Τι είναι το Windows Registry (Μητρώο των Windows)

Ακόμα και σχετικά αρχάριοι χρήστες, όλο και κάπου θα έχουν ακούσει για το μυστηριώδες και μάλλον χαώδες Windows registry. Θα το βρούμε σε πολλούς οδηγούς με μυστικά και κόλπα για την βελτίωση του συστήματος. Ταυτόχρονα, μια λάθος κίνηση στο μητρώο των Windows μπορεί να αποβεί καταστροφική. Τι είναι όμως το Windows registry, σε τι χρειάζεται, και ποιους μύθους πρέπει να προσέχουμε?

Τι είναι το registry στα Windows?

Το Windows registry, που θα το συναντήσουμε και σαν το μητρώο των Windows, είναι μια βάση δεδομένων. Οι πληροφορίες που περιέχει αφορούν ρυθμίσεις και επιλογές του λειτουργικού συστήματος και των εγκατεστημένων εφαρμογών.

Στο Windows registry θα βρούμε κάθε είδος πληροφοριών, που αφορούν, μεταξύ άλλων:

• τον πυρήνα των Windows (kernel)
• τους οδηγούς συσκευών
• τις υπηρεσίες των Windows
• τα χαρακτηριστικά ασφαλείας του συστήματος
• τις γνωστές επεκτάσεις αρχείων, και με ποια προγράμματα ανοίγουν
• τις ρυθμίσεις των εγκατεστημένων εφαρμογών ξεχωριστά για κάθε χρήστη
• τα στοιχεία του κάθε χρήστη
• τις ρυθμίσεις του κάθε χρήστη για το λειτουργικό σύστημα
• μέχρι και ποια εικόνα έχουμε στην επιφάνεια εργασίας

Οι καταχωρήσεις στο μητρώο των Windows είναι επίσης ο λόγος που τα περισσότερα προγράμματα χρειάζονται εγκατάσταση. Η διαδικασία της εγκατάστασης δημιουργεί τις απαραίτητες καταχωρήσεις στο Windows registry.

Αν απλά αντιγράψουμε τα αρχεία και τους φακέλους ενός εγκατεστημένου προγράμματος σε έναν άλλο υπολογιστή, συνήθως το πρόγραμμα θα πάψει να λειτουργεί, γιατί δεν θα βρίσκει τις καταχωρήσεις στο μητρώο των Windows.

Ακόμα και αν απλά μετονομάσουμε το φάκελο του προγράμματος ή το μεταφέρουμε χειροκίνητα σε άλλο φάκελο ή άλλο δίσκο, θα χάσει επαφή με τις καταχωρήσεις στο Windows registry, και θα έχει τα ίδια προβλήματα στη λειτουργία του.

Για τη σωστή μεταφορά προγραμμάτων στον ίδιο υπολογιστή, σε διαφορετικό φάκελο ή δίσκο, είναι απαραίτητη η χρήση ειδικών μεθόδων και προγραμμάτων.

Μεταφορά Προγραμμάτων σε Δεύτερο Δίσκο με Ασφάλεια

Με την πάροδο του χρόνου ο διαθέσιμος αποθηκευτικός χώρος του υπολογιστή μας ελαττώνεται. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι περιοδικά εγκαθιστούμε προγράμματα και παιχνίδια, τα οποία…

Για τον ίδιο λόγο δεν μπορούμε να κάνουμε backup τα προγράμματα πριν από το format, και θα πρέπει να τα εγκαταστήσουμε ξανά.

Με το format διαγράφονται οι πληροφορίες του μητρώου στα Windows. Αν επιχειρούσαμε να επαναφέρουμε το παλιό Windows registry σε νέα εγκατάσταση, τα προβλήματα θα είναι καταστροφικά για τα Windows.

Μία άλλη χρήση του Windows registry είναι σε προγράμματα με δοκιμαστική έκδοση (trial). Οι πληροφορίες που καταχωρεί η εφαρμογή κατά την εγκατάσταση συχνά μας εμποδίσουν να “μηδενίσουμε” το trial διαγράφοντας και επανεγκαθιστώντας το πρόγραμμα.

Όμως, η χρήση του Windows registry δεν είναι υποχρεωτική για όλα τα προγράμματα. Μία ομάδα προγραμμάτων που σίγουρα δεν χρησιμοποιούν το μητρώο των Windows είναι αυτά που έχουν σχεδιαστεί ως “φορητά”, ή έχουν μετατραπεί εκ των υστέρων σε φορητά.

Αυτού του είδους τα προγράμματα, αντί να χρησιμοποιούν το Windows Registry, αποθηκεύουν τις ρυθμίσεις τους σε αρχεία στο φάκελο του προγράμματος.

Έτσι, όχι μόνο δεν χρειάζονται εγκατάσταση, αλλά μπορούμε να τα αντιγράψουμε όπως είναι σε οποιονδήποτε υπολογιστή, ή ακόμα και να τα τρέξουμε από φλασάκι USB.

Πάντως, τα φορητά προγράμματα είναι οπωσδήποτε η εξαίρεση όσον αφορά τις εφαρμογές, όχι ο κανόνας.

Που χρησιμεύει το Windows registry

Το μητρώο των Windows έκανε την πρώτη του εμφάνιση στα Windows 3.1. Αρχικός του στόχος ήταν να αποθηκεύει τις ρυθμίσεις για προγράμματα βασισμένα στην πλατφόρμα Component Object Model (COM).

Στα Windows 95 και τα Windows NT, το Windows registry άρχισε να παίρνει τη σημερινή του μορφή. Μέχρι τότε, τα προγράμματα αποθήκευαν τις ρυθμίσεις με μορφή απλού κειμένου σε αρχεία .ini.

Μάλιστα, αυτά τα αρχεία συνήθως βρίσκονταν σε ένα κεντρικό σημείο, και δεν επέτρεπαν διαφορετικές ρυθμίσεις για διαφορετικούς χρήστες.

Τα περιεχόμενα του Windows registry είναι μοιρασμένα σε πολλά μικρότερα αρχεία, όμως βρίσκονται σε μία ενιαία εικονική τοποθεσία.

Τα δεδομένα είναι κατανεμημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να ξεχωρίζουν οι ρυθμίσεις για τον υπολογιστή, οι κοινές ρυθμίσεις όλων των χρηστών και οι ρυθμίσεις κάθε επιμέρους χρήστη.

Κατά την εκκίνηση του λειτουργικού συστήματος, μεγάλο μέρος του Windows registry φορτώνεται στη μνήμη RAM. Έτσι, το σύστημα έχει γρηγορότερη πρόσβαση στις ρυθμίσεις, και η εγγραφή και η ανάγνωση γίνεται ταχύτερα απ' ότι σε ένα αρχείο .ini.

Τέλος, διευκολύνεται το backup και η επαναφορά ρυθμίσεων. Μπορούμε επίσης να έχουμε πρόσβαση στο μητρώο ακόμα και εκτός Windows, πχ μέσω τοπικού δικτύου ή κάποιου boot περιβάλλοντος όπως το BartPE ή το Ultimate Boot CD for Windows.

Πρόσβαση στο μητρώο των Windows, backup και επεξεργασία

Η Microsoft έχει ενσωματώσει στα Windows ένα ειδικό πρόγραμμα για το άνοιγμα και την επεξεργασία του Windows registry, με το πρωτότυπο όνομα Registry Editor.

Η μέθοδος πρόσβασης στον Registry Editor είναι ίδια σε όλες τις εκδόσεις των Windows.

Πατάμε ταυτόχρονα το κουμπί των Windows + R.

Στο παράθυρο “εκτέλεση” γράφουμε:

regedit

Στο παράθυρο του προγράμματος αριστερά, με εμφάνιση και ιεραρχία όπως οι φάκελοι στο δίσκο μας, βρίσκονται τα “κλειδιά” (keys) του Windows registry. Στα δεξιά βρίσκονται τα περιεχόμενα του επιλεγμένου κλειδιού.

Τα πέντε βασικά κλειδιά ομαδοποιούν τις ρυθμίσεις για ξεχωριστούς τομείς του συστήματος, τους οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω.

Προσοχή! Στο μητρώο των Windows είναι αποθηκευμένες ρυθμίσεις ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του συστήματος. Ως εκ τούτου πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όσον αφορά τις αλλαγές που κάνουμε.

Ιδανικά, κάθε κλειδί που σκοπεύουμε να αλλάξουμε, θα πρέπει να κρατάμε ένα αντίγραφο ασφαλείας του, σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά.

Πώς κρατάω αντίγραφα ασφαλείας στο registry των Windows

Ενώ μπορούμε με συγκεκριμένες εφαρμογές όπως το Ccleaner να κρατήσουμε πλήρες αντίγραφο ασφαλείας του Windows registry, συνήθως αρκεί να κάνουμε backup μόνο στο κλειδί που σκοπεύουμε να αλλάξουμε.

Αυτό γίνεται κάνοντας δεξί κλικ πάνω στο κλειδί, και επιλέγοντας “εξαγωγή”

Η εξαγωγή θα παράγει ένα αρχείο με κατάληξη .reg και τύπο “Καταχωρήσεις μητρώου”, στο οποίο μπορούμε να δώσουμε όποιο όνομα θέλουμε.

Για να επαναφέρουμε το αντίγραφο ασφαλείας, αρκεί να κάνουμε διπλό κλικ στο αρχείο που δημιουργήσαμε.

Μετά την επιβεβαίωση, οι προηγούμενες ρυθμίσεις θα επανέλθουν στο συγκεκριμένο κλειδί.

Χρησιμοποιώντας αρχεία .reg από τρίτους

Συχνά τυχαίνει σε ιστοσελίδες που δίνουν οδηγίες για κάποιες συγκεκριμένες αλλαγές στο μητρώο των Windows, να προσφέρουν και ένα δικό τους αρχείο .reg, με έτοιμες ρυθμίσεις.

Το αρχείο αυτό, όπως και τα backup των κλειδιών που κρατάμε εμείς, ουσιαστικά πρόκειται για ένα αρχείο με συγκεκριμένα κλειδιά σε απλό κείμενο. Μπορούμε να δούμε τα κλειδιά και τις ρυθμίσεις τους, κάνοντας δεξί κλικ και επιλέγοντας “Επεξεργασία”.

Θα ανοίξει το σημειωματάριο με τα περιεχόμενα του αρχείου.

Τρέχοντας το αρχείο, το σύστημα θα ενσωματώσει τις ρυθμίσεις στο μητρώο των Windows, προσθέτοντας τα κλειδιά που δεν υπήρχαν ήδη και αλλάζοντας τις τιμές που προϋπήρχαν.

Προσοχή! Τρέχουμε αρχεία .reg από τρίτους αποκλειστικά και μόνο αν τους έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη.

Ένα κακόβουλο αρχείο .reg, ή ακόμα και ένα που είναι απλά κακογραμμένο, μπορεί να περιέχει επικίνδυνες ρυθμίσεις για το σύστημά μας.

Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τα επικίνδυνα αρχεία δείτε τον οδηγό μας:

Επεκτάσεις Αρχείων – Τι είναι και Ποιες Είναι Επικίνδυνες

Τα αρχεία στον υπολογιστή είναι σαν τα μανιτάρια: τα περισσότερα είναι ασφαλή και χρήσιμα, ορισμένα όμως είναι δηλητηριώδη. Το να μπορούμε να τα ξεχωρίζουμε είναι…

Η βασική εσωτερική δομή του Windows registry

Για έναν αρχάριο χρήστη, το μητρώο των Windows φαίνεται χαώδες. Έχει όμως μια αρκετά συγκεκριμένη λογική.

Τα root κλειδιά

Μπαίνοντας στο Windows registry βλέπουμε τα πέντε “root” κλειδιά, που περιέχουν όλα τα υπόλοιπα δεδομένα.

• HKEY_CLASSES_ROOT (HKCR)

Περιέχει πληροφορίες σχετικά με τους διαφορετικούς τύπους αρχείων και το ποιο πρόγραμμα ανοίγει ποιον τύπο αρχείου.

Οι πληροφορίες που περιέχει είναι συνδυασμός των πληροφοριών από το
HKEY_CURRENT_USER\Software\Classes, όπου βρίσκονται οι αντιστοιχήσεις αρχείων που κάνει χειροκίνητα ο χρήστης, και το
HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Classes με τις αντιστοιχίσεις αρχείων κατά την εγκατάσταση εφαρμογών.

• HKEY_CURRENT_USER (HKCU)

Περιέχει τις πληροφορίες του χρήστη που είναι συνδεδεμένος τη δεδομένη στιγμή στα Windows.

Συνδέεται με ένα υποκλειδί στο HKEY_USERS που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο χρήστη. Και τα δύο κλειδιά δίνουν πρόσβαση στις ίδιες πληροφορίες.

Στα σύγχρονα Windows, οι ρυθμίσεις του κάθε χρήστη αποθηκεύονται στο αρχείο NTUSER.DAT και USCLASS.DAT στον προσωπικό του φάκελο εντός του C:\Users\

• HKEY_LOCAL_MACHINE (HLKM)

Αποθηκεύει τις ρυθμίσεις που αφορούν τον υπολογιστή.

Τα βασικά υποκλειδιά που περιέχει σε όλες τις εκδόσεις των Windows είναι τα “SAM”, “SECURITY”, “SYSTEM”, “SOFTWARE”, των οποίων τα περιεχόμενα βρίσκονται στο φάκελο C:\Windows\system32\config\.

Το SYSTEM περιέχει πληροφορίες για την εγκατάσταση των Windows, πολλαπλά διαφορετικά σετ ελέγχου για τους drivers (control sets), μαζί με το ενεργό και το backup του, και όλες τις υπηρεσίες των Windows (services).

Στο SOFTWARE θα βρούμε όλες τις ρυθμίσεις των Windows και των εγκατεστημένων προγραμμάτων που χρησιμοποιούν το μητρώο των Windows. Είναι οργανωμένο με βάση το όνομα της κάθε εταιρείας λογισμικού.

• HKEY_USERS (HKU)

Περιέχει υποκλειδιά που αντιστοιχούν στα κλειδιά του HKEY_CURRENT_USER για κάθε χρήστη των Windows.

• HKEY_CURRENT_CONFIG (HKCC)

Το κλειδί αυτό δεν αποθηκεύεται στο δίσκο, δημιουργείται δυναμικά σε κάθε εκκίνηση. Φορτώνει τα περιεχόμενα από το
HKEY_LOCAL_MACHINE\System\CurrentControlSet\Hardware Profiles

Οι τύποι των τιμών

Κάθε κλειδί μπορεί να περιέχει δεδομένα των παρακάτω τύπων:

Βοηθάει το καθάρισμα του registry?

Το ίντερνετ βρίθει από διαφημίσεις για εφαρμογές που υπόσχονται να καθαρίσουν το μητρώο των Windows και να κάνουν τον υπολογιστή μας ταχύτερο και πιο αποδοτικό.

Όπως αναφέραμε, μεγάλο μέρος του Windows registry φορτώνεται στη μνήμη σε κάθε εκκίνηση. Ακούγεται λοιπόν λογικό πως με αν καθαρίσουμε τα κλειδιά που έχουν ξεμείνει μετά από την απεγκατάσταση προγραμμάτων, είναι καλό για τον υπολογιστή μας.

Στην πραγματικότητα, όμως, το μητρώο των Windows περιέχει εκατοντάδες χιλιάδες κλειδιά. Το να διαγράψει μια εφαρμογή 100, 200 ή ακόμα και 500 κλειδιά δεν πρόκειται να κάνει την παραμικρή διαφορά στο σύστημά μας.

Η καλύτερη τακτική για να κρατήσουμε το Windows registry καθαρό είναι κατά την απεγκατάσταση εφαρμογών να χρησιμοποιούμε ένα ειδικό πρόγραμμα, που να καθαρίζει σε βάθος όλα τα υπολείμματα της κάθε εφαρμογής.

Απεγκατάσταση Προγραμμάτων: Οι Καλύτερες Δωρεάν Εφαρμογές

Η απεγκατάσταση προγραμμάτων μέσα από τα Windows, με τον uninstaller του εκάστοτε προγράμματος, συχνά είναι ανεπαρκής. Ανάλογα με την εφαρμογή, η απεγκατάσταση μπορεί να αφήσει…

Αν και η πρόληψη, του να μην εγκαθιστούμε άχρηστα προγράμματα στον υπολογιστή μας, είναι πάντοτε η καλύτερη θεραπεία.

Γίνεται ανασυγκρότηση / defrag στο μητρώο των Windows?

Ένα παρακλάδι των registry cleaners είναι οι εφαρμογές που υπόσχονται ανασυγκρότηση στο Windows registry, με σκοπό και πάλι να επιταχύνουν τον υπολογιστή μας.

Μία από τις πιο γνωστές σχετικές εφαρμογές είναι η δωρεάν Auslogics Registry Defrag. 

Το θέμα όμως είναι πως το μεγαλύτερο μέρος του Windows registry φορτώνεται στη μνήμη από τη στιγμή που ξεκινάει ο υπολογιστής.

Η μνήμη RAM δεν μπορεί να έχει κατακερματισμένα δεδομένα, τα οποία διορθώνει η διαδικασία της ανασυγκρότησης. Ακόμα κι αν τύχει να έχει, στην επόμενη επανεκκίνηση τα περιεχόμενά της διαγράφονται εντελώς, και μαζί χάνεται οποιοσδήποτε κατακερματισμός.

Ακόμα όμως κι αν παρέμενε, το fragmentation είναι πρόβλημα μόνο για τους δίσκους τύπου HDD, που καθυστερούν οι επιδόσεις τους λόγω της κίνησης των κεφαλών.

Το fragmentation δεν επηρεάζει καν τους SSD, πόσο μάλλον την σαφώς πιο γρήγορη RAM.

Συνεχίζεται: Ενδιαφέροντα κόλπα και ρυθμίσεις στο μητρώο των Windows

Τώρα που μάθαμε τι είναι το μητρώο των Windows, μπορούμε να το εκμεταλλευτούμε για μια πλειάδα προχωρημένων ρυθμίσεων στα Windows. Δείτε τον οδηγό μας:

Έχετε απορίες για το Windows registry?

Αν έχετε κάτι να προσθέσετε σχετικά με τον οδηγό, ή χρειάζεστε κάποια διευκρίνηση σχετικά με το μητρώο των Windows, γράψτε μας στα σχόλια.