Οδηγός Ubuntu για Αρχάριους, Εύκολα και Απλά

Όσο εύχρηστο και φιλικό κι αν γίνει το Ubuntu Linux, όσο κι αν διευκολύνει τη μετάβαση για τους χρήστες των Windows, θα είναι πάντα ένα διαφορετικό λειτουργικό σύστημα. Ο αναλυτικός οδηγός Ubuntu θα σας βοηθήσει να μάθετε όλα όσα χρειάζεστε για τη δημοφιλή διανομή, εύκολα και απλά.

Αν δεν έχετε ήδη το Ubuntu στον υπολογιστή σας, και θέλετε να το εγκαταστήσετε παράλληλα με τα Windows, δείτε τον οδηγό μας:

Εγκατάσταση Ubuntu 16.04 LTS μαζί με Windows

Το Ubuntu Linux είναι πιο εύχρηστο και φιλικό από ποτέ, και μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως τα Windows σε όλες τις βασικές εργασίες του υπολογιστή –…

Σημείωση: Το τερματικό (terminal) είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό τμήμα σε οποιαδήποτε διανομή Linux. Όμως ο συγκεκριμένος οδηγός Ubuntu είναι για αρχάριους, έτσι δεν πρόκειται να αναφερθούμε στη λειτουργία του. Για τις σημαντικότερες εντολές στο τερματικό, δείτε τον οδηγό μας:

Εντολές στο Τερματικό Linux (Linux Terminal) για Αρχάριους

Αν τρέχετε μια διανομή Linux και χρησιμοποιείτε μόνο το γραφικό περιβάλλον, δεν ξέρετε τι χάνετε. Το τερματικό Linux είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο, με σημαντικά περισσότερες δυνατότητες…

Οδηγός Ubuntu: Βασικές λειτουργίες

Ενώ το γραφικό περιβάλλον του Ubuntu χρησιμοποιεί παράθυρα και εικονίδια για τα αρχεία και τους φακέλους, έχει ορισμένες θεμελιώδεις διαφορές σε σχέση με τα Windows.

Δείτε όλα όσα χρειάζεται να ξέρετε για να πλοηγηθείτε στο περιβάλλον του Ubuntu.

Για τις αναλυτικές διαφορές Windows και Linux, δείτε τον οδηγό μας:

Σύγκριση Windows Με Linux: Οι Σημαντικότερες Διαφορές

Τα Windows είναι μακράν το πιο δημοφιλές λειτουργικό σύστημα για υπολογιστή, καθώς κατέχουν πάνω από το 75% της αγοράς για οικιακούς χρήστες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι…

Εκκινητής: Η “γραμμή εργασιών” του Ubuntu

Ο εκκινητής, που είναι η μετάφραση του Launcher, είναι η επίσημη ονομασία για την κάθετη στήλη στα αριστερά της οθόνης.

Η στήλη αυτή λειτουργεί ακριβώς όπως η γραμμή εργασιών των Windows. Ένας από τους ρόλους της είναι να φιλοξενεί εικονίδια για τα προγράμματα στα οποία θέλουμε άμεση πρόσβαση.

Επίσης, κάθε πρόγραμμα που χρησιμοποιούμε έχει το δικό του εικονίδιο, που ξεχωρίζει από τα λευκά βελάκια δεξιά και αριστερά του.

Από αυτό το εικονίδιο κάνουμε και επαναφορά ενός προγράμματος μετά από ελαχιστοποίηση.

Αναζήτηση Dash: Το “μενού έναρξης” του Ubuntu

Κάνοντας κλικ στο εικονίδιο του Ubuntu πάνω αριστερά, ανοίγει το λεγόμενο “Dash”.

Ουσιαστικά πρόκειται για μία ενότητα αναζήτησης, από την οποία μπορούμε να έχουμε πρόσβαση:

• στις εγκατεστημένες εφαρμογές Ubuntu
• στα εικονίδια για μεμονωμένες ρυθμίσεις Ubuntu
• στα αρχεία κάθε είδους στο δίσκο
• σε δυνατότητες αναζήτησης στο Internet

Αν θέλουμε πχ να δούμε τις εφαρμογές τύπου Office που περιλαμβάνει το Ubuntu, γράφουμε στην αναζήτηση “Office”

Αντίστοιχα, μπορούμε να κάνουμε αναζήτηση για συγκεκριμένα αρχεία ή και όλα τα αρχεία ενός συγκεκριμένου τύπου, πχ εικόνες jpg.

Αν δεν μας ενδιαφέρει η αναζήτηση, τα εικονίδια στο κάτω μέρος του παραθύρου του Dash θα μας δώσουν συνολική πρόσβαση στην ενότητα που μας αφορά: Εφαρμογές, αρχεία, βίντεο, μουσική, ή φωτογραφίες.

Τέλος, μπορούμε να ψάξουμε απευθείας κάποια ιστοσελίδα, και να ανοίξει ο προεπιλεγμένος browser σε αυτή.

Η λογική του Dash στο Ubuntu είναι πιο κοντά στην οθόνη έναρξης των Windows 8.1, με την έννοια πως δεν θα βρούμε μια λίστα με όλα τα προγράμματα όπως στο μενού έναρξης των Windows 7, και βασιζόμαστε κυρίως στην αναζήτηση.

Δίσκοι, DVD, και συσκευές

Στο κάτω μέρος του εκκινητή βλέπουμε τους δίσκους του συστήματος, ενώ εμφανίζονται εικονίδια για κάθε νέα συσκευή αποθήκευσης που συνδέουμε, όπως φλασάκι USB, κινητό, φωτογραφική μηχανή, κλπ.

Απορρίμματα (Κάδος Ανακύκλωσης)

Τελευταίο εικονίδιο στον εκκινητή είναι τα απορρίμματα, ο αντίστοιχος “κάδος ανακύκλωσης” του Ubuntu, όπου θα βρούμε τα αρχεία που έχουμε διαγράψει, και μπορούμε είτε να τα επαναφέρουμε, είτε να τα διαγράψουμε οριστικά.

Διαχείριση εικονιδίων στον εκκινητή

Από προεπιλογή, σε μια νέα εγκατάσταση ο εκκινητής περιλαμβάνει αρκετά εικονίδια, ορισμένα εκ των οποίων πιθανώς δεν μας ενδιαφέρουν.

Για να αφαιρέσουμε ένα εικονίδιο, αρκεί να κάνουμε δεξί κλικ επάνω του και να επιλέξουμε “Απομάκρυνση από τον εκκινητή”

Αντίστοιχα, αν κάποια εφαρμογή θέλουμε να έχει μόνιμα εικονίδιο στη μπάρα, αρκεί να την ανοίξουμε, να κάνουμε δεξί κλικ στο εικονίδιό της και να επιλέξουμε “Διατήρηση στον εκκινητή”

Τέλος, μπορούμε να αλλάξουμε θέση σε ένα εικονίδιο, κάνοντας κλικ και τραβώντας το (drag) εκτός μπάρας, και τοποθετώντας το ύστερα στη θέση που θέλουμε, με βάση τη λευκή γραμμή ανάμεσα στα εικονίδια.

Αλλαγή θέσης του εκκινητή στο κάτω μέρος της οθόνης

Από την πρώτη εμφάνιση του εκκινητή, στο Ubuntu 11.04, η σχεδιαστική ομάδα είχε κάνει τη συνειδητή επιλογή να μην υπάρχει τρόπος να μετακινηθεί από την αριστερή θέση.

Χρειάστηκε να περάσουν πέντε χρόνια, αλλά από την έκδοση 16.04 του Ubuntu μπορούμε πλέον να αλλάξουμε θέση στον εκκινητή, ώστε να βρίσκεται στο κάτω μέρος της οθόνης, όπως η γραμμή εργασιών των Windows.

Αρκεί να ανοίξουμε ένα τερματικό με Ctrl+Alt+T, να γράψουμε  την εντολή και να πατήσουμε enter:

gsettings set com.canonical.Unity.Launcher launcher-position Bottom

Θυμίζουμε πως τα κεφαλαία και τα πεζά παίζουν ρόλο στις εντολές του Linux. Αν γράψουμε Gsettings ή GSETTINGS η εντολή δεν πρόκειται να λειτουργήσει.

Μπορούμε να επαναφέρουμε τον εκκινητή αριστερά με την εντολή

gsettings set com.canonical.Unity.Launcher launcher-position Left

Η ιδιαιτερότητα των μενού εφαρμογών

Μια θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στη χρήση των Windows και του Ubuntu είναι το που βρίσκονται τα μενού της κάθε εφαρμογής.

Για παράδειγμα, ανοίγοντας το LibreOffice Writer, το δωρεάν αντίστοιχο του Microsoft Word για το Linux, εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μην έχει καθόλου μενού.

Στην πραγματικότητα, όμως, το μενού είναι κρυμμένο στην κορυφαία οριζόντια γραμμή. Αρκεί να πάμε το δείκτη του ποντικιού εκεί, και εμφανίζεται.

Το ίδιο συμβαίνει και με το μενού στις περισσότερες εφαρμογές, όπως την προεπιλεγμένη εφαρμογή για την αναπαραγωγή βίντεο.

Τέλος, αν ένα παράθυρο είναι μεγιστοποιημένο, τα κουμπιά για το κλείσιμο, την ελαχιστοποίηση και την επαναφορά του βρίσκονται και αυτά κρυμμένα στην πάνω οριζόντια γραμμή, και πρέπει να μετακινήσουμε το δείκτη εκεί για να εμφανιστούν.

Πρόσβαση στα αρχεία

Όπως και στα Windows, στο Ubuntu υπάρχουν έτοιμοι φάκελοι για τα έγγραφα, τις εικόνες, τη μουσική, τα βίντεο, και τα αρχεία που κατεβάζουμε από το Internet.

Για να έχουμε πρόσβαση σε αυτούς τους φακέλους, αρκεί να κάνουμε κλικ στο δεύτερο εικονίδιο από την κορυφή, με την εικόνα της αρχειοθήκης.

Αν εγκαταστήσαμε το Ubuntu παράλληλα με τα Windows, τα διαμερίσματα των Windows θα έχουν το δικό τους εικονίδιο στον εκκινητή.

Κάνοντας κλικ, ο δίσκος ή το διαμέρισμα φορτώνεται και μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στα αρχεία κανονικά.

Προσοχή! Το Ubuntu δεν γνωρίζει ούτε ενδιαφέρεται ποια αρχεία των Windows είναι απαραίτητα για τη λειτουργία Windows.

Προσέχουμε πολύ λοιπόν να μην σβήσουμε καταλάθος το bootmgr, το System32 ή οποιοδήποτε άλλο σημαντικό αρχείο ή φάκελο του συστήματος.

Αν το διαμέρισμα δίσκου των Windows δεν ανοίγει, και μας βγάζει ένα μήνυμα όπως το παρακάτω…

…τότε πρέπει να απενεργοποιήσουμε τη γρήγορη εκκίνηση στα Windows.

Αναζήτηση αρχείων εντός φακέλου

Εκτός από την γενική αναζήτηση στο σύστημα μέσω του Dash, μπορούμε να κάνουμε αναζήτηση και εντός ενός συγκεκριμένου φακέλου και των υποφακέλων του.

Αρκεί  να κάνουμε κλικ στο εικονίδιο με το μεγεθυντικό φακό πάνω στο παράθυρο του φακέλου και να γράψουμε το όνομα ή μέρος του ονόματος αυτού που ψάχνουμε.

Μπορούμε να γράψουμε ακόμα και μια σκέτη κατάληξη, για να βρούμε όλα τα αρχεία ενός τύπου, πχ jpg.

Αλλαγή Γλώσσας στο πληκτρολόγιο

Μία ακόμα ιδιαιτερότητα του Ubuntu είναι η συντόμευση για να αλλάξουμε γλώσσα στο πληκτρολόγιο, η οποία είναι το κουμπί των Windows (που ονομάζεται Super) + Space.

Επειδή αυτό θα μας μπερδέψει εφόσον έχουμε συνηθίσει σε άλλη συντόμευση από τα Windows, μπορούμε να αλλάξουμε αυτή τη ρύθμιση πηγαίνοντας στο Dash και γράφοντας “kat”. Επιλέγουμε την “Καταχώρηση κειμένου”

Μπορούμε, προαιρετικά, να βάλουμε σαν πρώτη γλώσσα τα Ελληνικά, επιλέγοντάς τα και πατώντας το πλήκτρο με το βελάκι που δείχνει πάνω.

Για να αλλάξουμε τη συντόμευση, κάνουμε κλικ εκεί που λέει Super+Διάστημα.

Μόλις εμφανιστεί το κείμενο “Νέα συντόμευση επιτάχυνσης” πατάμε στο πληκτρολόγιο το συνδυασμό που θέλουμε, πχ το shift + Alt L (αριστερό Alt) ή οτιδήποτε άλλο έχουμε συνηθίσει να χρησιμοποιούμε στα Windows.

Μπορούμε προαιρετικά να ορίζουμε κάθε νέο παράθυρο προγράμματος που θα ανοίγουμε ποια γλώσσα θα έχει προεπιλεγμένη για πληκτρολόγηση.

Τέλος, πατώντας το + μπορούμε να προσθέσουμε και άλλες γλώσσες στο πληκτρολόγιο.

Τερματισμός λειτουργίας και επανεκκίνηση

Όπως και τα Windows, για να κλείσουμε σωστά έναν υπολογιστή που τρέχει Ubuntu, θα χρειαστεί να κάνουμε τερματισμό λειτουργίας.

Κάνουμε κλικ στο εικονίδιο πάνω δεξιά, δίπλα στο ρολόι, και επιλέγουμε “Τερματισμός…”

Στο παράθυρο που θα ανοίξει, το δεξί κουμπί θα τερματίσει τη λειτουργία του υπολογιστή, ενώ το αριστερό θα κάνει επανεκκίνηση.

Εγκατάσταση/Απεγκατάσταση Προγραμμάτων

Μία άλλη θεμελιώδης διαφορά του Ubuntu με τα Windows, είναι η μέθοδος με την οποία εγκαθιστούμε τα προγράμματα που χρειαζόμαστε.

Ουσιαστικά, το Ubuntu διαθέτει ένα κεντρικό αποθετήριο (repository) όπου βρίσκονται όλα τα προγράμματα που έχουν εγκριθεί από την Canonical, την εταιρεία που αναπτύσσει το Ubuntu. Μέχρι το Ubuntu 15.10 είχαμε πρόσβαση σε αυτό το αποθετήριο από το “Κέντρο λογισμικού”.

Από την έκδοση 16.04 η αντίστοιχη εφαρμογή ονομάζεται Ubuntu Software.

Ουσιαστικά, η εφαρμογή αυτή έχει την ίδια λογική με το Google Play για το Android ή το App Store της Apple.

Με δεδομένο πως το Κέντρο λογισμικού έκανε την πρώτη του εμφάνιση το 2009, ενώ τα αντίστοιχα συστήματα της Google και της Apple το 2008, φαίνεται σαν το Ubuntu να αντέγραψε την ιδέα.

Στην πραγματικότητα, όμως, το κέντρο λογισμικού είναι ένα γραφικό περιβάλλον (high-level graphical front-end) του Synaptic Package Manager, που έκανε την πρώτη του εμφάνιση τον Οκτώβριο του 2001, τον ίδιο μήνα που η Apple κυκλοφόρησε το πρώτο iPod.

Επιλέγοντας την κατηγορία λογισμικού που μας ενδιαφέρει, εμφανίζονται όλες οι σχετικές εφαρμογές που είναι διαθέσιμες.

Επίσης, μπορούμε να αξιοποιήσουμε και την αναζήτηση, στο πάνω μέρος του παραθύρου, είτε για να ψάξουμε μια συγκεκριμένη εφαρμογή, ή για εφαρμογές σε μια συγκεκριμένη κατηγορία.

Αρκεί να κάνουμε κλικ στην εγκατάσταση και να εισάγουμε τον κωδικό του λογαριασμού μας.

Από εκεί και πέρα, το σύστημα κατεβάζει αυτόματα τα απαραίτητα αρχεία, εγκαθιστά το πρόγραμμα και προσθέτει ένα εικονίδιο στον εκκινητή, χωρίς να χρειαστεί να κάνουμε Next -> Next -> Next ή οτιδήποτε άλλο.

Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι εγκατάστασης, με τη χρήση αρχείων .deb, προσθέτοντας χειροκίνητα επιπλέον αποθετήρια, ή ακόμα και κάνοντας compile τον πηγαίο κώδικα. Όμως για έναν αρχάριο χρήστη το Ubuntu Software είναι μακράν η πιο ασφαλής και σταθερή λύση, και ας έχει συχνά παλαιότερες εκδόσεις των προγραμμάτων.

Για την απεγκατάσταση προγραμμάτων, αρκεί να πάμε ξανά στο Ubuntu Software. Στην ενότητα “Εγκατεστημένα” βλέπουμε όλες τις εφαρμογές που έχουν εγκατασταθεί, και έχουμε τη δυνατότητα να τις αφαιρέσουμε.

Ομοίως και για την απεγκατάσταση υπάρχουν πιο προηγμένες μέθοδοι, τις οποίες αναλύουμε στον οδηγό μας:

Απεγκατάσταση Εφαρμογών στο Linux Mint / Ubuntu

Τα Windows δεν συμμετέχουν στην απεγκατάσταση εφαρμογών – κάθε πρόγραμμα έχει τον δικό του uninstaller. Στο Linux, όμως, το ίδιο το λειτουργικό σύστημα αναλαμβάνει την…

Συνεχίζεται: Οι ρυθμίσεις του Ubuntu

Στον επόμενο οδηγό μας σχετικά με το Ubuntu θα σας παρουσιάσουμε αναλυτικά τις ρυθμίσεις που μπορούμε να κάνουμε στο λειτουργικό σύστημα, για να το προσαρμόσουμε στα μέτρα μας.

Ρυθμίσεις Ubuntu: Φέρτε το Σύστημα στα Μέτρα σας

Ορισμένοι χρήστες διστάζουν να δοκιμάσουν το Ubuntu Linux, με το φόβο πως θα χρειαστούν περίπλοκες εντολές για να το χειριστούν. Στην πραγματικότητα, όμως, όλες οι…

Έχει ελλείψεις ο οδηγός Ubuntu?

Ο οδηγός Ubuntu είναι ένας οδηγός για εσάς. Αν κάτι δεν κατανοήσατε ή έχετε οποιαδήποτε απορία, γράψτε μας στα σχόλια.