Απάτες μέσω email – Πώς να προφυλαχτούμε

Λαμβάνουμε καθημερινά δεκάδες ή και εκατοντάδες email, κάποια χρήσιμα, κάποια άχρηστα / διαφημιστικά / spam. Ανάμεσα στα ανεπιθύμητα email, όμως, είναι πιθανό να κρύβεται κάποιο αρκετά πιο επικίνδυνο μήνυμα, που έχει σκοπό να μας εξαπατήσει. Στον οδηγό αυτό θα δούμε πώς διεξάγονται οι απάτες μέσω email και πώς να προφυλαχτούμε.

Υπάρχουν πάνω από 10 διαφορετικές απάτες μέσω email, οι οποίες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επιχειρούν να μας αποσπάσουν χρήματα, είτε με το να τα πληρώσουμε οικειοθελώς – στα πλαίσια κάποιας δήθεν επένδυσης – είτε παραδίδοντας άθελά μας τα στοιχεία πρόσβασης στο e-banking μας.

Για κάποιον έμπειρο χρήστη, αυτές οι απάτες μέσω email είναι προφανείς.

Όμως οι απατεώνες πίσω από αυτές στέλνουν μαζικά εκατομμύρια email, για να βρουν ένα μικρό αριθμό από θύματα από τα οποία θα αποσπάσουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια.

Ο Νιγηριανός πρίγκιπας

Η απάτη

Σε αυτής της μορφής τις απάτες μέσω email, λαμβάνουμε ένα μήνυμα από κάποιον που ισχυρίζεται πως έχει ο ίδιος μεγάλη περιουσία, ή πως είναι συγγενής / δικηγόρος ενός ατόμου με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, και δρα ως μεσολαβητής.

Αρκετά συχνά ο ισχυρισμός είναι πως πρόκειται για έναν Νιγηριανό πρίγκηπα, εξ' ου και ο όρος Nigerian Scam που αναφέρεται σε αυτού του τύπου τις απάτες.

Επίσης αναφέρονται και ως 419 Scam, από το άρθρο του ποινικού κώδικα της Νιγηρίας που περιγράφει αυτού του είδους της απάτες.

Ο εν λόγω πρίγκηπας ή επιχειρηματίας έχει μια περιουσία δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων, η οποία είναι δεσμευμένη στην πατρίδα του, λόγω πολέμου ή για κάποια άλλη αιτία. Χρειάζεται λοιπόν τη βοήθεια κάποιου τρίτου για να μεταφέρει τα χρήματα στο εξωτερικό.

Το κίνητρο για να τον βοηθήσουμε σε αυτή τη μεταφορά είναι η υπόσχεση πως θα λάβουμε ένα γελοιωδώς μεγάλο ποσοστό αυτής της περιουσίας για τον κόπο μας, από 10% έως 30%.

Το θέμα όμως είναι πως μέχρι να απελευθερωθούν αυτά τα δήθεν χρήματα, θα μας ζητηθεί να πληρώσουμε ολοένα και μεγαλύτερα ποσά για τραπεζικά έξοδα, για το “λάδωμα” τελωνειακών υπαλλήλων, για χαρτόσημα, πιστοποιητικά, και άλλες απρόβλεπτες καταστάσεις.

Ενώ αυτής της μορφής οι απάτες μέσω email έχουν κάνει την εμφάνισή τους από το 1980, η βασική μορφή της απάτης χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Εκείνα τα χρόνια η περιουσία ανήκε σε κάποιον ευγενή ο οποίος ήταν φυλακισμένος στην Ισπανία (Spanish Prisoner Scam).

Πάντως, παρά την ονομασία “Nigerian Scam”, το 2006 το 61% των απατεώνων που εντοπίστηκαν κατοικούσαν στις ΗΠΑ, το 16% στο Ηνωμένο Βασίλειο και μόλις το 6% στη Νιγηρία.

Πώς να την αποφύγουμε

Οι απάτες μέσω email αυτού του είδους, καθώς είναι αρκετά υπερβολικές, συνήθως γίνονται πιστευτές μόλις από έναν στους 50.000 ανθρώπους που λαμβάνουν αυτά τα μηνύματα.

Ο καλύτερος σύμμαχός μας, λοιπόν, είναι η κοινή λογική πως κανείς άγνωστος δεν πρόκειται να μας χαρίσει εκατομμύρια με αυτή τη μέθοδο, και να διαγράψουμε οποιοδήποτε email του είδους.

Απροσδόκητα κέρδη από διεθνές lotto

Η απάτη

Σε αυτές τις απάτες μέσω email λαμβάνουμε ένα μήνυμα πως η διεύθυνση του email μας είχε επιλεγεί τυχαία για να συμμετέχει σε κάποιο διεθνές lotto και μας κληρώθηκαν μερικά εκατομμύρια δολάρια ή ευρώ, έτσι να βρίσκονται.

Συχνά μάλιστα οι απατεώνες χρησιμοποιούν το όνομα κάποιας πραγματικής εταιρείας του εξωτερικού που διεξάγει λοταρίες, προφανώς με κανονική αγορά δελτίων, όχι με τυχαία επιλογή email.

Φυσικά, όπως θα μας ενημερώσει ο “υπεύθυνος”, για να παραλάβουμε το ποσόν θα πρέπει πρώτα να πληρώσουμε έξοδα κούριερ, τραπεζικά έξοδα, δικηγορικά/συμβολαιογραφικά έξοδα, έξοδα πιστοποίησης και πολλά άλλα έξοδα που μυστηριωδώς θα προκύψουν.

Πώς να την αποφύγουμε

Όταν άνθρωποι πέφτουν θύματα σε απάτες μέσω email για Νιγηριανούς πρίγκιπες, πώς να μην υπάρχουν άτομα που θα πειστούν πως κέρδισαν ένα lotto που δεν έπαιξαν?

Αρκεί να έχουμε στο νου πως είναι αδύνατον να κερδίσουμε σε οποιαδήποτε λοταρία αν δεν έχουμε αγοράσει κάποιο δελτίο. Πόσο μάλλον το να έχει επιλεγεί τυχαία και παρά τη θέλησή μας η διεύθυνση του email μας για τη συμμετοχή.

Απάτες του FBI

Η απάτη

Αυτές οι απάτες μέσω email είναι ουσιαστικά παραλλαγές των προηγούμενων δύο, απλά με την αναφορά του FBI σαν παράγοντα.

Το email αναφέρει πως πρόκειται για μία “Επίσημη εντολή” από ένα υποτιθέμενο τμήμα του FBI στη Νιγηρία, που επιβεβαιώνει κάποια κληρονομιά ή την κλήρωση ενός μεγάλου χρηματικού ποσού.

Πώς να την αποφύγουμε

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιοφυΐα για να καταλάβει πως δεν υπάρχει καμία περίπτωση το FBI να μας αναζητήσει μέσω email για να μας δώσει χρήματα που δήθεν κερδίσαμε/κληρονομήσαμε.

Πρόταση για επενδύσεις

Η απάτη

Αυτές οι απάτες μέσω email υπόσχονται κάποια σίγουρη επένδυση, με μεγάλη απόδοση, χωρίς ρίσκο.

Πολύ συχνά χρησιμοποιείται το όνομα και το λογότυπο της Fifth Third Bank, που είναι μια πραγματική τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Σύμφωνα με τη McAffee, το 2006 το 33% από τις απάτες μέσω email που εντόπισε αναφέρονταν στην συγκεκριμένη τράπεζα.

Πώς να την αποφύγουμε

Οι καλές επενδύσεις είναι κάτι που πρέπει να ψάξουμε για να βρούμε. Αν ένα μήνυμα μας έρθει απροειδοποίητα για μια καλή επένδυση, το πιθανότερο είναι πως δεν πρόκειται ούτε για καλή, ούτε καν για επένδυση…

Πληρωμένος δολοφόνος

Η απάτη

Εκεί που κοιτάζαμε τη δουλειά μας, μας έρχεται ξαφνικά ένα μήνυμα από κάποιον που υποτίθεται πως είναι πληρωμένος δολοφόνος, που έχει ένα συμβόλαιο θανάτου για εμάς από κάποιο “στενό μας φίλο”.

Με το email που μας στέλνει, ουσιαστικά μας ζητάει να του δώσουμε περισσότερα χρήματα για να μην προχωρήσει με την εκτέλεση.

Μάλιστα, για να το κάνει πιο ελκυστικό, μπορεί να προτείνει να σκοτώσει και το άτομο που πλήρωσε για το αρχικό χτύπημα. Και, βεβαίως, αν επικοινωνήσουμε με την αστυνομία… καταλαβαίνετε…

Πώς να την αποφύγουμε

Αν δεν ακούσαμε κανέναν να λέει “Φώτα, κάμερα, πάμε” πριν ξεκινήσουμε τη μέρα μας, σημαίνει πως δεν ζούμε σε ταινία, και άρα όλο αυτό το σενάριο γίνεται απείρως πιο απίθανο να συμβεί – όχι ότι δεν θα ήταν τραβηγμένο απ' τα μαλλιά ακόμα και για ταινία…

Site γνωριμιών

Η απάτη

Αυτού του τύπου οι απάτες ξεκινούν από κάποιο site γνωριμιών, και σύντομα μεταφέρονται σε προσωπική επικοινωνία, μέσω chat ή email. Συνήθως ο απατεώνας πάει τη συζήτηση προς το σεξουαλικό.

Μετά από κάποιο διάστημα, το θύμα λαμβάνει ένα email πως το όνομα, η φωτογραφία και το τηλέφωνό του έχουν αναρτηθεί σε ένα site για μοιχούς/μοιχαλίδες.

Το θύμα θα πρέπει να πληρώσει κάποια χρήματα για να δει το site, και ακόμα περισσότερα αν θέλει να αφαιρεθούν τα στοιχεία του.

Πώς να την αποφύγουμε

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες απάτες μέσω email, που είναι πιστευτές σε κάποιο βαθμό στα Αγγλικά, η συγκεκριμένη απάτη είναι μάλλον απίθανο να κάνει την εμφάνισή της στην Ελλάδα.

Παρ' όλα αυτά, αν κάποιος παντρεμένος ή κάποια παντρεμένη συχνάζει σε site γνωριμιών και θα μπορούσε να νιώσει απειλή από κάτι τέτοιο, ε, μάλλον έχει μεγαλύτερα προβλήματα ο γάμος από τη συγκεκριμένη απάτη.

Ρομαντική γνωριμία

Η απάτη

Σε αντίθεση με την προηγούμενη απάτη, οι συγκεκριμένες απάτες μέσω email στοχεύουν σε μοναχικούς ανθρώπους.

Ουσιαστικά δημιουργούν μία πολύ πειστική ψευδαίσθηση ρομαντικής σχέσης δι' αλληλογραφίας.

Ο απατεώνας, αφού κερδίσει την εμπιστοσύνη του θύματος, μπορεί να ζητήσει χρήματα, να επιχειρήσει να αποκτήσει πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς και πιστωτικές κάρτες, ή να ζητήσει μια “χάρη” που να είναι τελικά κάποια οικονομική απάτη.

Πώς να την αποφύγουμε

Όσο μοναχικοί κι αν είμαστε, μία τέτοιου είδους ρομαντική σχέση με ένα άτομο που δεν έχουμε καν δει ή ακούσει από κοντά είναι πιθανότερο να πρόκειται για απάτη, παρά να μας βρήκε το άλλο μας μισό τυχαία μέσω email.

Νύφες από τη Ρωσία

Η απάτη

Δεν γνωρίζουμε αν όλα τα δεκάδες εκατοντάδες διαφορετικά site που υπόσχονται νύφες από το εξωτερικό είναι απάτες, ούτε είμαστε διατεθειμένοι να τα δοκιμάσουμε.

Αν όμως μας έρθει από το πουθενά ένα email που μας προτείνει νύφες από το εξωτερικό, τότε έχουμε κάθε λόγο να είμαστε καχύποπτοι.

Οι απάτες μέσω email αυτού του τύπου ξεκινούν με την υπόσχεση μιας σχέσης, και στην πορεία προκύπτουν διάφορα έξοδα για μεταφράσεις, βιντεοκλήσεις, έξοδα της υπηρεσίας κλπ.

Πώς να την αποφύγουμε

Νύφες αυτής της μορφής, ακόμη κι αν ήταν αληθινές, το πιθανότερο είναι να πρόκειται για θύματα κυκλώματος σωματεμπορίας. Έτσι κι αλλιώς, λοιπόν, καλύτερα είναι να μείνουμε μακριά.

Μυστικός Επισκέπτης

Η απάτη

Οι μυστικοί επισκέπτες είναι ένα πραγματικό επάγγελμα: άτομα από κάποια εταιρεία ερευνών αγοράς επισκέπτονται επιχειρήσεις παριστάνοντας τους πελάτες, με σκοπό να βαθμολογήσουν την εξυπηρέτηση.

Οι απάτες μέσω email αυτού του τύπου στοχεύουν κυρίως άτομα που πρόσφατα συμπλήρωσαν το βιογραφικό τους σε κάποιο site αναζήτησης εργασίας.

Στο επόμενο στάδιο της απάτης αποστέλλεται μια πλαστή επιταγή στο θύμα, συνήθως για ένα σημαντικό χρηματικό ποσόν.

Οι οδηγίες είναι να εξαργυρώσει την επιταγή, να στείλει το μεγαλύτερο μέρος του ποσού σε κάποιον άλλο δήθεν μυστικό επισκέπτη μέσω κάποιας υπηρεσίας όπως η Western Union.

Από τα χρήματα που θα κρατήσει, ένα μέρος είναι η αμοιβή του, και τα υπόλοιπα είναι για να κάνει αγορές σε συγκεκριμένα καταστήματα και να καταγράψει την εμπειρία του – παρ' ότι οι μυστικοί επισκέπτες συνήθως δεν ψωνίζουν στα πλαίσια της δουλειάς τους, απλά παριστάνουν τους ενδιαφερόμενους.

Φυσικά, όταν η επιταγή αποκαλυφθεί πως είναι πλαστή, αυτός που θα μπλέξει είναι αυτός που την εξαργύρωσε.

Πώς να την αποφύγουμε

Γενικά αποφεύγουμε να εξαργυρώνουμε επιταγές, ιδιαίτερα σε μία “δουλειά” όπου όλη η επικοινωνία γίνεται μέσω email.

Αν η πρόταση που μας έχει έρθει για τη δουλειά ως μυστικός επισκέπτης είναι πραγματική, θα υπάρχει και κάποια πραγματική εταιρεία με γραφεία από πίσω.

Ειδοποίηση για κλήση

Η απάτη

Αυτές οι απάτες μέσω email εκμεταλλεύονται το γεγονός πως σε πολλές χώρες οι κλήσεις έρχονται ταχυδρομικά. Γιατί όχι λοιπόν και με email?

Οι απατεώνες πλαστογραφούν συνήθως τη διεύθυνση email κάποιου πραγματικού σώματος ασφαλείας, στέλνοντας ειδοποίηση για τη δήθεν κλήση, και έχοντας ένα σύνδεσμο στον οποίο πρέπει η κλήση να πληρωθεί μέσω Internet

Φυσικά το να δώσουμε τα στοιχεία της κάρτας μας σε αυτή τη διεύθυνση είναι μάλλον ό,τι χειρότερο.

Πώς να την αποφύγουμε

Οι πραγματικές κλήσεις δεν θα έρχονταν ποτέ με email, αλλά ταχυδρομημένες και με σαφείς οδηγίες για το που πρέπει να πάμε για να τις πληρώσουμε.

Οι πιο επικίνδυνες απάτες μέσω email: Phishing scams

Η απάτη

Αφήσαμε το χειρότερο για το τέλος.

Στις απάτες μέσω email της κατηγορίας Phishing scams, λαμβάνουμε ένα μήνυμα που μοιάζει να είναι από την τράπεζά μας. Έχει όλα τα λογότυπα, τα σωστά χρώματα, μπορεί μέχρι και η διεύθυνση του αποστολέα να είναι από την τράπεζα.

Μπορεί ένα τέτοιο μήνυμα να είναι σχετικά χαλαρό, όπως το παραπάνω, αλλά μπορεί και να ενημερώνει πως υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα με το λογαριασμό μας, και θα πρέπει να κάνουμε άμεσα log-in για να το διευθετήσουμε.

Κάνοντας κλικ στο email, θα μεταφερθούμε σε ένα site το οποίο θα είναι πανομοιότυπο με της τράπεζάς μας από κάθε άποψη, εκτός από τη διεύθυνση.

Δυστυχώς, το site αυτό είναι 1:1 αντιγραφή του πραγματικού site της τράπεζας. Συμπληρώνοντας τα στοιχεία του ebanking μας εκεί, πρακτικά έχουμε δώσει οι ίδιοι στους απατεώνες το όνομα και τον κωδικό για την τράπεζά μας.

Προσωπικά έχω λάβει τέτοιου είδους email που παριστάνουν πως είναι από τη Eurobank, τη Winbank και την Εθνική τράπεζα, και μέχρι και οι ίδιες οι τράπεζες προειδοποιούν κατά καιρούς για αυτού του είδους τις απάτες.

Πώς να την αποφύγουμε

Είναι γεγονός πως web banking μπορεί όντως κατά καιρούς να μας στείλει κάποιο πραγματικό μήνυμα.

Κατά συνέπεια, ο ευκολότερος τρόπος για να αποφύγουμε αυτού του είδους τις απάτες μέσω email είναι να ανοίξουμε ένα νέο παράθυρο στο browser και να γράψουμε χειροκίνητα τη διεύθυνση του ebanking μας για να μπούμε σε αυτό.

Σε καμία περίπτωση δεν κάνουμε κλικ σε κανένα σύνδεσμο εντός του email.

Επίσης, η τράπεζα δεν θα μας ζητήσει ποτέ, και με κανένα τρόπο, να τους στείλουμε τον κωδικό μας.

Το κλειδί για όλες τις απάτες μέσω email

Σίγουρα η κοινή λογική είναι ο ισχυρότερος σύμμαχός μας όταν λαμβάνουμε ένα περίεργο email.

Κάτι που πρέπει πάντως να έχουμε οπωσδήποτε στο μυαλό μας είναι να μην επικοινωνήσουμε ποτέ και για κανένα λόγο με τα άτομα πίσω από αυτές τις απάτες, ούτε καν για να “ερευνήσουμε”.

Θα εκπλαγείτε με το πόσο επιτήδειοι είναι και πόσο πειστικοί μπορεί να γίνουν, και πώς μπορούν να πατήσουν τα κουμπιά της απληστίας που μπορεί καν να μην γνωρίζουμε πως έχουμε.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ήταν με κανένα τρόπο ανόητοι, κι όμως κατάφεραν να πειστούν στο να χάσουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια.

Γι' αυτό, ο καλύτερός μας φίλος για τις απάτες μέσω email είναι η διαγραφή, χωρίς πολλά πολλά.