Τι Είναι το Ηλεκτρονικό Εισιτήριο του ΟΑΣΑ και Πώς Λειτουργεί

Εδώ και αρκετούς μήνες είναι γνωστό ότι έρχεται το νέο ηλεκτρονικό εισιτήριο για τις δημόσιες συγκοινωνίες τις πρωτεύουσας, που σταδιακά αντικαθιστά το παλαιό. Την ίδια στιγμή, οι αντιδράσεις από το επιβατικό κοινό είναι μάλλον ανάμεικτες. Πάμε να δούμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το καινούργιο ηλεκτρονικό εισιτήριο του ΟΑΣΑ.

Ηλεκτρονικό εισιτήριο – Χρονικός ορίζοντας

Η απόφαση του ΟΑΣΑ για υιοθέτηση ηλεκτρονικού εισιτηρίου χρονολογείται τουλάχιστον από τις αρχές του 2014.

Έχει ληφθεί τόσο με γνώμονα τον εκσυγχρονισμό των μέσων μεταφοράς της Αττικής, όσο και λόγω των υψηλών ποσοστών “εισιτηριοδιαφύγης” που έχουν καταγραφεί.

Η εγκατάσταση των απαραίτητων υποδομών για το ηλεκτρονικό εισιτήριο ξεκίνησε από τις αρχές του 2017. Μέχρι τον Φεβρουάριο, πραγματοποιήθηκε η τοποθέτηση των νέων μηχανημάτων σε λεωφορεία, τρόλεϊ, τη γραμμή 1 του μετρό (ηλεκτρικός) και τα τραμ.

Μέχρι τις αρχές Απριλίου τοποθετήθηκαν οι υποδομές και στις γραμμές 2 και 3 του μετρό, δηλαδή για όλο το σύστημα του ΟΑΣΑ.

Οι υποδομές αυτές αφορούν την εγκατάσταση επικυρωτικών μηχανημάτων σε όλα τα μέσα, καθώς και αυτόματων μηχανημάτων πώλησης και πυλών σε μετρό και ηλεκτρικό. Με την πλήρη υιοθέτηση του νέου συστήματος, οι πύλες αυτές θα ανοίγουν κατά την είσοδο αλλά και κατά την έξοδο του χρήστη, μόνο με το ηλεκτρονικό εισιτήριο.

Αν και αρχικός στόχος ήταν η καθολική εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου τον Ιούνιο, αυτή τελικά μεταφέρθηκε για τον Αύγουστο. Μετά από περαιτέρω αναβολές, και αφού διανύουμε ήδη τον Οκτώβριο, θα υπάρξει λογικά αρκετό ακόμα μεταβατικό διάστημα χρήσης παλαιού και νέου εισιτηρίου.

Λέμε λογικά, αφού ο αρμόδιος Υπουργός διέταξε αιφνιδιαστικά την άμεση κατάργηση των εισιτηρίων και καρτών παλαιού τύπου ως τα τέλη Οκτωβρίου.

Σε γενικές γραμμές, πάντως, έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες για την εγκατάσταση αυτόματων μηχανών έκδοσης καρτών για τις τρεις γραμμές του μετρό και τον προαστιακό σιδηρόδρομο.

Έχουν ενσωματωθεί στα μέσα τα επικυρωτικά μηχανήματα νέου τύπου, η διασύνδεση με την τηλεματική έχει επεκταθεί, και η δυνατότητα προσωποποίησης καρτών παρέχεται πλέον στο κοινό. Η κύρια υποδομή δείχνει λοιπόν έτοιμη για πλήρη λειτουργικότητα.

Ποια είναι τα νέα ηλεκτρονικά εισιτήρια

Το νέο ηλεκτρονικό εισιτήριο θα είναι διαθέσιμο σε δύο τύπους: το πολλαπλό εισιτήριο, που έχει λάβει την ονομασία AΤΗ.ΕΝΑ Τicket, και την έξυπνη κάρτα με την ονομασία AΤΗ.ΕΝΑ Card.

ΑTH.ENA TICKET – Πολλαπλό εισιτήριο

Το ATH.ENA TICKET δεν είναι εισιτήριο μιας χρήσης, αλλά επαναφορτιζόμενο. Όταν το εκδίδουμε, αυτό φορτίζεται με έναν από τους γνωστούς τύπους εισιτηρίων ή τους νέους που ο ΟΑΣΑ σκοπεύει να αναπτύξει μελλοντικά.

Μπορεί να επαναφορτιστεί πολλές φορές στα εκδοτήρια ή στα αυτόματα μηχανήματα και δεν χρειάζεται να αφορά τον ίδιο κάθε φορά τύπο εισιτηρίου, αλλά οποιοδήποτε από τα διαθέσιμα προϊόντα κομίστρου του ΟΑΣΑ.

Το εισιτήριο είναι κατασκευασμένο από χαρτί και δεν έχει τη μορφή κάρτας, μοιάζοντας με το παλιό εισιτήριο του μετρό, αλλά σε κάπως μεγαλύτερο μέγεθος.

Την αλλαγή φέρνει η ετικέτα RFID που περικλείεται στο χαρτί, ώστε οι διάφορες συναλλαγές, όπως η έκδοση και η επικύρωση, να γίνονται ασύρματα. Πρόκειται για τη γνωστή τεχνολογία μαρκαρίσματος που θα χρησιμοποιηθεί στα έσχατα χρόνια της Αποκάλυψης.

Μπορούμε λοιπόν να το χρησιμοποιούμε θεωρητικά επ' άπειρον, τουλάχιστον μέχρι να φθαρεί από τις πολλές χρήσεις. Κάθε φορά όμως το φορτώνουμε με έναν μόνο τύπο κομίστρου.

Σε ποιους απευθύνεται?

Το εισιτήριο αυτό απευθύνεται σε όσους απευθυνόταν και ο προκάτοχός του (των 1.40€, όχι όμως των 0.70€). Δηλαδή σε άτομα που θα χρησιμοποιήσουν περιστασιακά τα αστικά μέσα μεταφοράς και σε τουρίστες.

Για τους συχνούς χρήστες των συγκοινωνιών, καταλληλότερη είναι η νέα κάρτα. Για όσους, επίσης, ανήκουν σε κάποια ειδική κατηγορία (πχ φοιτητές), η κάρτα είναι υποχρεωτική – όπως θα δούμε, αν θέλουν να κάνουν χρήση της έκπτωσής τους.

Μπορούμε λοιπόν να επιλέξουμε με το ATH.ENA TICKET πάνω – κάτω ό,τι εκδιδόταν και πρωτύτερα με τα χάρτινα εισιτήρια:

• ημερήσιο 24 ωρών για όλα τα μέσα (4.50€)
• 5 ημερών για όλα τα μέσα (9€)
• το κλασικό εισιτήριο των 1.40€ για πέντε διαδρομές (7€)
• το κλασικό εισιτήριο των 1.40€ για δέκα διαδρομές, συν μία δώρο, έντεκα (14€)

Κατά τα άλλα, μπορούμε να φορτώσουμε το πολλαπλό εισιτήριο και με κάποιο από τα εξειδικευμένα εισιτήρια που είχαμε διαθέσιμα ως τώρα για το αεροδρόμιο:

• λεωφορείου (Χ95, Χ96, Χ97) (6€)
• μιας διαδρομής μετρό – προαστιακού αεροδρομίου (10€)
• μετ' επιστροφής μετρό εντός 48 ωρών (18€)
• μετρό για δύο άτομα (18€)
• μετρό για τρία άτομα (24€)
• τουριστικό εισιτήριο 3 ημερών, με δύο μετακινήσεις από/προς αεροδρόμιο (22€)

Αγορά ATH.ENA TICKET

Για να εκδώσουμε ένα πολλαπλό εισιτήριο, αρκεί να μεταβούμε σε ένα εκδοτήριο ή να χρησιμοποιήσουμε ένα αυτόματο μηχάνημα, και να ακολουθήσουμε τα βήματα που περιγράφονται στην οθόνη.

Τέτοια μηχανήματα έχουν τοποθετηθεί, όπως ίσως έχουν παρατηρήσει αρκετοί, στα εκδοτήρια σε μετρό και ΗΣΑΠ και σε εκδοτήρια λεωφορείων και τρόλεϊ. Αρκετά ακόμα σημεία απαριθμεί ο ΟΑΣΑ στην επίσημη ιστοσελίδα του ATH.ENA TICKET.

Η διαδικασία είναι απλή, αντίστοιχη με της έκδοσης του παλιού εισιτηρίου. Μόλις τελειώσουμε, μπορούμε να παραλάβουμε το εισιτήριο μαζί με τα ρέστα και την απόδειξη πληρωμής.

Αν, τώρα, θέλουμε να επαναφορτίσουμε το εισιτήριο, θα επιλέξουμε “Επαναφόρτιση” στην αρχική οθόνη του μηχανήματος.

Τοποθετούμε στην ειδική υποδοχή του μηχανήματος το ATH.ENA TICKET μας, και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία, όπως και στην αγορά του εισιτηρίου.

Για να μπορέσουμε να επαναφορτίσουμε το εισιτήριο, θα πρέπει πρώτα να έχουν ακυρωθεί όλα τα προϊόντα κομίστρου με τα οποία το έχουμε φορτισμένο. Μπορούμε να ελέγξουμε το υπόλοιπό μας από την επιλογή “Πληροφορίες Κάρτας” της αρχικής οθόνης.

Επικύρωση ATH.ENA TICKET

Για να ακυρώσουμε μια διαδρομή, χρησιμοποιούμε τα καινούργια μηχανήματα στις πύλες εισόδου των μετρό και προαστιακού…

…και τα αντίστοιχα μπλε χρώματος στις πόρτες λεωφορείων, τρόλεϊ, και τραμ.

Περνάμε σε μικρή απόσταση το εισιτήριο από τον ανιχνευτή που φέρει την κατάλληλη ένδειξη.

Κατά την επικύρωση, θα λάβουμε οπτικό και ακουστικό σήμα από το μηχάνημα, αναλόγως αν ήταν επιτυχημένη ή αν έχει κάποιο πρόβλημα: δύο πράσινα φωτάκια για την ορθή επικύρωση και τέσσερα κόκκινα σε περίπτωση αποτυχίας.

Σε κάθε είσοδο – και σύντομα όταν θα είναι κλειστές οι πύλες στους σταθμούς του μετρό, σε κάθε έξοδο – σαρώνουμε το εισιτήριο στο μηχάνημα. Αυτό θα μας χρεώσει σωστά κάθε φορά. Για παράδειγμα, αν δεν έχουν περάσει 90 λεπτά, δεν θα μας επιβαρύνει ξανά με κόμιστρο.

Θα πρέπει, ωστόσο, να προσέξουμε να μην λήξει το προϊόν του κομίστρου πριν ολοκληρώσουμε τη διαδρομή μας. Δηλαδή το 90λεπτο να μην έχει παρέλθει μέχρι τη στιγμή της εξόδου από το μέσο που χρησιμοποιούμε.

Αν συμβεί αυτό, και είμαστε για παράδειγμα στο μετρό, δεν θα μπορούμε να βγούμε έξω, αφού το μηχάνημα του τουρνικέ της πύλης θα θεωρεί το εισιτήριό μας άκυρο. Στην περίπτωση αυτή, καλούμε τον υπεύθυνο του σταθμού.

Επίσης, σε περίπτωση απώλειας, θα πρέπει απλώς να δεχθούμε ότι χάσαμε το όποιο υπόλοιπο είχαμε φορτισμένο στο εισιτήριο. Λόγω της ανωνυμίας του ATH.ENA TICKET, δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε το ποσό που του έχουμε περάσει με κάποιον τρόπο.

ΑΤΗ.ΕΝΑ CARD- Έξυπνη κάρτα

Δεύτερη επιλογή για τη μετακίνησή μας με τα μέσα στην Αθήνα, είναι η κάρτα ΑΤΗ.ΕΝΑ CARD. Πρόκειται για μια πλαστική κάρτα στο μέγεθος πιστωτικής, αντίστοιχη ευρωπαϊκών πόλεων, όπως η Oyster Card του Λονδίνου.

Είναι και αυτή επαναφορτιζόμενη, με βασικό πλεονέκτημα ότι ο κάτοχος μπορεί να φορτώνει κάθε φορά το προϊόν της αρεσκείας του, ανάλογα με τις μετακινήσεις του ή την έκπτωση που δικαιούται.

Ουσιαστικά, αποτελεί τον αντικαταστάτη της κάρτας απεριορίστων διαδρομών, προσφέροντας όμως ακόμα περισσότερα προϊόντα κομίστρου.

Σε ποιους απευθύνεται?

Η ATH.ENA CARD αφορά κι αυτή, όπως και ο προκάτοχός της, τους πιο τακτικούς επιβάτες των αστικών συγκοινωνιών της Αττικής. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα βολέψει και λιγότερο συχνούς χρήστες. Κυρίως, όμως, είναι υποχρεωτική η έκδοσή της (προσωποποιημένη) για όσους δικαιούνται κάποια έκπτωση στις μετακινήσεις τους.

Επιπλέον, δίνοντας τη δυνατότητα στον χρήστη να την φορτίσει εκτός από κόμιστρα και με χρήματα, απευθύνεται σε όσους θέλουν να έχουν πάνω τους μια κάρτα που επιτρέπει τη χρήση μέσων μεταφοράς ανά πάσα στιγμή.

Με την ATH.ENA CARD έχουμε να επιλέξουμε κάποιο από τα προϊόντα των παλιών καρτών απεριορίστων διαδρομών, για την αρχική φόρτιση. Από εκεί και πέρα, μπορούμε να την επαναφορτίσουμε και με προϊόντα κομίστρου μικρότερης διάρκειας· μίας, πέντε, ή δέκα (συν μίας) απλών διαδρομών, είτε κανονικής, είτε μειωμένης αξίας.

Η ATH.ENA CARD κυκλοφορεί σε δύο μορφές: την ανώνυμη και την προσωποποιημένη.

Ανώνυμη ATH.ENA CARD

Αν δεν θέλουμε να μοιραστούμε τα προσωπικά στοιχεία που απαιτούνται από τον ΟΑΣΑ (νόμιμα, σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας  Δεδομένων) για την προσωποποιημένη κάρτα, μπορούμε να αποκτήσουμε την ανώνυμη.

Αγορά ανώνυμης ATH.ENA CARD

Την εκδίδουμε στα γνωστά μας εκδοτήρια εισιτηρίων, στερούμενοι όμως της πληθώρας επιλογών που προσφέρει η προσωποποιημένη ATH.ENA CARD.

Έτσι, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι δεν μπορεί να φορτιστεί /επαναφορτιστεί με κόμιστρα μεγάλης διάρκειας (άνω των 30 ημερών). Αν ακόμη είμαστε δικαιούχοι μειωμένης ή δωρεάν μετακίνησης, δεν επιτρέπεται η φόρτισή της με διαφορετικό κόμιστρο, πέραν του κανονικού. Για αυτές τις κατηγορίες κομίστρου, το προσωποποιημένο ηλεκτρονικό εισιτήριο αποτελεί μονόδρομο.

Εκτός αυτού, σε περίπτωση απώλειας δεν δικαιούμαστε αντικατάσταση· θα αρκεστούμε, όπως και με το ATH.ENA TICKET, στο να πενθήσουμε τα χρήματά μας. Το στοιχείο αυτό είναι σημαντικό, καθώς η κάρτα μπορεί να φορτιστεί με χρηματική αξία έως και €50.

Προσωποποιημένη ATH.ENA CARD

Σε περίπτωση που δεν έχουμε πρόβλημα το ηλεκτρονικό εισιτήριο να φέρει το πρόσωπό μας, και μας συμφέρει να κινούμαστε με κάρτα, θα προτιμήσουμε την προσωποποιημένη.

Έχει το πλεονέκτημα ότι μπορούμε να τη φορτίσουμε με προϊόντα κομίστρου μεγαλύτερης διάρκειας (μέχρι ενός έτους), ακόμα και από τη βολή του σπιτιού μας, αν το κινητό/tablet μας έχει NFC λειτουργία. Επίσης, αν τη χάσουμε ή μας την φάει ο σκύλος…

…δεν θα χάσουμε και την χρηματική αξία ή τις διαδρομές που έχει αποθηκευμένες.

Άλλωστε, όπως αναφέραμε και προηγουμένως, για φοιτητές, πολυτέκνους κλπ, δεν δίνεται άλλη επιλογή αν θέλουν να κάνουν χρήση της δικαιούμενης έκπτωσης.

Αγορά προσωποποιημένης ATH.ENA CARD

Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν λίγο, καθώς από γραφειοκρατία και ουρές στην Ελλάδα κάνουμε πρωταθλητισμό.

Για να την αποκτήσουμε, θα πρέπει να επισκεφθούμε τη σελίδα του ΟΑΣΑ για το ηλεκτρονικό εισιτήριο και να συμπληρώσουμε τη φόρμα που είναι αναρτημένη.

Με την υποβολή των στοιχείων μας, θα εκδοθεί ένας κωδικός QR. Εκτυπώνουμε το έντυπο μαζί με τον κωδικό και μεταβαίνουμε, μαζί με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, σε κάποιο από τα αρμόδια εκδοτήρια.

Όσον αφορά τα δικαιολογητικά, αυτά είναι:

• ταυτότητα
• βεβαίωση ΑΜΚΑ (από τα ΚΕΠ ή απο ασφαλιστικό φορέα)
• το αντίστοιχο δικαιολογητικό (πχ ακαδημαϊκή ταυτότητα) για τους δικαιούχους μειωμένου κομίστρου
• Αλλοδαποί χωρίς ΑΜΚΑ, προσκομίζουν το διαβατήριό τους

Στο εκδοτήριο, ο υπάλληλος μας βγάζει φωτογραφία…

…και μας ζητάει να ορίσουμε 8ψήφιο κωδικό για την κάρτα. Να σημειωθεί ότι η έκδοση της κάρτας δεν απαιτείται να συνοδεύεται με αγορά κάποιου προϊόντος.

Βέβαια, η αυξημένη ζήτηση καρτών σε συνδυασμό με τον μικρό αριθμό εκδοτηρίων που εξυπηρετούν, είχε ως αποτέλεσμα να γίνεται μακελειό στις ουρές στα γκισέ.

Έτσι, έχει αποφασιστεί από τις 16 Οκτωβρίου η έκδοση προσωποποιημένων καρτών μέσω ταχυδρομείου, για τους κατόχους μηνιαίων καρτών απεριορίστων διαδρομών (χωρίς μειωμένο κόμιστρο). Όσοι ενδιαφέρονται, μπορούν να μεταβούν σε οποιοδήποτε εκδοτήριο με:

• φωτοτυπία της παλιάς κάρτας (και του μηνιαίου κουπονιού)
• βεβαίωση ΑΜΚΑ
• φωτογραφία
• το έντυπο με τον κωδικό QR

Τα τοποθετούμε σε έναν (ανοιχτό) φάκελο Α4, στο εξώφυλλο του οποίου αναγράφουμε διεύθυνση και ονοματεπώνυμο. Κάποια στιγμή, η έτοιμη κάρτα θα έρθει να μας βρει ταχυδρομικά.

Τέλος, με μια επίσκεψη σε ένα αυτόματο μηχάνημα, θα τη φορτίσουμε με τα προϊόντα που επιθυμούμε.

Επικύρωση ATH.ENA CARD

Για να ακυρώσουμε μια διαδρομή εισερχόμενοι στο μέσο, κάνουμε ό,τι ακριβώς κάναμε και με το ATH.ENA TICKET. Οι ενδείξεις του ακυρωτικού μηχανήματος θα μας ενημερώσουν με τον ίδιο τρόπο για επιτυχή επικύρωση ή τυχόν πρόβλημα.

Προβλήματα με το νέο ηλεκτρονικό εισιτήριο

Όπως ίσως μαντεύει κανείς, η μετάβαση στο καινούργιο εισιτήριο δύσκολα θα ήταν ομαλή. Κρίνοντας από τη βιασύνη με την οποία υλοποιήθηκαν πολλές αλλαγές και την έλλειψη ξεκάθαρου χρονοδιαγράμματος, ήταν μάλλον αναμενόμενο.

Ήδη γίνονται αναφορές από το κοινό και τον Τύπο για διάφορα προβλήματα, τόσο κατά την έκδοση, όσο και κατά την επικύρωση του νέου εισιτηρίου.

Το σημαντικότερο από αυτά αφορά την αδυναμία επικύρωσης συγκεκριμένων τύπων εισιτηρίου. Πρόκειται για κάποιο πρόβλημα στη λειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων συστημάτων (καρτών, επικύρωσης εισιτηρίων, αυτόματων πωλητών, ελέγχου). Έτσι, μπορεί εμείς να επικυρώνουμε το εισιτήριό μας, αλλά το σύστημα να το θεωρεί άκυρο.

Υπάρχει επίσης ελλιπής πρόβλεψη σχετικά με τις κατηγορίες εισιτηρίων που διατίθενται. Από την πρώτη ημέρα εφαρμογής, παρατηρήθηκε έλλειψη στα εισιτήρια μίας διαδρομής, καθώς πολλά μηχανήματα αυτόματης έκδοσης ξέμειναν από ρέστα και από εισιτήρια. Αντίστοιχα, στην online αγορά εισιτηρίου δεν έχει προβλεφθεί η αγορά κομίστρων κανονικής τιμής για κατόχους προσωποποιημένης κάρτας με έκπτωση.

Αν προσπαθήσουμε λοιπόν, ως φοιτητές, να φορτίσουμε την κάρτα μας πχ με το 5ήμερο εισιτήριο, θα δούμε ότι το σύστημα μας βγάζει σφάλμα. Από ό,τι φαίνεται, αν έχει χαρακτηριστεί η κάρτα μας ως δικαιούμενη έκπτωσης, δεν επιτρέπεται να τη φορτίσουμε με μη εκπτωσιακό προϊόν.

_{Η προχειρότητα είναι φανερή ακόμα και στο “Έκτπωσης”}

Ποια είναι η γνώμη σας για το ηλεκτρονικό εισιτήριο του ΟΑΣΑ?

Είστε υπέρ ή κατά της κατάργησης του χάρτινου εισιτηρίου? Θα διευκολυνθεί το κοινό με τη νέα τεχνολογία ή θα δυσκολέψει τη ζωή μας?

Εμείς από την πλευρά μας, αν και καλή η Αθήνα, ευχόμαστε να αξιωθούμε (με τις απαραίτητες δεκαετίες ζωής) να κάνουμε κάποτε την αντίστοιχη επισκόπηση για το (ηλεκτρονικό ή μη) εισιτήριο του μετρό της Θεσσαλονίκης. Αν και ο ΟΑΣΘ δείχνει να εκφράζει σοβαρές αντιρρήσεις.