Την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε δει μια μικρή εισαγωγή στον προγραμματισμό. Για όσους την έχασαν, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά πριν συνεχίσετε με τη σημερινή δημοσίευση. Σήμερα, θα έρθουμε σε επαφή με την πρώτη μας γλώσσα, την Python. Θα την εγκαταστήσουμε στο σύστημά μας, θα δούμε τις διαφορετικές μεθόδους για να γράψουμε σε Python, και θα τρέξουμε το πρώτο μας απλό πρόγραμμα.
Προτάσεις συνεργασίας
Τα νέα άρθρα του PCsteps
Γίνε VIP μέλος στο PCSteps
Για να δείτε όλα τα επόμενα μαθήματα Python, αρκεί να κάνετε κλικ εδώ.
Ποια είναι η Python
Η Python είναι μια από τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες γλώσσες παγκοσμίως. Παράλληλα αποτελεί την δημοφιλέστερη επιλογή για τη διδασκαλία εισαγωγικών μαθημάτων προγραμματισμού στην πλειοψηφία των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Είναι φιλική προς τον χρήστη, αλλά ταυτόχρονα έχει προηγμένες δυνατότητες. Χωρίς να έχει το κουραστικό συντακτικό άλλων γλωσσών (λέγε με C), μας επιτρέπει να σκεφτούμε ως προγραμματιστές, γι’ αυτό και θεωρείται από πολλούς ως ιδανική για εισαγωγή στον προγραμματισμό.
Η απλότητά της φαίνεται και από το πόσο εύκολα μπορούμε να διαβάσουμε έναν κώδικα σε Python σε σχέση με άλλες γλώσσες. Αν δούμε για παράδειγμα μια απλή εκτύπωση “Hello world” στην εξίσου (αν όχι περισσότερο) δημοφιλή Java και στην Python, η διαφορά είναι εμφανής:
Εγκατάσταση Python σε Windows
Όσον αφορά την εγκατάσταση, η Python έχει κάνει τα πράγματα αρκετά απλά. Μιας και το παρόν tutorial αφορά λειτουργικό Windows, δεν θα αναφερθούμε στη διαδικασία για Linux και Mac, που είναι διαφορετική.
Αν έχουμε Windows λοιπόν, για να την κατεβάσουμε στο σύστημά μας, αρκεί να επισκεφτούμε την επίσημη σελίδα της και να επιλέξουμε την τελευταία διαθέσιμη έκδοση της Python 3.
Στη σελίδα που μεταφερθήκαμε, επιλέγουμε τον κατάλληλο installer. Για έναν 32-bit υπολογιστή, αν θέλαμε να κατεβάσουμε τον κλασικό .exe installer, αυτός θα ήταν ο Windows x86 executable installer.
Συχνά προτείνεται για διάφορους λόγους η χρήση κάποιας έκδοσης της Python 2, οι διαφορές της οποίας με την 3 δεν μας αφορούν για τα μαθήματά μας. Για μια βασική εκμάθηση της γλώσσας, η έκδοση 3.6 σε κάθε περίπτωση καλύπτει τις ανάγκες μας.
Μόλις κατέβει ο installer, ακολουθούμε τα βήματα του οδηγού για την εγκατάσταση.
Επιλέγουμε είτε “Install Now” είτε “Customize installation” αν θέλουμε να μεταβάλλουμε την τοποθεσία της εγκατάστασης, προσέχοντας σε κάθε περίπτωση να κάνουμε τσεκ και την επιλογή για προσθήκη της Python στο PATH (κάτι που παλαιότερα έπρεπε να κάνουμε χειροκίνητα).
Το PATH είναι μια μεταβλητή συστήματος στα Windows. Προσθέτοντας την Python, ενημερώνουμε ουσιαστικά τη γραμμή εντολών σε ποιους φακέλους πρέπει να κοιτάει όταν επιχειρεί να εντοπίσει ένα αρχείο.
Με την ολοκλήρωση της εγκατάστασης, έχουμε στο σύστημά μας τον interpreter της Python, μαζί με μερικά ακόμα χρήσιμα εργαλεία.
Εκτέλεση προγράμματος…
Πλέον μπορούμε να επιχειρήσουμε να τρέξουμε τον πρώτο μας κώδικα. Έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε, είτε με τη χρήση της γραμμής εντολών των Windows, είτε μέσα από τον IDLE της Python.
…μέσω command line
Πατώντας στην έναρξη, μπορούμε να πληκτρολογήσουμε “cmd” για να ανοίξουμε την κλασική γραμμή εντολών των Windows (ή “powershell” για το Powershell αντίστοιχα).
Προκειμένου να ελέγξουμε αν όλα έχουν πάει καλά με την εγκατάσταση, γράφουμε:
python
Θα εμφανιστούν οι πληροφορίες της έκδοσής μας, ενώ ταυτόχρονα εισερχόμαστε στο περιβάλλον του interpreter.
Τα τρία “>” στη σειρά, αφού πληκτρολογήσαμε python, δείχνουν ότι ο διαδραστικός interpreter είναι ενεργός και περιμένει τις εντολές μας.
Για παράδειγμα, χωρίς να βγούμε από την κονσόλα μπορούμε να εκτυπώσουμε ένα μήνυμα, το τυπικό “Hello world”. Γράφουμε “print” και, εντός παρενθέσεων και σε εισαγωγικά, το μήνυμά μας, και η python θα μας το εκτυπώσει κατευθείαν στην κονσόλα.
print("Hello world")
Ομοίως μπορούμε να βάλουμε κάποια αριθμητική έκφραση και η python θα μας επιστρέψει το αποτέλεσμα.
4+2*3
Βέβαια, δεν είναι ό,τι καλύτερο να γράφουμε απευθείας μέσα στη γραμμή εντολών. Προτιμότερο είναι να ερχόμαστε στην κονσόλα μόνο για να εκτελέσουμε το πρόγραμμα που γράψαμε σε κάποιον επεξεργαστή κειμένου.
…με τη χρήση text editor
Αν λοιπόν θέλουμε να τρέξουμε κάποιο script, δεν έχουμε παρά να μεταβούμε σε κάποιον επεξεργαστή κειμένου και να περάσουμε εκεί τις εντολές.
Όσον αφορά τον text editor, υπάρχει πληθώρα επιλογών, κάποιες από τις οποίες έχουμε αναφέρει σε αυτόν τον οδηγό.
O Atom της Git …
…και το Notepad ++ …
…είναι από τις πιο δημοφιλείς και lightweight επιλογές. Εμείς επιλέξαμε το δεύτερο, καθώς είναι εξαιρετικά εύχρηστο και υπερκαλύπτει τις μειωμένες ανάγκες των μαθημάτων μας. Άλλωστε, ο Atom πρωτοβγήκε αποκλειστικά για OS X, και αρά αξίζει την κατακραυγή.
Από τη σελίδα του Notepad++, λοιπόν, διαλέγουμε τον installer που επιθυμούμε. Μάλιστα, μας δίνεται η επιλογή και για portable έκδοση, χωρίς καθόλου εγκατάσταση, αν και η κανονική είναι μάλλον πιο βολική.
Εναλλακτικά, μπορούμε να εγκαταστήσουμε το Notepad++ και μέσω του Ninite.
Μόλις ολοκληρώσουμε την εγκατάσταση του προγράμματος στο σύστημά μας, το ανοίγουμε και επιλέγουμε “File” > “New”, αν και ήδη αυτόματα θα είναι ανοιχτό ένα κενό αρχείο “New 1”.
Στο κενό αρχείο που άνοιξε, μπορούμε να αρχίσουμε να γράφουμε τον κώδικά μας. Στην προκειμένη περίπτωση, ας κάνουμε και πάλι μια εκτύπωση με το μήνυμα “Hello world”. Γράφουμε το μήνυμα εντός παρενθέσεων και μέσα σε (διπλά ή μονά) εισαγωγικά.
print ('Hello world')
Βέβαια το Notepad++ προσφέρει και κάποιες δυνατότητες παραμετροποίησης, ανάλογα με τη γλώσσα για την οποία το χρησιμοποιούμε. Έτσι, από το μενού Γλώσσα -> P μπορούμε να επιλέξουμε “Python”.
Βλέπουμε ότι οι εντολές χρωματίζονται ανάλογα (το print στο παράδειγμα με σκούρα μπλε γράμματα), ενώ σε αρκετές περιπτώσεις ο editor μπορεί να ανιχνεύσει σημεία στίξης που λείπουν, εσφαλμένη στοίχιση, συντακτικά λάθη, κλπ.
Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι κατά πολλούς τα παραπάνω δεν θεωρούνται καλή τακτική, καθώς ο αρχάριος χρήστης βρίσκει κάποια πράγματα έτοιμα και δεν μαθαίνει να ανιχνεύει μόνος του τα λάθη του.
Αφού τελειώσουμε, αποθηκεύουμε το αρχείο, φροντίζοντας να του δώσουμε κατάληξη .py ή να επιλέξουμε τον τύπο αρχείου ως Python file, από το “Αποθήκευση ως: ”, καθώς και να θυμόμαστε τον φάκελο στο οποίο το αποθηκεύσαμε.
Θα χρειαστούμε το directory αυτό για να μπορέσουμε να τρέξουμε μετέπειτα το αρχείο από την κονσόλα.
Πηγαίνοντας λοιπόν πίσω στη γραμμή εντολών, θα πρέπει να μεταβούμε στον κατάλληλο φάκελο.
Αν είχαμε πατήσει “python” προηγουμένως, σημαίνει ότι ακόμα βρισκόμαστε στον interpreter. Για να εξέλθουμε λοιπόν, αρκεί να πληκτρολογήσουμε
quit()
Κατόπιν, αλλάζουμε την τοποθεσία της γραμμής εντολών πατώντας “cd” (change directory) ακολουθούμενο από τη διεύθυνση του φακέλου όπου είναι αποθηκευμένο το .py αρχείο μας.
cd (διεύθυνση φακέλου)
Για να μην ψάχνουμε τη διεύθυνση, και να μην κάνουμε κάποιο λάθος, ένας εύκολος τρόπος είναι αφού γράψουμε το “cd” και αφήσουμε ένα κενό, να κάνουμε κλικ και να “τραβήξουμε” (drag) το φάκελο πάνω στη γραμμή εντολών.
Στο παράδειγμα, είχαμε αποθηκεύσει το αρχείο στα Έγγραφα.
Βλέπουμε πως εμφανίζεται η πλήρης διεύθυνση, και πατώντας Enter θα μπούμε από τη γραμμή εντολών στο φάκελο.
Για να τρέξουμε το αρχείο που μόλις αποθηκεύσαμε, και εφόσον βρισκόμαστε στον σωστό φάκελο, δεν έχουμε παρά να γράψουμε:
python <όνομα αρχείου>
Βλέπουμε ότι το πρόγραμμα έτρεξε σωστά και το αποτέλεσμα της εκτύπωσης εμφανίζεται στην κονσόλα.
…μέσω IDLE
Εναλλακτικά, πηγαίνοντας στην έναρξη μπορούμε να πληκτρολογήσουμε “IDLE” για να ανοίξουμε το λεγόμενο Python Shell.
Το IDLE (Integrated Development & Learning Environment) είναι ένα μινιμαλιστικό περιβάλλον ανάπτυξης (IDE) που έρχεται από προεπιλογή μαζί με την εγκατάσταση του πακέτου της Python.
Είναι γραμμένο αποκλειστικά με χρήση της Python και του πακέτου GUI Tkinter. Είναι cross-platform – δηλαδή έχει εκδόσεις για διαφορετικά λειτουργικά συστήματα – και, λόγω της απλότητάς του, είναι κατάλληλο για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Περιλαμβάνει το δικό του περιβάλλον editor για να γράψουμε κώδικα – δεν χρειάζεται δηλαδή το Notepad++ ή κάποια άλλη εφαρμογή. Ο editor διαθέτει αρκετά κλασικά εργαλεία, ενώ παραμένει αρκετά ελαφρύ για το σύστημα σε σχέση με άλλα γνωστά IDE.
Το μόνο μειονέκτημα του IDLE σε σχέση με το Notepad++ είναι πως δεν έχει εξελληνισμένο περιβάλλον.
Αν προτιμούμε να χρησιμοποιήσουμε το IDLE, δεν έχουμε παρά να επιλέξουμε να δημιουργήσουμε μέσα από το μενού του ένα νέο αρχείο, το οποίο θα ανοίξει στον native επεξεργαστή του IDLE.
Γράφουμε κανονικά τον κώδικά μας, όπως είδαμε και προηγουμένως.
print ("Hello world")
Ο επεξεργαστής του IDLE προσθέτει αυτόματα την κατάλληλη μορφοποίηση, ξεχωρίζοντας την εντολή και το κείμενο στην προκειμένη περίπτωση.
Αφού γράψουμε τον κώδικα μας, μπορούμε να το αποθηκεύσουμε.
Από προεπιλογή το IDLE αποθηκεύει το αρχείο μας με κατάληξη .py, στον φάκελο εγκατάστασης της Python στο σύστημά μας (πχ στο AppData -> Local -> Programs
-> Python -> Python36-32).
Πλέον μπορούμε να τρέξουμε άμεσα το πρόγραμμα. Απλά πατάμε Run -> Run Module ή “F5”, χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε κάποια άλλη ενέργεια από τη γραμμή εντολών ή να γυρεύουμε σε ποιον φάκελο είχαμε αποθηκεύσει το αρχείο μας.
Στο βασικό παράθυρο του IDLE βλέπουμε αμέσως το αποτέλεσμα.
Στο επόμενο μάθημα για τον προγραμματισμό python
Αφού έχουμε ρυθμίσει με επιτυχία την Python στον υπολογιστή μας, θα δούμε εν τάχει τα βασικά συστατικά της γλώσσας, προκειμένου να δοκιμάσουμε να φτιάξουμε το πρώτο μας παιχνίδι.
Μπορείτε να γράφετε τον κώδικά σας με όποιον τρόπο θέλετε· εμείς θα ακολουθήσουμε τη μέθοδο με τον IDLE, που είναι και η πιο απλή.
Σας άρεσε η εισαγωγή στον προγραμματισμό python?
Συναντήσατε κάποιο πρόβλημα με τα βήματα που περιγράψαμε για να εγκαταστήσουμε την Python? Πώς σκοπεύετε να γράφετε τα προγράμματά σας? Γράψτε μας στα σχόλια αν κάτι πήγε στραβά ή αν έχετε εσείς κάποια πρόταση.
Για να δείτε όλα τα επόμενα μαθήματα Python, αρκεί να κάνετε κλικ εδώ.
