Ένα Network Access Storage (NAS) είναι ένας απλός και εύκολος τρόπος να κρατάμε backup στο τοπικό δίκτυο, καθώς επίσης και να μοιραζόμαστε αρχεία σε όλες τις συσκευές μας. Ενώ δεν κοστίζει ακριβά να αγοράσουμε ένα μικρό NAS, στον οδηγό θα δούμε τη δημιουργία NAS δωρεάν, αξιοποιώντας έναν παλιό υπολογιστή.
Προτάσεις συνεργασίας
Τα νέα άρθρα του PCsteps
Γίνε VIP μέλος στο PCSteps
Εδώ και αρκετούς μήνες, κάθε Παρασκευή παρουσιάζουμε μια διαφορετική διανομή Linux.
Αυτή η Παρασκευή δεν αποτελεί εξαίρεση, καθώς το λογισμικό που θα χρησιμοποιήσουμε για τη δημιουργία NAS βασίζεται στο Linux.
Τι είναι το NAS
Το Network Access Storage, στην πιο βασική του μορφή, είναι ένας εξωτερικός σκληρός δίσκος ο οποίος δεν συνδέεται στον υπολογιστή μας με USB ή eSATA, αλλά συνδέεται απευθείας στο router και έχουμε πρόσβαση σε αυτόν μέσω τοπικού δικτύου.
Υπάρχουν στην αγορά έτοιμοι δικτυακοί σκληροί δίσκοι με σύνδεση ethernet, οι οποίοι ξεκινούν από τα 150 ευρώ για 3TB χωρητικότητας…
(τώρα γιατί το eshop έχει ακριβότερα τα 2TB από τα 3TB, θα πρέπει να τους ρωτήσετε)
…ενώ τα επαγγελματικά NAS μπορούν να φτάσουν και τις 20.000 ευρώ για χωρητικότητα 64 Terabytes, σύνδεση στο δίκτυο μέσω οπτικών ινών, και προηγμένες δυνατότητες RAID.
Αν όμως το τελευταίο διάστημα αγοράσαμε έναν νέο υπολογιστή, και ο παλιός μας συνεχίζει ακόμα και λειτουργεί, αντί να πιάνει σκόνη μπορούμε να τον αξιοποιήσουμε για τη δημιουργία NAS εντελώς δωρεάν.
Η δημιουργία NAS με το Amahi
Το κλειδί για τη δημιουργία NAS είναι το Amahi, ένα δωρεάν λογισμικό το οποίο είναι βασισμένο στη διανομή Fedora Linux, αν και έχουν κυκλοφορήσει και εκδόσεις του βασισμένες στο Ubuntu Linux.
Η δημιουργία NAS είναι μία μόνο από τις δυνατότητες που δίνει το Amahi. Μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως DHCP Server, caching DNS Server, ενώ μπορούμε να στήσουμε μέχρι και οικιακό VPN.
Οι δημιουργοί του το χαρακτηρίζουν ως HDA (Home Digital Assistant, ψηφιακός οικιακός βοηθός). Φανταστείτε κάτι σαν το J.A.R.V.I.S στον Iron Man, αλλά χωρίς την τεχνητή νοημοσύνη. Ή τις φωνητικές εντολές. Ή τη στολή που πετάει.
Στον οδηγό αυτό θα εστιαστούμε στη δημιουργία NAS, όμως θα καλύψουμε και τις υπόλοιπες δυνατότητες σε μετέπειτα οδηγούς.
Για την εγκατάσταση Amahi δεν χρειάζεται κανένα σπουδαίο μηχάνημα. Μπορεί να εγκατασταθεί σε υπολογιστή με 512MB RAM, επεξεργαστή 1GHz και σκληρό δίσκο 4GB.
Εγγραφή στο Amahi
Το πρώτο βήμα για την εγκατάσταση του Amahi είναι να εγγραφούμε στην υπηρεσία.
Το σύστημα δεν επιτρέπει να κάνουμε sign in πριν επιβεβαιώσουμε το λογαριασμό μας κάνοντας κλικ στο email που θα μας στείλουν.
Ρυθμίσεις Amahi Server
Κάνοντας κλικ στο link της επιβεβαίωσης, έχουμε την επιλογή να κάνουμε κάποιες βασικές ρυθμίσεις στο Server μας.
Στο Existing Network Gateway βάζουμε την IP του router μας και στη διεύθυνση που θέλουμε να έχει ο Server στο τοπικό δίκτυο βάζουμε την ίδια IP, με μόνο τον τελικό αριθμό να διαφέρει.
Για να βρούμε την IP του router μας, αν δεν την γνωρίζουμε, αρκεί να ανοίξουμε μία γραμμή εντολών και να γράψουμε την εντολή ipconfig. Θα τη βρούμε στο default gateway.
Για να μην μπούμε στη διαδικασία να ρυθμίσουμε τον DHCP Server στο router ώστε να μην δίνει αυτόματα αυτή τη διεύθυνση, καλό είναι να βάλουμε ένα μεγάλο αριθμό για το HDA, πχ 192.168.1.200 όπως στο παράδειγμα.
Απλά θυμηθείτε πως πάει μέχρι 254, παραπάνω δεν έχει.
Το επόμενο βήμα, Home DNS Domain, είναι κάτι που δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα εφόσον εγκαταστήσαμε το Amahi για τη δημιουργία NAS.
Δεν χρειάζεται να έχουμε αγορασμένο domain για να βάλουμε εδώ, καθώς θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά στο τοπικό δίκτυο.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να μην βάλουμε κάποιο domain που θέλουμε να επισκεφθούμε κανονικά στο Internet, πχ google.gr, γιατί δεν θα έχουμε πλέον πρόσβαση.
Τέλος, επιβεβαιώνουμε τις ρυθμίσεις μας, και κάνουμε κλικ στο “Create your HDA profile!”
Το σύστημα θα μας εμφανίσει έναν μοναδικό κωδικό εγκατάστασης, τον οποίο πρέπει να περάσουμε στο τέλος της εγκατάστασης, για να γίνουν αυτόματα οι ρυθμίσεις.
Εγκατάσταση Amahi
Το επόμενο βήμα για τη δημιουργία NAS είναι η εγκατάσταση του Amahi.
Αρκεί να μπούμε στη διεύθυνση https://wiki.amahi.org/index.php/Express_CD
και να κατεβάσουμε την τελευταία έκδοση του CD, μέσω Torrent ή HTTP.
Γράφουμε το ISO σε DVD – ή, αν θέλουμε το περνάμε σε USB. Στη συνέχεια, ρυθμίζουμε το BIOS του παλιού μας υπολογιστή ώστε να κάνει boot από το αντίστοιχο μέσον.
Προσοχή! Η εγκατάσταση του Amahi είναι ρυθμισμένη να διαγράψει πλήρως το περιεχόμενο του σκληρού δίσκου στον υπολογιστή. Φροντίστε να μην έχετε απαραίτητα αρχεία μέσα τα οποία δεν έχετε κρατήσει σε backup.
Φορτώνοντας το σύστημα, επιλέγουμε το Install Amahi.
Μπορούμε να βάλουμε στα Ελληνικά το περιβάλλον εγκατάστασης.
Στην οθόνη των ρυθμίσεων, το μόνο που χρειάζεται να επιλέξουμε είναι η χρονική ζώνη στο Date & Time.
Βάζουμε την Ελλάδα – ή όπου αλλού ζούμε, αν είμαστε ξενιτεμένοι – και πηγαίνουμε στο Done, πάνω αριστερά.
Στην αρχική οθόνη, πηγαίνουμε στο Begin Installation κάτω δεξιά.
Θα μας ζητηθεί να ορίσουμε password για τον root και να φτιάξουμε ένα λογαριασμό χρήστη.
Ορίζουμε root password και φροντίζουμε να είναι ισχυρό…
…και επίσης δημιουργούμε ένα λογαριασμό χρήστη.
Προς το τέλος της εγκατάστασης θα μας ζητηθεί ο install code που μας έδωσε το σύστημα όταν φτιάξαμε λογαριασμό στο Amahi.
Αν δεν τον σημειώσαμε κάπου – άνθρωποι είμαστε – αρκεί να κάνουμε log in στο λογαριασμό μας στο Amahi και θα τον βρούμε στην αρχική σελίδα.
Μόλις η εγκατάσταση ολοκληρωθεί, αφαιρούμε το μέσο εγκατάστασης και κάνουμε κλικ στο Reboot.
Το σύστημα θα μπει αυτόματα στο Fedora, στο οποίο είναι βασισμένη η τρέχουσα έκδοση Amahi.
Θα εμφανίσει αρχικά την οθόνη του Login…
Προσοχή! Δεν κάνουμε login!
Σε λίγα δευτερόλεπτα η οθόνη θα μαυρίσει, και αν πατήσουμε κάποιο πλήκτρο στο πληκτρολόγιο θα εμφανιστούν τα παρακάτω μηνύματα.
Όλα αυτά τα “Stop” δεν μας ανησυχούν. Το Amahi τρέχει αυτόματα κάποια σκριπτάκια, είναι η φυσιολογική του διαδικασία.
Μετά από μισό με ένα λεπτό το σύστημα θα κάνει μόνο του μια επανεκκίνηση, και θα εμφανίσει ξανά την οθόνη του Login.
Ούτε τώρα κάνουμε login!
Για την ακρίβεια, δεν θα χρειαστεί ποτέ να κάνουμε login από το τερματικό. Ούτε χρειάζεται να έχουμε οθόνη συνδεδεμένη στο παλιό PC στο οποίο κάνουμε τη δημιουργία NAS, μπορούμε από εδώ κι εμπρός να την αποσυνδέσουμε.
Σε περίπτωση που δεν το γνωρίζατε, οι περισσότεροι server που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στον κόσμο δεν έχουν καθόλου οθόνη, ή έχουν ένα αρχαίο monitor που το χρησιμοποιούν μόνο σε περίπτωση ανάγκης.
Όπως και σε όλους τους σωστούς servers, θα έχουμε πρόσβαση στον file server μας κυρίως μέσω δικτύου.
Σε αυτό το σημείο, πρακτικά η δημιουργία NAS έχει ολοκληρωθεί.
Βασικές ρυθμίσεις NAS
Δημιουργία χρήστη NAS
Κάνουμε μια επανεκκίνηση στον κύριο υπολογιστή μας, και στη συνέχεια ανοίγουμε ένα browser και γράφουμε http://hda/
Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν λειτουργήσει, μπορούμε να γράψουμε απευθείας την IP του server, στο παράδειγμα http://192.168.1.200
Είτε έτσι είτε αλλιώς, θα μας εμφανιστεί η οθόνη του Amahi.
Στο σημείο αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή.
Πρέπει να βάλουμε το ίδιο username του χρήστη που φτιάξαμε κατά την εγκατάσταση Amahi (αν βάλουμε άλλο username θα βγάλει σφάλμα)…
…ενώ το password μπορεί να είναι το ίδιο, αλλά μπορεί και να είναι εντελώς διαφορετικό. Ουσιαστικά στο σημείο αυτό δημιουργούμε ένα καινούριο password.
Αυτός ο συνδυασμός Username και password που γράφουμε εδώ είναι ο σημαντικότερος για τη διαχείριση του NAS.
Dashboard
Μετά το αρχικό login, θα οδηγηθούμε στο αρχικό Dashboard, το οποίο έχει μόνο ένα σύνδεσμο για να προσθέσουμε applications.
Στις apps θα βρούμε δωρεάν εφαρμογές, όπως το Amahi Sync και το OwnCloud.
…αλλά και πληρωμένες, με εξειδικευμένες δυνατότητες, όπως η υποστήριξη του Plex Media Server και του Time Machine των υπολογιστών Mac OS X.
Επιστρέφοντας στο Dashboard, πηγαίνουμε στην επιλογή Setup.
Από την καρτέλα settings να ορίσουμε τη γλώσσα στα Ελληνικά.
Επίσης από την ίδια οθόνη μπορούμε να επανεκκινήσουμε τον server μας, ή και να κάνουμε τερματισμό λειτουργίας, αν δεν θέλουμε να τρέχει συνεχώς.
Φάκελοι κοινής χρήσης
Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του NAS είναι οι φάκελοι κοινής χρήσης, τους οποίους θα βρούμε στην καρτέλα “κοινές χρήσεις”.
Το Amahi έχει ήδη έτοιμους κάποιους φακέλους για τις πιο δημοφιλείς κατηγορίες αρχείων, όμως μπορούμε να δημιουργήσουμε και δικούς μας με το κουμπί “Νέα Κοινή Χρήση”.
Λογαριασμοί χρηστών
Σε περίπτωση που διαφορετικοί χρήστες θα μπαίνουν στο NAS και δεν θέλουμε όλοι να έχουν πλήρη δικαιώματα, από την ενότητα “Χρήστες” μπορούμε να προσθέσουμε διαφορετικούς χρήστες.
Αφού βάλουμε τα βασικά στοιχεία και κάνουμε κλικ στη “Δημιουργία”…
…μπορούμε να πάμε στις κοινές χρήσεις και να ορίσουμε αν ένας φάκελος θα είναι προσβάσιμος από όλους τους χρήστες ή όχι, αν θα είναι εγγράψιμος, καθώς και αν θα είναι ορατός με τους άλλους ή προσβάσιμος μόνο μέσω της διεύθυνσής του.
Με λίγα απλά κλικ αποφασίζουμε ποιος θα μπορεί να μπει στο φάκελο και τι δικαιώματα θα έχει πάνω του.
Χρησιμοποιώντας το NAS
Πρόσβαση στους φακέλους κοινής χρήσης
Σε αντίθεση με άλλους δικτυακούς δίσκους, το NAS που φτιάξαμε με το Amahi δεν θα το βρούμε στην ενότητα “Δίκτυο” του υπολογιστή.
Αυτό που χρειάζεται είναι να ανοίξουμε τον Windows Explorer
και στη διεύθυνση να γράψουμε \\hda\
Θα μας εμφανιστούν όλοι οι κοινόχρηστοι φάκελοι του NAS.
Για να μπούμε σε οποιονδήποτε από αυτούς, θα χρειαστεί να βάλουμε το username και τον κωδικό που φτιάξαμε στην πρώτη μας είσοδο στο NAS.
Τσεκάροντας να αποθηκευτούν τα διαπιστευτήρια, δεν θα χρειαστεί να βάλουμε ξανά τα στοιχεία μας από τον συγκεκριμένο χρήστη αυτού του υπολογιστή.
Φυσικά, σε κάθε έναν από αυτούς τους φακέλους μπορούμε να εφαρμόσουμε τον συγχρονισμό αρχείων, για να κρατήσουμε αποτελεσματικά backup.
Αντιστοίχιση δίσκου δικτύου
Η λειτουργία αντιστοίχησης δίσκου δικτύου είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη δυνατότητα σε συνδυασμό με το NAS, καθώς μας επιτρέπει έναν φάκελο κοινής χρήσης να τον έχουμε μόνιμα στον υπολογιστή μας με δικό του γράμμα (πχ Z:).
Αρκεί να ανοίξουμε τον Windows Explorer, να κάνουμε δεξί κλικ στο εικονίδιο του υπολογιστή και να επιλέξουμε “Αντιστοίχιση δίσκου δικτύου”
Στο πεδίο “Φάκελος” γράφουμε \\hda\ και το όνομα του φακέλου που θέλουμε να αντιστοιχήσουμε.
Το να αφήσουμε τσεκαρισμένη την “Επανασύνδεση στην είσοδο” είναι χρήσιμο αν σκοπεύουμε να έχουμε συνέχεια ανοιχτό το NAS.
Αν θα κλείνουμε το NAS όταν δεν το χρησιμοποιούμε, για να μην καίει ρεύμα, θα πρέπει να φροντίζουμε να έχει ανοίξει πρώτα το NAS πριν μπούμε στα Windows. Αλλιώς, το σύστημα δεν θα βρει το φάκελο στο δίκτυο, και δεν θα γίνει η επανασύνδεση.
Εφόσον έχουμε αποθηκεύσει τα διαπιστευτήριά μας, δεν θα χρειαστεί να βάλουμε κωδικό, και πλέον ο φάκελος θα εμφανίζεται στο Z:
Θα τον βλέπουμε επίσης ανάμεσα στις άλλες συσκευές.
Πέσατε Amahi στη δημιουργία NAS?
Αν οτιδήποτε σας δυσκόλεψε στις παραπάνω διαδικασίες, είτε η ίδια η δημιουργία NAS ή κάποια από τις μετέπειτα ρυθμίσεις και τη χρήση του, γράψτε μας στα σχόλια, και εμείς ή κάποιος άλλος από τους αναγνώστες μας θα σας απαντήσουμε το συντομότερο.
