Ένας σκληρός δίσκος HDD είναι ασύγκριτα πιο αργός από τους SSD, για τους οποίους τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε κατακόρυφη πτώση στις τιμές. Ως αποτέλεσμα, η αγορά SSD έχει μετατραπεί από χρήσιμη πολυτέλεια σε επιτακτική ανάγκη για κάθε νέα σύνθεση υπολογιστή. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να προσέξουμε πριν την αγορά SSD, για να πιάσουν τόπο τα χρήματά μας.
Προτάσεις συνεργασίας
Τα νέα άρθρα του PCsteps
Γίνε VIP μέλος στο PCSteps
Αν δεν σας ενδιαφέρουν οι τεχνικές λεπτομέρειες και θέλετε απλά έναν δίσκο για να κάνετε τη δουλειά σας, εδώ θα βρείτε τις δικές μας καλύτερες προτάσεις για το 2020 μέσα από το BestPrice, όπου μπορείτε να βρίσκετε πάντα τις χαμηλότερες τιμές στην ελληνική αγορά.
Πρωτόκολλο επικοινωνίας
Πριν προχωρήσουμε στην αγορά SSD, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν δύο βασικά πρωτόκολλα επικοινωνίας με τη μητρική. Το πρωτόκολλο που χρησιμοποιεί ο σκληρός δίσκος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ταχύτητά του.
Έτσι, έχουμε δίσκους SSD που χρησιμοποιούν το πρωτόκολλο SATA για τη μεταφορά των δεδομένων, και δίσκους που επικοινωνούν με τη μητρική μέσω του πρωτοκόλλου PCI Express.
SATA
Το πρωτόκολλο SATA (Serial Advanced Technology Attachment) δημιουργήθηκε το 2000. Μέσα σε αυτά τα 20 χρόνια έχουν υπάρξει τρεις γενιές. Κάθε γενιά υποστηρίζει διπλάσια ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων από την προηγούμενη.
Έτσι, υπάρχουν θύρες SATA I, SATA II, και SATA III. Προφανώς, όλες οι σύγχρονες μητρικές έχουν θύρες SATA III.
Όπως παρατηρούμε στον πίνακα, το μέγιστο θεωρητικό bandwidth για το SATA III είναι τα 6Gb/s, το οποίο μεταφράζεται σε 750MB/s. Ωστόσο, λόγω του τρόπου μεταφοράς των δεδομένων μέσω διαφόρων αλγορίθμων κωδικοποίησης, το πραγματικό μέγιστο bandwidth του SATA III είναι τα 600MB/s.
Προσοχή όμως. Όταν αναφερόμαστε στο μέγιστο bandwidth, εννοούμε τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα μεταφοράς που μπορεί να δώσει το πρωτόκολλο επικοινωνίας. Σε πραγματικές συνθήκες αυτό το νούμερο είναι πάντα μικρότερο.
Κατά συνέπεια, κανένας σκληρός δίσκος SATA III δεν πρόκειται να φτάσει ακριβώς στα 600MB/s.
Κάθε κατασκευαστής αναφέρει στις προδιαγραφές τις ταχύτητες ανάγνωσης και εγγραφής ενός δίσκου.
Οι πιο γρήγοροι SATA δίσκοι που κυκλοφορούν στην αγορά αγγίζουν ταχύτητες ανάγνωσης κοντά στα 550MB/s, και λίγο χαμηλότερη ταχύτητα εγγραφής, κοντά στα 500MB/s.
PCI Express
To PCI Express (Peripheral Component Interconnect Express) δημιουργήθηκε το 2003.
Παρότι ο σκοπός του αρχικά ήταν η σύνδεση περιφερειακών καρτών, όπως κάρτες γραφικών, κάρτες ήχου, κάρτες δικτύου, και πάει λέγοντας, τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το καθιστούν κατάλληλο για τη χρήση σε δίσκους SSD, ώστε να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τον περιορισμό των 600MB/s του SATA III.
Πιο συγκεκριμένα, το πρωτόκολλο που αναπτύχθηκε για τη χρήση του PCI Express σε δίσκους SSD ονομάζεται NVMe (Non-Volatile Memory Express), και έχει γίνει συνώνυμο των πιο γρήγορων δίσκων SSD.
Όπως και με το SATA, έτσι και στο PCI Express έχουμε γενιές. Κάθε νέα γενιά έχει σχεδόν διπλάσια ταχύτητα από την προηγούμενη. Η πιο πρόσφατη γενιά είναι το PCI Express 5.0, ενώ αναμένεται να κυκλοφορήσει και το PCI Express 6.0.
Ωστόσο, οι μητρικές που θα συναντήσουμε σήμερα στην αγορά υποστηρίζουν στην καλύτερη περίπτωση PCI Express 4.0. Και αυτό μόνο στην τελευταία γενιά μητρικών με chipset x570 για επεξεργαστές Ryzen 3000 της AMD.
Η πλειοψηφία των μητρικών εκεί έξω έχει PCI Express 3.0 εδώ και πάρα πολλά χρόνια.
Σαν να μην έφταναν όμως οι γενιές, το PCI Express έχει και τα λεγόμενα lanes. Χάριν ευκολίας, ας πούμε ότι τα lanes είναι κάτι σαν “λωρίδες” ταχύτητας. Όσα περισσότερα lanes, τόσο μεγαλύτερο το διαθέσιμο bandwidth.
Έτσι λοιπόν, μία συσκευή που συνδέεται μέσω PCI Express μπορεί να χρησιμοποιεί 1, 2, 4, 8, ή 16 lanes. Τα lanes συμβολίζονται ως x1, x2, x4, x8, και x16.
Σε PCI Express 4.0, τα 16 lanes δίνουν σχεδόν 32GB/s, τα 8 lanes δίνουν το μισό bandwidth, και πάει λέγοντας.
Αντίστοιχα, στο PCI Express 3.0, τα 16 lanes δίνουν το μισό bandwidth από το PCI Express 4.0, δηλαδή σχεδόν 16GB/s. Τα 8 lanes 8GB/s, και ούτω καθεξής.
Στην αγορά, η πλειοψηφία των δίσκων NVMe υποστηρίζει 4 ή 2 lanes. Κατά συνέπεια, αν θέλουμε τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα που μας προσφέρει το εν λόγω πρωτόκολλο, είναι σημαντικό να επιλέξουμε στην αγορά SSD κάποιο μοντέλο “x4”.
Φυσικά, όπως ήδη είπαμε, οι πραγματικές ταχύτητες ανάγνωσης και εγγραφής ενός δίσκου θα είναι πάντα λίγο μικρότερες από το μέγιστο διαθέσιμο bandwidth.
Ένας δίσκος NVMe 3.0 x4, λοιπόν, φτάνει ταχύτητες ανάγνωσης κοντά στα 3500MB/s, που είναι πολύ κοντά στο μέγιστο bandwidth των 3938MB/s. Οι ταχύτητες εγγραφής είναι μικρότερες, γύρω στα 3000MB/s.
Αν δούμε δίσκο NVMe με ταχύτητες κοντά στα 1900MB/s, σημαίνει ότι είναι x2.
Κατηγορίες μεγέθους στην αγορά SSD
Μέχρι στιγμής αντιλαμβανόμαστε ότι αν θέλουμε τις μέγιστες επιδόσεις, θα πρέπει να επιλέξουμε δίσκους SSD που χρησιμοποιούν το πρωτόκολλο PCI Express, τους λεγόμενους NVMe, και μάλιστα με 4 lanes.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Αρκετοί χρήστες μπερδεύουν το πρωτόκολλο επικοινωνίας με τη μορφή του δίσκου. Έτσι, θεωρούν για παράδειγμα τους δίσκους NVMe συνώνυμο των δίσκων M.2. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει.
Οι δίσκοι SSD κυκλοφορούν σε τρεις βασικές μορφές. Έχουμε λοιπόν τους SSD 2.5”, τους δίσκους M.2, και τους δίσκους σε μορφή κάρτας PCI Express.
Δίσκοι SSD 2.5”
Οι SSD των 2.5” είναι οι πιο οικονομικοί και οι πιο συνηθισμένοι. Πρόκειται για το συνηθισμένο μέγεθος των 2.5 ιντσών που μας είναι γνωστό από τους δίσκους HDD.
Στην πλειοψηφία τους αυτοί οι δίσκοι χρησιμοποιούν το πρωτόκολλο επικοινωνίας SATA 3.0. Επίσης, συνδέονται στη μητρική στις θύρες SATA με το αντίστοιχο καλώδιο.
Υπάρχει μία υποκατηγορία 2.5” – οι λεγόμενοι U.2 δίσκοι – που χρησιμοποιούν θύρες U.2 και πρωτόκολλο επικοινωνίας PCI Express (NVMe).
Ωστόσο, οι δίσκοι U.2 είναι πανάκριβοι και δυσεύρετοι, οπότε δεν θα ασχοληθούμε μαζί τους.
Το σημαντικό είναι να αντιληφθούμε ότι υπάρχουν δίσκοι SSD 2.5” με ταχύτητες SATA 3.0, και SSD 2.5” με ταχύτητες PCI Express. Με άλλα λόγια, το μέγεθος ενός δίσκου δεν πρέπει να συγχέεται με την ταχύτητά του, όπως θα δούμε και παρακάτω.
M.2
Οι M.2 δίσκοι έχουν τη μορφή μικρής κάρτας και συνδέονται απευθείας επάνω στη μητρική στην ειδική θύρα M.2.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι σαφώς η μητρική μας να διαθέτει τέτοια θύρα.
Τέτοιου είδους δίσκοι χρησιμοποιούν είτε το πρωτόκολλο SATA, είτε το PCI Express. Όπως ήδη αναφέραμε, οι M.2 δίσκοι που χρησιμοποιούν το PCI Express ονομάζονται δίσκοι NVMe και είναι οι ταχύτεροι.
Όμως, ακόμα και αν ένας σκληρός δίσκος είναι M.2, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι NVMe. Ειδικά αν έχει αρκετά χαμηλή τιμή, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι πρόκειται για δίσκο SATA. Κατά συνέπεια, θα έχει ίδιες ακριβώς επιδόσεις με έναν SATA 2.5”.
Σε αντίθεση με τους δίσκους 2.5 ιντσών που έχουν συγκεκριμένες διαστάσεις, οι δίσκοι M.2 έρχονται σε διάφορα μεγέθη. Το πλάτος τους μπορεί να είναι 12, 16, 22, ή 30 χιλιοστά, και το μήκος ξεκινάει από μόλις 16 χιλιοστά, και μπορεί να φτάσει τα 110.
Αυτά τα νούμερα θα τα δούμε να αναγράφονται κολλητά.
Αν ας πούμε έχετε δει στους δίσκους να αναφέρουν μέγεθος 2280 και αναρωτιόσασταν τι στο καλό σημαίνει αυτό, τώρα ξέρετε. Το 22 είναι το πλάτος, ενώ το 80 το μήκος. Μπορείτε πλέον να κοιμάστε ήσυχοι τα βράδια.
Το ερώτημα είναι, πώς ελέγχουμε τη συμβατότητα με τη μητρική μας;
Ευτυχώς, το πλάτος που χρησιμοποιείται αποκλειστικά σήμερα σε όλες τις μητρικές είναι τα 22 χιλιοστά, οπότε όλοι σχεδόν οι δίσκοι που θα βρούμε στην αγορά έχουν αυτό το μέγεθος.
Όσον αφορά το μήκος, κάθε μητρική υποστηρίζει όλα τα μεγέθη, αλλά μακράν το πιο συνηθισμένο είναι τα 80 χιλιοστά. Οπότε, μας ενδιαφέρουν κυρίως οι δίσκοι με μέγεθος 2280.
Στα λάπτοπ καλό είναι να ρίξουμε μια ματιά στη θύρα ή στις προδιαγραφές του κατασκευαστή, γιατί ενδεχομένως λόγω χώρου να έχουν πιο αυστηρούς περιορισμούς στο μήκος.
Κάρτα PCI Express
Οι δίσκοι σε μορφή κάρτας PCI Express συνδέονται απευθείας πάνω στη μητρική σε κάποια από τις θύρες PCI Express.
Πρόκειται για αρκετά εξειδικευμένους δίσκους. Είναι πολύ πιο ακριβοί από τις άλλες δύο κατηγορίες που περιγράψαμε παραπάνω, και στην ουσία δεν προσφέρουν τίποτα παραπάνω από ταχύτητες σε σύγκριση με τους NVMe. Οπότε δεν θα ασχοληθούμε καθόλου με τέτοιους δίσκους.
Τι είδους σκληρός δίσκος ταιριάζει στο σύστημά μου;
Πολύ καλή η θεωρία, όμως το ερώτημα παραμένει. Πώς θα επιλέξουμε το κατάλληλο μοντέλο SSD, ανάμεσα στα εκατοντάδες που κυκλοφορούν στην αγορά;
Η απάντηση εξαρτάται άμεσα από τη χρήση που θέλουμε να κάνουμε και τα χρήματα που σκοπεύουμε να διαθέσουμε.
Για αρχή, μπορούμε εύκολα να απορρίψουμε τους M.2 SATA δίσκους. Οι μητρικές έχουν συνήθως πολλές θύρες SATA αλλά μόνο μία ή στην καλύτερη δύο θύρες M.2.
Καλό είναι, λοιπόν, να χρησιμοποιήσουμε τις θύρες M.2 για δίσκο NVMe, και όχι για έναν απλό SATA. Για τον ίδιο λόγο απορρίπτουμε και τους δίσκους x2.
Επίσης, καλό είναι να αποφύγουμε την αγορά δίσκων NVMe 4.0. Ναι, είναι πιο γρήγοροι από τους αντίστοιχους NVMe 3.0 – με την προϋπόθεση ότι διαθέτουμε μητρική με chipset X570 και επεξεργαστή Ryzen 3000.
Ωστόσο, το κόστος τους είναι αρκετά μεγάλο σε σύγκριση με τις επιδόσεις που παίρνουμε, και κατά συνέπεια δεν αξίζουν – ακόμα – τα χρήματά τους.
Οπότε, το πραγματικό δίλημμα είναι μεταξύ M.2 NVMe x4 ή SATA 2.5 ιντσών.
SATA VS NVMe
Οι χρήστες που θέλουν πάση θυσία τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα δίσκου, χωρίς να ενδιαφέρονται για την τιμή, μπορούν να επιλέξουν δίσκο M.2 NVMe. Οι χρήστες που ασχολούνται με editing βίντεο ή φωτογραφιών μπορούν επίσης να επωφεληθούν από τη χρήση ενός NVMe.
Για όλες τις υπόλοιπες χρήσεις, για το λειτουργικό, τα προγράμματα, ή ακόμα και παιχνίδια, ένας SATA SSD θα κάνει άψογα τη δουλειά του, με σημαντικά χαμηλότερο κόστος. Δεν πρόκειται να δούμε αισθητή διαφορά στη χρήση ενός NVMe για το άνοιγμα προγραμμάτων, έναντι ενός SATA SSD.
Παρακάτω ακολουθούν οι δικές μας προτάσεις αγοράς για το 2020, με τους δίσκους που θεωρούμε ότι προσφέρουν τις καλύτερες επιδόσεις και αξιοπιστία για τα χρήματά τους.
Η αγορά SSD σε νέο υπολογιστή
Αν σκοπεύουμε να αγοράσουμε σήμερα έναν νέο υπολογιστή, το να μην βάλουμε δίσκο SSD είναι απαράδεκτο. Οι τιμές τους έχουν πέσει αρκετά χαμηλά, και σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση των επιδόσεων έναντι των HDD, η αγορά δίσκου SSD καθίσταται απαραίτητη.
Στη χειρότερη περίπτωση, με λιγότερο από 35€ μπορούμε να αγοράσουμε έναν αξιόπιστο δίσκο SSD των 240GB, που είναι υπεραρκετός για την εγκατάσταση του λειτουργικού, των προγραμμάτων μας, και τη χρήση γραφείου (browsing, office).
Αν έχουμε ανάγκη από περισσότερο αποθηκευτικό χώρο, μπορούμε πάντα να προσθέσουμε στο σύστημα έναν δίσκο HDD του 1TB με 35€ για τυχόν μεγάλα αρχεία, όπως ταινίες.
Αν το budget μας δεν επαρκεί για αγορά δίσκου SSD και HDD ταυτόχρονα, τότε είναι προτιμότερο να επιλέξουμε τον SSD. Στο μέλλον μπορούμε πάντα να προσθέσουμε δίσκο HDD εύκολα και γρήγορα, ενώ το αντίθετο θα απαιτούσε διαδικασίες όπως format, καθαρή εγκατάσταση, ή μεταφορά του λειτουργικού από τον HDD στον SSD.
Με τα ίδια χρήματα συνολικά, μπορούμε να παραλείψουμε εντελώς την αγορά δίσκου HDD, και να βάλουμε έναν μεγαλύτερο δίσκο SSD των 500GB με λιγότερο από 70€. Για χωρητικότητες από 1TB και πάνω, θα πρέπει να ανέβουμε στα 100€.
Αυτό που πρέπει να αποφύγουμε δια ροπάλου είναι η αγορά SSD με χωρητικότητα μικρότερη από τα 250GB. Η χρηματική διαφορά είναι της τάξης των 5-10€, οπότε σαφώς και δεν αξίζει καν να το σκεφτούμε. Ταυτόχρονα όμως, όσο μικρότερος ο σκληρός δίσκος, τόσο χειρότερες και οι επιδόσεις του, ειδικά όταν γεμίζει.
Εδώ θα βρείτε τους καλύτερους SATA SSD 2.5”.
Αν έχουμε τα χρήματα και αποφασίσουμε να κάνουμε το άλμα για την αγορά δίσκου NVMe, έχει νόημα να κοιτάμε για χωρητικότητες από 1TB και πάνω, ακριβώς επειδή οι θύρες Μ.2 είναι περιορισμένες.
Εδώ θα βρείτε τους ταχύτερους και πιο αξιόπιστους M.2 NVMe (x4) δίσκους.
Η αγορά SSD σε παλιό σύστημα
Θεωρητικά, οποιοσδήποτε υπολογιστής που αγοράστηκε από το 2003 και μετά, μπορεί να εξοπλιστεί με έναν δίσκο SSD.
Όμως, υπάρχουν κάποιοι πολύ σημαντικοί παράγοντες τους οποίους πρέπει να λάβουμε υπόψιν, πριν προβούμε στην αγορά SSD για τον παλιό υπολογιστή μας.
Καλώς ή κακώς, με τους δίσκους SATA SSD 2.5” δεν τίθεται κανένα θέμα συμβατότητας. Όσο παλιός και αν είναι ο υπολογιστής μας, εφόσον η μητρική έχει τουλάχιστον μία θύρα SATA, μπορούμε θεωρητικά να τοποθετήσουμε δίσκο SSD.
Βλέπετε, όλες οι εκδόσεις του SATA είναι απόλυτα συμβατές μεταξύ τους.
Ένας σκληρός δίσκος οποιασδήποτε βαθμίδας SATA θα λειτουργήσει σε μητρική με οποιασδήποτε βαθμίδας ελεγκτή SATA. Όμως, τη μέγιστη ταχύτητα θα την ορίσει το πιο αργό από τα δύο υποσυστήματα, είτε πρόκειται για τον δίσκο, είτε για τον ελεγκτή SATA.
Βέβαια, δυσκολευόμαστε να φανταστούμε σύστημα εν έτει 2020 με SATA I. Όμως, δεν είναι απίθανο να συναντήσουμε υπολογιστή ή παλιό laptop με SATA II.
Σε μια τέτοια περίπτωση, ακόμα και ένας οικονομικός SSD είναι πιο γρήγορος από το SATA II.
Αυτό σημαίνει πως η αγορά SSD για έναν υπολογιστή με SATA II θα έχει σημαντικά μειωμένο όφελος για το σύστημά μας, καθώς ο σκληρός δίσκος θα λειτουργεί χαμηλότερα από τις δυνατότητές του.
Και πάλι όμως, σε σύγκριση με έναν HDD, θα παρατηρήσουμε αισθητή διαφορά στο άνοιγμα των προγραμμάτων και στην απόκριση του συστήματος.
Εδώ θα βρείτε τους πιο οικονομικούς SATA SSD για παλιά συστήματα.
Αντίστοιχα, το ίδιο συμβαίνει και με το PCI Express και τις θύρες M.2.
Πρώτον, αν μιλάμε για αρκετά παλιό σύστημα, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα διαθέτει καν θύρα M.2. Ακόμα και αν διαθέτει όμως, το πιθανότερο είναι να μην υποστηρίζει το πρωτόκολλο NVMe, αλλά μόνο το SATA. Ή ενδεχομένως να υποστηρίζει μόνο 2 lanes και όχι 4, που χρησιμοποιούν οι γρηγορότεροι δίσκοι.
Σαφώς, μπορούμε να συνδέσουμε έναν δίσκο x4 σε μία θύρα M.2 x2. Ωστόσο, ο σκληρός δίσκος δεν θα πιάνεις τις μέγιστες ταχύτητες που αναγράφει.
Θα πρέπει λοιπόν να ελέγξουμε όλους αυτούς τους παράγοντες στο εγχειρίδιο της μητρικής μας. Σε κάθε περίπτωση, δεν προτείνουμε αγορά δίσκου M.2 για παλιά συστήματα.
Ένα ανεπαρκές σύστημα δεν “σώζεται” με αγορά SSD
Κάποιος χρήστης που έχει τον ίδιο υπολογιστή για αρκετά χρόνια, το πιθανότερο είναι πως θα έχει πρόβλημα να τρέξει σύγχρονα απαιτητικά προγράμματα…
…και πολύ περισσότερο απαιτητικά παιχνίδια.
Το γεγονός όμως είναι πως, όσο ταχύτερος και αν είναι ο SSD σε σχέση με ένα συμβατικό δίσκο, είναι εντελώς ανεξάρτητος από την όποια ανεπάρκεια του συστήματος όσον αφορά τον επεξεργαστή, τη RAM, και την κάρτα γραφικών.
Η αγορά δίσκου SSD θα κάνει τα Windows να ξεκινούν ταχύτερα. Τα προγράμματα που ήδη λειτουργούσαν θα ανοίγουν σχεδόν άμεσα. Όμως, προγράμματα που δεν τα σήκωνε ο υπολογιστής πριν την αγορά δίσκου SSD, θα συνεχίσει να μην τα σηκώνει και μετά.
Χρειάζεστε βοήθεια για την αγορά SSD?
Αν δεν σας καλύπτουν οι προτάσεις μας, τώρα που μάθατε τα κριτήρια επιλογής δίσκου SSD, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα εργαλεία του BestPrice για να βρείτε τον δίσκο που σας ταιριάζει.
Εναλλακτικά, γράψτε μας στα σχόλια, και θα σας προτείνουμε το καλύτερο μοντέλο για τις δικές σας ανάγκες.
