Τι Είναι Το Internet Of Things (IoT) Και Πώς Αλλάζει Ήδη Τη Ζωή Μας

Όλοι έχουμε δει ταινίες επιστημονικής φαντασίας με ένα “έξυπνο” σπίτι, όπου μπορούμε να χειριστούμε τα πάντα αυτόματα από ένα κεντρικό σημείο. Ενώ κάποιες τεχνολογίες smart home υπάρχουν από τη δεκαετία του '80, μέχρι πρότινος ήταν απαγορευτικά ακριβές και είχαν αρκετούς περιορισμούς. Δείτε τι είναι το Internet of Things (IoT), πώς υπόσχεται να κάνει το smart home προσιτό σε όλους, και άλλες συναρπαστικές εφαρμογές του.

Τι είναι το IoT;

Το Internet of Things, μεταφράζοντάς το ακριβώς, σημαίνει “το ίντερνετ των αντικειμένων”.

Ουσιαστικά, είναι ένας όρος που περιλαμβάνει οποιαδήποτε ηλεκτρική ή ηλεκτρονική συσκευή συνδέεται στο ίντερνετ χωρίς να είναι υπολογιστής, κινητό, ή tablet.

Για παράδειγμα, μια συμβατική καφετιέρα θα πρέπει να την ξεκινήσουμε χειροκίνητα για να λειτουργήσει. Στην καλύτερη περίπτωση, μπορούμε να βάλουμε κάποιο χρονοδιακόπτη, ώστε το πρωί που θα ξυπνήσουμε να είναι έτοιμος φρέσκος καφές.

…και όχι μόνο.

Μια καφετιέρα Internet of Things θα συνδέεται στο ίντερνετ, τυπικά μέσω WiFi. Θα έχει ένα ψηφιακό περιβάλλον στο οποίο μπορούμε να συνδεθούμε από τον υπολογιστή ή το κινητό μας, είτε με δική της εφαρμογή ή μέσω του browser.

Από αυτό το περιβάλλον, θα έχουμε πρόσβαση σε πλήθος ρυθμίσεων, επιλογών, και αυτοματισμών. Για παράδειγμα:

• Μπορούμε να ορίσουμε πότε θα ξεκινάει και θα σταματάει η καφετιέρα κάθε μέρα, καθώς και εξαιρέσεις ή διαφορετικό πρόγραμμα για Σαββατοκύριακα, διακοπές, και αργίες.
• Έχει επιλογές προγραμμάτων για διαφορετικά είδη καφέ.
• Αναφέρει ανά πάσα στιγμή τη θερμοκρασία του καφέ, ενώ ενδεχομένως να μπορεί να τον ξαναζεστάνει αυτόματα αν έχει κρυώσει κάτω από κάποιο όριο.
• Παρέχει στατιστικά, όπως το πόσο καφέ πίνουμε κάθε μήνα.
• Μας επιτρέπει να κάνουμε όλες αυτές τις ρυθμίσεις και να παρακολουθήσουμε τις πληροφορίες μέσω ίντερνετ, από οπουδήποτε στον κόσμο.

Ουσιαστικά, το μόνο που δεν κάνει είναι το να βάζει τον καφέ, το νερό, και να αλλάζει φίλτρο. Όμως τότε δεν θα ήταν πλέον IoT καφετιέρα, αλλά ρομποτική, και έχουμε δρόμο μπροστά μας μέχρι να γίνει αυτό.

Βέβαια, η καφετιέρα που αναφέρουμε είναι ένα μόνο πολύ απλό παράδειγμα. Στη συνέχεια του άρθρου θα παρουσιάσουμε διάφορες κομβικές εφαρμογές του Internet of Things, οικιακές και επαγγελματικές, καθώς και το πώς βοηθάει στην ανάπτυξη διαφόρων τομέων.

Η ιστορία πίσω από το Internet of Things

Μπορεί το Internet of Things να είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια, όμως τόσο ο ίδιος ο όρος όσο και η γενικότερη τεχνολογία από πίσω του είναι αρκετά παλαιότερα.

Ο όρος Internet of Things αποδόθηκε στη συγκεκριμένη τεχνολογία κάπου στο 1999 από τον Kevin Ashton.

Η σκέψη πίσω από το IoT ξεκίνησε να αναπτύσσεται ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα περίπου το 1982.

Μεταπτυχιακοί φοιτητές στο τμήμα πληροφορικής του πανεπιστημίου Carnegie-Mellon τροποποίησαν έναν αυτόματο διανομέα αναψυκτικών ώστε να συνδέεται στο ίντερνετ. Ο διανομέας μπορούσε να ελέγξει το στοκ, καθώς και τη θερμοκρασία των αναψυκτικών.

Τα επόμενα χρόνια ξεκίνησε μια διαδικασία χαρτογράφησης των δυνατοτήτων της πληροφορικής σε όλους τους τομείς. Παράλληλα, σημειώθηκε και η μεγαλύτερη ανάπτυξη του Internet, όπως το γνωρίζουμε σήμερα.

Παγκόσμιος Ιστός: Πώς και Πότε Ξεκίνησε το Ίντερνετ που Ξέρουμε

Το ίντερνετ είναι πλέον άρρηκτα συνυφασμένο με την καθημερινή μας ζωή. Ορισμένοι από εμάς ίσως να μην θυμόμαστε καν πώς ήταν η ζωή χωρίς αυτό,…

Πέντε χρόνια πριν τα επίσημα “βαφτίσια” του Internet of Things, ο Reza Raji περιέγραψε το όλο σκεπτικό ως “Μεγάλα πακέτα δεδομένων, που αν μεταφερθούν σε ένα μεγάλο σύνολο κόμβων, μπορούν να αυτοματοποιήσουν το σύνολο των οικιακών εργασιών”.

Ομολογουμένως δεν ήταν και ό,τι πιο εύγλωττο.

Από το 1999 και έπειτα, το Internet of Thing γνώρισε μια σταδιακή άνοδο που στις μέρες μας έχει κορυφωθεί, και που σήμανε στην ουσία τη μετάβαση σε μια άλλη εποχή.

Πώς λειτουργεί το IoT;

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος δρόμος με βάση τον οποίο λειτουργούν οι IoT συσκευές. Ο όρος Internet of Things περιλαμβάνει συσκευές με εντελώς διαφορετικές δυνατότητες, από κάμερες και θερμοστάτες μέχρι ψυγεία.

Ωστόσο, η λογική παραμένει μια. Πρόκειται για τη λεγόμενη αρχιτεκτονική του Internet of Things, την οποία θα δούμε στην παρούσα ενότητα.

Πρακτικά, ο στόχος του IoT είναι να μας δώσει στους χρήστες όσο γίνεται μεγαλύτερο έλεγχο διαφορετικών συσκευών μέσω ίντερνετ και εξ' αποστάσεως. Είναι επομένως λογικό ο άνθρωπος να αποτελεί και τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας.

Ο άνθρωπος, για να επικοινωνήσει με τις IoT συσκευές, χρειάζεται τις αντίστοιχες εφαρμογές, για κινητά ή και υπολογιστές. Οι εφαρμογές αυτές περιέχουν διάφορα πιθανά σενάρια, στα οποία η συσκευή μπορεί να ανταποκριθεί μετά από την επιλογή του χρήστη.

Στη συνέχεια, οι επιλογές αυτές του χρήστη μεταφέρονται στον Cloud Server της IoT συσκευής ή της εφαρμογής, και επεξεργάζονται κατάλληλα από διάφορους αλγόριθμους.

Λίγο πριν το τέλος της αλυσίδας, τα δεδομένα αποθηκεύονται στα λεγόμενα IoT Gateways, τα οποία δεν κάνουν κάποια επεξεργασία, αλλά αναλαμβάνουν τα “γεφυρώσουν” την κατάλληλη συσκευή με το σωστό κινητό ή υπολογιστή.

Τέλος, οι πληροφορίες περνάνε στους ενσωματωμένους αισθητήρες των IoT συσκευών, οι οποίοι και αποκρυπτογραφούν το μήνυμα, ούτως ώστε να εκτελέσουν την εντολή.

Η όλη διαδικασία βέβαια δουλεύει και αντιστρόφως, αφού οι πληροφορίες από τους αισθητήρες μπορούν να μεταφερθούν στην εφαρμογή του χρήστη, ώστε να έχει αναφορά για την κατάσταση και γενικότερα τον έλεγχο της συσκευής.

Επίσης, μεγάλη σημασία έχει και η κρυπτογράφηση των δεδομένων, γιατί χωρίς αυτή θα ήταν αδύνατη η σύζευξη μεταξύ σωστών συσκευών και εφαρμογών.

Κρυπτογράφηση Δεδομένων – Τι είναι και Πώς Λειτουργεί

Σε έναν κόσμο χωρίς κρυπτογράφηση δεδομένων, θα ήταν αδύνατον να έχουμε ένα προσωπικό email, έναν προσωπικό λογαριασμό στο facebook, ή να χρησιμοποιήσουμε μια πιστωτική κάρτα για…

Χαρακτηριστικά

Στην ενότητα αυτή θα δούμε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά του Internet of Things. Πρόκειται είτε για ιδιότητες που συνηθίζουν να έχουν οι IoT συσκευές, είτε για άλλες που υποχρεούνται να έχουν.

Περιβάλλουσα νοημοσύνη

Η περιβάλλουσα νοημοσύνη αποτελεί ένα ενδιαφέρον εγχείρημα, που πλησιάζει αρκετά την τεχνητή νοημοσύνη.

Τα πιο Ενδιαφέροντα Πειράματα Τεχνητής Νοημοσύνης

Οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας αναφέρονται εδώ και δεκαετίες σε υπολογιστές και ρομπότ με νοημοσύνη που ξεπερνά την ανθρώπινη. Βέβαια, ρεαλιστικά θα χρειαστούν χρόνια για να φτάσει…

Η συγκεκριμένη ιδέα απομακρύνει ελαφρώς τις συσκευές από την συνηθισμένη λειτουργία τους κατόπιν εντολής, και τους δίνει τη δυνατότητα να αλλάζουν αυτόματα κάποιες ρυθμίσεις τους με βάση συγκεκριμένες μετρήσεις και παραμέτρους.

Ένα απλό παράδειγμα είναι πχ ένα IoT ψυγείο που προσαρμόζει αυτόματα το επίπεδο ψύξης με βάση το πόσο γεμάτο είναι ή την εξωτερική θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

Αυτό το χαρακτηριστικό δεν είναι σε καμία περίπτωση ενσωματωμένο στο Internet of Things. Αποτελεί ωστόσο ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό, που αφορά την αυτόνομη λειτουργία των IoT συσκευών.

Δυναμική φύση

Ιδιαίτερα σημαντικό για το Internet of Things είναι το γεγονός ότι οι παράμετροι στις οποίες βασίζεται η εκάστοτε εφαρμογή, υφίστανται δυναμικές μεταβολές, οι οποίες πηγάζουν από το περιβάλλον της αντίστοιχης συσκευής.

Για να γίνει πιο κατανοητό, αρκεί να σκεφτούμε ότι ένας IoT θερμοστάτης καταγράφει συνεχώς και στέλνει στην εφαρμογή διαφορετικές τιμές – θερμοκρασία, βαρομετρική πίεση, υγρασία, κλπ – που αλλάζουν ανάλογα με τις εξωγενείς συνθήκες.

Μία σωστά σχεδιασμένη εφαρμογή θα δίνει στο χρήστη πρόσβαση σε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, αλλά με “εύπεπτο” τρόπο, ώστε να μπορεί ο χρήστης να βρει εύκολα αυτό που χρειάζεται και τις επιλογές που έχει για τη συσκευή.

Αισθήσεις

Ένα κομβικό σημείο του Internet of Things είναι οι αισθήσεις των IoT συσκευών. Από τις ενεργές αισθήσεις του ανθρώπου, η μόνη που δεν μπορεί να ενσωματωθεί σε κάποιο αντικείμενο είναι η… έκτη αίσθηση.

Όλες οι υπόλοιπες υποκαθίστανται συχνά από αισθητήρες, οι οποίοι βοηθάνε στη δημιουργία πλήθους εφαρμογών.

Συμβατότητα

Ένας κύριος λόγος που οι IoT εφαρμογές είναι πλήρως λειτουργικές, είναι και η συμβατότητα με όλες τις πλατφόρμες.

Κοινώς, τις περισσότερες φορές μπορούμε να διαχειριστούμε μια IoT συσκευή, τόσο μέσω Android κινητών, όσο και μέσω iPhone.

Επίσης, βάσει της αρχιτεκτονικής του Internet of Things, ο τύπος του δικτύου από το οποίο συνδεόμαστε έχει μηδαμινή σημασία.

Ασφάλεια

Το τελευταίο χαρακτηριστικό του Internet of Things, το οποίο χρειάζεται ειδική μνεία, είναι η ασφάλεια.

Για να σταθεί μια IoT συσκευή στην αγορά, είναι βασικό να μπορεί να προστατεύσει τα δεδομένα που διακινούνται μέσω τον εφαρμογών, καθώς επίσης και να διασφαλίζει ότι θα γίνεται η αλληλεπίδραση μεταξύ σωστών εφαρμογών και συσκευών.

Δεν θέλουμε να φανταστούμε τις συνέπειες ενός μπερδέματος των εντολών, και τη μετάδοση σε λάθος συσκευές.

Ακόμα χειρότερα, όμως, είναι όταν επιτήδειοι εκμεταλλεύονται κενά ασφαλείας σε συσκευές Internet of Things, για να τις μετατρέψουν σε bots για προσωπική τους χρήση.

Πολυάριθμα bots μπορούν από το να στέλνουν spam μέχρι να συμμετέχουν σε επιθέσεις DDoS, όπως το Botnet Mirai. Και πάντοτε εν αγνοία του ιδιοκτήτη της κάθε συσκευής IoT.

Πού βρίσκει εφαρμογή το Internet of Things;

Κάθε νέα τεχνολογία χρησιμοποιείται ελάχιστα στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής της, τουλάχιστον μέχρι να φτάσει σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό διείσδυσης στην αγορά.

Αυτό έγινε και με το Internet of Things, καθώς η εντατική χρήση του άρχισε σχεδόν τριάντα χρόνια μετά τη σύλληψη της βασικής ιδέας.

Ας δούμε αναλυτικά τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται το Internet of Things αυτή τη στιγμή.

Σπίτι

Μπορεί στην Ελλάδα από την κρίση και έπειτα να μην χτίζεται ούτε μάντρα, στο εξωτερικό όμως τα νεόδμητα κτήρια χρησιμοποιούν τους λεγόμενους “έξυπνους” αυτοματισμούς.

Συγκεκριμένα, συστήματα όπως αυτό της θέρμανσης, του ποτίσματος, κτλ., ελέγχονται αποκλειστικά μέσω εφαρμογών. Με ένα απλό smartphone, έχουμε τον πλήρη έλεγχο.

Σε επόμενο οδηγό θα παρουσιάσουμε όλους τους τρόπους που μπορούμε να μεταμορφώσουμε το σπίτι μας σε ένα “έξυπνο” σπίτι.

Μάλιστα, οι τεχνολογίες IoT μας επιτρέπουν να το κάνουμε εύκολα και οικονομικά, και χωρίς να χρειαστεί να σκάψουμε όλους τους τοίχους για να περάσουμε έξτρα καλώδια.

Περιβάλλον

Στον τομέα του περιβάλλοντος, χρησιμοποιούνται ίσως οι περισσότερες συσκευές IoT, οι οποίες αναλαμβάνουν τα ελέγξουν τη σταθερότητα του οικοσυστήματός μας.

Η σκληρότητα του νερού, η καθαρότητα της ατμόσφαιρας, η ανίχνευση και η εκτίμηση των σεισμών, διενεργούνται σε μεγάλο βαθμό από επιτεύγματα του Internet of Things.

Βιομηχανία

Όσον αφορά την βιομηχανία, η συμβολή του Internet of Things χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο είναι η ανάπτυξη που δίνει στην παραγωγή η συνεχής ζήτηση για IoT συσκευές.

Το δεύτερο – και ίσως και σημαντικότερο κομμάτι, είναι ο ποιοτικότερος έλεγχος μιας εργοστασιακής μονάδας, σε όλα τα σημεία. Από την ασφάλεια έως και τη σωστή κατανάλωση ρεύματος, υπάρχει πλήρης διαχείριση μέσω IoT αυτοματισμών.

Αγροτική παραγωγή

Οι αγροτικές εργασίες απαιτούν ένα ισχυρό σύστημα ελέγχου, ώστε να εξασφαλίζει στο μέγιστο βαθμό τον έλεγχο των διαδικασιών.

Από την προηγούμενη κιόλας δεκαετία, έχουν ενταχθεί οι αυτοματισμοί σε χωράφια, ποτιστικά μηχανήματα, κτλ.

Η ανάγκη ωστόσο για καλύτερη επαφή από απόσταση, οδήγησε στη δημιουργία και στην εγκατάσταση αρκετών IoT εφαρμογών στον χώρο της γεωργίας.

Υγεία

Η υγεία είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας της ζωής. Δεν θα μπορούσε επομένως να μην χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες, ειδικά όσον αφορά την περίθαλψη.

Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν ειδικές IoT συσκευές που μετράνε την πίεση, τον σφυγμό, και γενικά παρακολουθούν την υγεία ενός ασθενή.

Έτσι, το IoT καταφέρνει όχι μόνο να συμβάλει στη θεραπεία και αποκατάσταση, αλλά και να προλαμβάνει κάποιες καταστάσεις, αν για παράδειγμα πέσει απότομα το σάκχαρο σε κάποιον ασθενή.

Μεταφορές

Σε προηγούμενο οδηγό είχαμε αναφερθεί στην εφαρμογή του ΟΑΣΑ για τα δρομολόγια στην πρωτεύουσα και σε άλλες πόλεις.

Τηλεματική: Δρομολόγια Λεωφορείων & Μετρό Στο Ίντερνετ

Στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού των συγκοινωνιών, πολλές πόλεις ανά τον κόσμο δημιούργησαν συστήματα τηλεματικής. Τα συστήματα αυτά έχουν σκοπό την καλύτερη ενημέρωση των επιβατών και παρέχουν…

Πρόκειται για χαρακτηριστικό παράδειγμα IoT, καθώς η εφαρμογή αυτή βασίζεται σε ένα IoT GPS, το οποίο παρακολουθεί και ενημερώνει για την κίνηση του λεωφορείου.

Αν θεωρούμε ωστόσο ότι η χρήση του Internet of Things στις αστικές συγκοινωνίες είναι περιορισμένη στο σύνολο των μεταφορών, ας αναλογιστούμε ότι τα ίδια συστήματα χρησιμοποιούν και οι όμιλοι φορτηγών, ταξί, κτλ, για να ελέγχουν τους εργαζόμενούς τους.

Τέλος, αποτελεί και μια ασφάλεια, σε περίπτωση που το αυτοκίνητό μας κλαπεί.

Είναι επικίνδυνο το IoT;

Όπως αποδείχτηκε στην προηγούμενη ενότητα, δεν είναι λίγοι οι τομείς οι οποίοι έχουν ωφεληθεί από τη ραγδαία ανάπτυξη του Internet of Things.

Ωστόσο, αρκετές φορές έχει ασκηθεί κριτική στην τεχνολογία του IoT, δείχνοντας ότι υπάρχει κι άλλη οπτική στο ζήτημα, την οποία οφείλουμε να εξερευνήσουμε.

Από το σύνολο των επιχειρημάτων κατά του IoT, εμείς ως PCsteps διαλέξαμε να αναφέρουμε στο άρθρο μόνο όσα δεν λησμονούν τα θετικά του, και μπορούν να αποτελέσουν αφορμή για γόνιμο διάλογο.

Η πρώτη αντίθεση στο Internet of Things γίνεται εν ονόματι των προσωπικών δεδομένων που ο κάθε χρήστης δίνει στην εκάστοτε εφαρμογή.

Οι πληροφορίες αυτές είναι ανά πάσα στιγμή στο χέρι της κάθε εταιρείας που κατασκεύασε την εφαρμογή, και μπορεί να τις χρησιμοποιήσει όπως θέλει.

Το ίδιο προσπάθησε να κάνει και η Microsoft τον πρώτο καιρό που βγήκαν τα Windows 10.

Προσωπικά Δεδομένα στα Windows – Αξίζουν τα Εργαλεία Προστασίας;

Μετά την κυκλοφορία των Windows 10 και την αναστάτωση που προκάλεσαν όσον αφορά την προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών, κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο διάφορα προγράμματα τύπου “anti-spying”. Αυτά…

Σύμφωνα με έναν άλλον προβληματισμό, το Internet of Things έρχεται να εντείνει τη συνεχόμενη σύνδεση με το διαδίκτυο, κάτι που ούτως ή άλλως συνέβαινε με τη χρήση των social media.

Ως αποτέλεσμα, η ένταξη των απλών εργασιών μέσα σε ένα κινητό, πρακτικά μειώνει την επαφή με τον έξω κόσμο, και δημιουργεί σιγά-σιγά μια σχέση εξάρτησης με αυτό.

Σαφώς, λοιπόν, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να χρησιμοποιούμε τις IoT συσκευές και εφαρμογές με μέτρο.

Νόμοι γύρω από το IoT

Λόγω των ανησυχιών σχετικά με την παραβίαση νόμων για την ιδιωτικότητα και τα προσωπικά δεδομένα, τα περισσότερα κράτη έχουν ανακοινώσει τους νόμους που διέπουν το Internet of Things.

Για να διαβάσετε τις αντίστοιχες διατάξεις του Ελληνικού κράτους, δείτε εδώ.

Εσείς ενδιαφέρεστε για το Internet of Things;

Εσείς έχετε IoT συσκευές στο σπίτι σας; Πιστεύετε ότι το Internet of Things είναι το μέλλον, ή θεωρείτε ότι είναι επικίνδυνο όσον αφορά την ιδιωτικότητα; Υπάρχει λόγος για συσκευές όπως μία ηλεκτρική οδοντόβουρτσα να συνδέονται στο ίντερνετ;

Αν έχετε άλλες απορίες σχετικά με το Internet of Things, γράψτε μας στα σχόλια.