μεταξύ 1.0 και 1.9 είναι ένα βασικό μηχάνημα, κατάλληλο για επαγγελματικά προγράμματα – προφανώς τύπου Office – πλοήγηση στο Internet και απλά παιχνίδια.

Ένα σύστημα με βαθμολογία μεταξύ 5.0 και 5.9 – που είναι και η ανώτερη για τα Windows Vista – θα μπορεί να τρέξει παιχνίδια με “ultra rich” γραφικά, και προγράμματα δημιουργίας τρισδιάστατων μοντέλων.

Ποιος ήταν ο στόχος της αξιολόγησης των Windows

Σε αντίθεση με άλλες καινοτομίες της Microsoft – όπως τα πολύχρωμα πλακάκια των Windows 8 – o δείκτης εμπειρίας των Windows δεν ήταν καθόλου άσχημη ιδέα.

Θεωρητικά, θα επέτρεπε σε χρήστες χωρίς καθόλου τεχνικές γνώσεις, που δεν γνωρίζουν τι επεξεργαστή, πόση RAM και ποια κάρτα γραφικών έχει το σύστημα, να έχουν μια αίσθηση για τις δυνατότητες του υπολογιστή τους.

Αν η αξιολόγηση των Windows είχε πετύχει ως σύστημα, θα ήταν ενδεχομένως πολύ πιο εύκολο να γνωρίζουμε αν ένα νέο παιχνίδι θα παίζει στον υπολογιστή μας.

Κάθε τίτλος θα μπορούσε να αναγράφει πως “για την εκτέλεση απαιτείται δείκτης εμπειρίας των Windows τουλάχιστον 2.0” ή πως “Για βέλτιστες επιδόσεις συνιστάται δείκτης εμπειρίας των Windows μεγαλύτερος ή ίσος του 4.0”, αντί για τα Minimum/Required και Recommended specifications.

Τι σημαίνουν οι βαθμολογίες

Η αξιολόγηση των Windows εξετάζει τέσσερις κατηγορίες υποσυστημάτων: Τον επεξεργαστή, τη μνήμη RAM, την κάρτα γραφικών όσον αφορά τα δισδιάστατα και τρισδιάστατα γραφικά, και τον βασικό σκληρό δίσκο του συστήματος.

Η μέγιστη βαθμολογία στα Vista ήταν 5.9. Στα Windows 7 διαμορφώθηκε στο 7.9, ώστε να λαμβάνει υπ' όψιν τις νεότερες εξελίξεις στο hardware.

Γιατί ο δείκτης εμπειρίας των Windows φτάνει μέχρι το 7.9 και όχι το 10?

Ο λόγος που η αξιολόγηση των Windows δίνει μέγιστη βαθμολογία στο 5.9 και το 7.9 αντί για το 10, τουλάχιστον με βάση την επίσημη εξήγηση, είναι επιεικώς ηλίθιος.

Στη σχετική σελίδα της Microsoft αναφέρει πως “η ομάδα των Windows καθιέρωσε αυτό το σύστημα βαθμολόγησης για συγκεκριμένο λόγο. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, ο δείκτης θα επεκταθεί στο 8,9 ή ακόμα περισσότερο, για να συμβαδίζει με το πιο γρήγορο υλικό.”.

Καθώς μεσολάβησαν δύο χρόνια μεταξύ των Windows Vista και Windows 7, πιθανώς να μην ήταν πρακτικό η μέγιστη βαθμολογία των Vista να είναι πχ 10 και των Windows 7 να είναι 15, καθώς η τεχνολογία δεν θα είχε προχωρήσει αρκετά για να δικαιολογήσει τη διαφορά στο κορυφαίο επίπεδο.

Αλλά γιατί ήταν τόσο σημαντικό το 0.9, και γιατί δεν έβαλαν πχ στα Vista το 6 σαν κορυφή και στα Windows 7 το 8, μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Πάντως, το 2010 που τα Windows 7 ήταν ακόμα σχετικά φρέσκα, ο διαχειριστής προγραμμάτων της Microsoft, Scott Hanselman, επιχείρησε να φτιάξει έναν υπολογιστή που να πιάνει το 7.9 σε όλα.

Θα ονόμαζε τον υπολογιστή αυτόν GOM, από το God's Own Machine (το μηχάνημα του ίδιου του Θεού).

Έχοντας συγκεντρώσει hardware συνολικής αξίας σχεδόν 3.000 δολαρίων – σε μια εποχή βέβαια που ένας SSD των 256GB τεχνολογίας MLC κόστιζε 600+ δολάρια – κατάφερε να φτάσει μόνο μέχρι το 7.8.

Τι σημαίνουν στην πράξη οι βαθμολογίες στην αξιολόγηση των Windows

Κατ' αρχάς, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε δύο πράγματα όσον αφορά τον δείκτη εμπειρίας των Windows.

Πρώτον, δεν  προκύπτει ως μέσος όρος των επιμέρους βαθμολογιών. Το υποσύστημα με τη χαμηλότερη βαθμολογία ορίζει το ποιος θα είναι ο δείκτης εμπειρίας των Windows.

Δεύτερον, δεν εκπροσωπεί τις επιδόσεις των υποσυστημάτων, όπως θα έκανε ένα πραγματικό πρόγραμμα benchmark. Υποτίθεται πως εκπροσωπεί “την εμπειρία που θα έχει ο χρήστης από τα Windows τον συγκεκριμένο υπολογιστή”.

Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Στην πράξη, όπως θα δούμε και στην ανάλυση των επιμέρους βαθμολογιών, η ύπαρξη και μόνο συγκεκριμένων χαρακτηριστικών ανεβάζει τη βαθμολογία, ασχέτως του πώς μεταφράζονται αυτά τα χαρακτηριστικά στην πράξη.

Η βαθμολογία στον επεξεργαστή

Η βαθμολογία του επεξεργαστή καθορίζεται από τις μετρήσεις σε ορισμένες συνηθισμένες εργασίες των Windows.

Οι επεξεργαστές με τους περισσότερους πυρήνες έχουν σαφές πλεονέκτημα. Οι περισσότεροι τετραπύρηνοι επεξεργαστές θα έχουν βαθμολογία κοντά στο 7.

Η βαθμολογία στη μνήμη RAM

Όσον αφορά τη μνήμη RAM, μόνο το μέγεθος μετράει. Η βαθμολογία δεν λαμβάνει υπ' όψιν παράγοντες επιδόσεων όπως η συχνότητα σε συνδυασμό με το CAS Latency.

Με 2GB RAM στα Windows 7 έχουμε βαθμολογία 5.5.

Αυξάνοντας την ίδια ακριβώς RAM στα 4GB, η βαθμολογία πάει στο 7.9, που είναι και η μέγιστη βαθμολογία.

Σύμφωνα λοιπόν με τη Microsoft και την αξιολόγηση των Windows, είτε έχουμε 4GB RAM είτε 64GB, είτε DDR3 είτε DDR4, είτε Dual Channel DDR είτε Quad Channel DDR , είναι το ίδιο και το αυτό.

Η βαθμολογία στα γραφικά

Η βαθμολογία των γραφικών αφορά κυρίως την εκτέλεση του περιβάλλοντος Aero στα Windows Vista και 7, καθώς και την αναπαραγωγή βίντεο.

Δίνεται μεγάλη βαρύτητα στο πόση μνήμη έχει η κάρτα γραφικών, καθώς επίσης και η υποστήριξη DirectX 9, Direct X 10, και το Windows Display Driver Model (WDDM) 1.0 και 1.1.

Μια κάρτα που δεν υποστηρίζει DirectX 9, ανεξαρτήτως των επιδόσεών της, θα έχει σκορ 1.0, ενώ αν δεν υποστηρίζει το WDDM περιορίζεται στο 1.9.

Η βαθμολογία στα γραφικά παιχνιδιών

Το κριτήριο για αυτή τη βαθμολογία είναι το πόσα frame ανά δευτερόλεπτο μπορεί να πετύχει η κάρτα γραφικών διαχειριζόμενη διαφορετικά Textures.

Τώρα, για το πώς ακριβώς το βρίσκει αυτό η διεργασία της Microsoft, κανείς δεν γνωρίζει, γιατί σίγουρα δεν τρέχουν κάποιο εμφανές graphics benchmark.

Και εδώ παίζει ρόλο η υποστήριξη Direct3D, DirectX 9 και 10 και WDDM 1.0 και 1.1.

Η βαθμολογία στον σκληρό δίσκο

Η βαθμολογία αυτή εξαρτάται από το bandwidth του δίσκου. Ένας δίσκος HDD δύσκολα θα πάει πάνω από 5,9. ενώ οι SSD άνετα πιάνουν το 7.9.

Γιατί ο δείκτης εμπειρίας των Windows είναι εντελώς άχρηστος

Ο δείκτης εμπειρίας των Windows ήταν καταδικασμένος από την αρχή.

Κατ' αρχάς, ενώ απευθύνεται σε χρήστες που δεν έχουν μεγάλη εμπειρία όσον αφορά το hardware των υπολογιστών, βρίσκεται καταχωνιασμένος στις ιδιότητες του συστήματος, όπου κανείς αρχάριος χρήστης δεν έχει λόγο να πατήσει.

Αυτό όμως είναι το μικρότερο από τα προβλήματα της αξιολόγησης των Windows. Το πιο βασικό θέμα είναι πως δεν ήταν αρκετά χρήσιμη ακόμα και για τους χρήστες που την ανακάλυψαν.

Οι δοκιμές που κάνει σε καμία περίπτωση δεν είναι δοκιμές σε βάθος, κάτι που είναι εμφανές από το πόσο σύντομα γίνονται, μετά βίας διαρκούν τέσσερα-πέντε λεπτά.

Αυτό σημαίνει πως τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των Windows, στην καλύτερη περίπτωση, μπορούν να διακρίνουν μόνο αδρές κατηγορίες.

Ναι, ένας δίσκος HDD είναι μια ολόκληρη τάξη πιο αργός από έναν SSD. Όποιος χρήστης όμως δεν το γνωρίζει αυτό, το πιθανότερο είναι πως δεν γνωρίζει καν πως υπάρχει ο δείκτης εμπειρίας των Windows, πόσο μάλλον να γνωρίζει που βρίσκεται.

Αν όμως θέλουμε να δούμε ποιος SSD είναι καλύτερος, πχ ένας Samsung ή ένας Crushial, εκεί ατυχήσαμε. Η αξιολόγηση των Windows το πιθανότερο είναι να δώσει 7.9 και στους δύο, ασχέτως της όποιας διαφοράς μπορεί να έχουν στις επιδόσεις.

Συν ότι η αξιολόγηση των Windows για κάποιο λόγο είναι πολύ πιο αυστηρή με τον επεξεργαστή και πιο χαλαρή με την κάρτα γραφικών. Σε αυτό προφανώς παίζει ρόλο πως δεν τρέχει κάποιο πραγματικό benchmark για την κάρτα γραφικών.

Τέλος, το γεγονός πως ο συνολικός δείκτης εμπειρίας των Windows έχει βαθμολογία ίση με αυτή του πιο αδύναμου υποσυστήματος είναι παραπλανητικό.

Θα μπορούσαμε να έχουμε ένα πανίσχυρο workstation, με επεξεργαστή Xeon και κάρτες γραφικών Nvidia Quadro σε SLI…

…και επειδή έχει μηχανικό δίσκο HDD, ο συνολικός δείκτης εμπειρίας των Windows να είναι 5.9 εξ' αιτίας του.

Η ίδια η Microsoft εγκαταλείπει τον δείκτη εμπειρίας των Windows

Δεν είναι έκπληξη λοιπόν πως ακόμα και η ίδια η Microsoft, μετά από 7 χρόνια, εγκατέλειψε την αξιολόγηση των Windows στην έκδοση 8.1, αφαιρώντας εντελώς το γραφικό της περιβάλλον.

Το ίδιο συνέβη και με την ιστοσελίδα http://www.weishare.net/. Υποτίθεται πως ήταν μια σελίδα στην οποία οι χρήστες ανέβαζαν ο καθένας το δικό του δείκτη εμπειρίας των Windows.

Μάλιστα, η ίδια η Microsoft το αναφέρει στη σελίδα για το δείκτη εμπειρίας στα Windows.

Πλέον, όμως, δεν είναι παρά ένα νεκρό site, με διαφημίσεις για iPhone 5 στα Ιαπωνικά…

Η αξιολόγηση των Windows στα Windows 8.1

Παρ' όλο που η Microsoft αφαίρεσε το γραφικό περιβάλλον για τον δείκτη εμπειρίας των Windows, υπογράφοντας πρακτικά τη θανατική του καταδίκη, το πρόγραμμα WinSAT (Windows System Assessment Tool) που έκανε το στοιχειώδες benchmarking είναι ακόμα διαθέσιμο στο σύστημα.

Αυτό σημαίνει πως μπορούμε, αν το θέλουμε πραγματικά, να δούμε την βαθμολογία του συστήματός μας και στα Windows 8.1.

Αρκεί να ανοίξουμε μια γραμμή εντολών ως διαχειριστές…

…και να γράψουμε την εντολή:

winsat prepop

Η συνολική διαδικασία θα πάρει μεταξύ δύο και πέντε λεπτών να ολοκληρωθεί.

Τα αποτελέσματα της διαδικασίας δεν εμφανίζονται εδώ, αλλά είναι διαθέσιμα σε μορφή XML.

Για να τα δούμε θα χρειαστεί να ανοίξουμε το PowerShell ως διαχειριστές.

Στο PowerShell γράφουμε την εντολή:

Get-WmiObject -Class Win32_WinSAT

Στα αποτελέσματα της εντολής βλέπουμε τις βαθμολογίες σε κάθε ενότητα, ενώ ο δείκτης εμπειρίας των Windows εμφανίζεται στο WinSPRLevel.

Εσάς πώς σας φαίνεται ο δείκτης εμπειρίας των Windows?

Θεωρείτε πως ο δείκτης εμπειρίας των Windows ήταν ένα χρήσιμο εργαλείο που δεν “έπιασε” ή μια άχρηστη ανοησία της Microsoft, και καλά ξεκουμπίδια? Γράψτε μας τη γνώμη σας στα σχόλια.