Αν θέλουμε να επανεγκαταστήσουμε τα Windows ή να δοκιμάσουμε μια διανομή Linux, θα πρέπει να ρυθμίσουμε την εκκίνηση υπολογιστή από ένα USB, DVD, ή CD. Ανάλογα με το BIOS ή το UEFI της μητρικής μας, αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι απλή, αλλά μπορεί και να μας παιδέψει. Δείτε όλες τις μεθόδους για να προσαρμόσουμε την εκκίνηση υπολογιστή.
Προτάσεις συνεργασίας
Τα νέα άρθρα του PCsteps
Γίνε VIP μέλος στο PCSteps
Τα πολλά πρόσωπα του BIOS / UEFI
Το BIOS ή το νεότερο UEFI μπορεί να φαντάζει τρομακτικό για ένα αρχάριο. Υπάρχουν τόσες πολλές επιλογές με περίεργα ονόματα και περιγραφές. Επίσης, στα παλιά BIOS δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ποντίκι, πρέπει να πλοηγηθούμε με το πληκτρολόγιο.
Ακόμα χειρότερα, το BIOS ή το UEFI σε διαφορετικές μητρικές, ακόμα και από τον ίδιο κατασκευαστή, μπορεί να έχει εντελώς διαφορετική εμφάνιση.
Με άλλα λόγια, το πιθανότερο είναι πως οι εικόνες στον οδηγό δεν θα ταιριάζουν ακριβώς με το δικό σας BIOS ή UEFI.
Εντούτοις, θα προσπαθήσουμε όσο γίνεται να σας καθοδηγήσουμε στο πώς να ρυθμίσετε την εκκίνηση υπολογιστή και να ορίσετε ένα φλασάκι USB, ένα DVD Drive, ή και έναν δεύτερο δίσκο σαν τη συσκευή εκκίνησης.
Boot Menu: Ο εύκολος τρόπος να αλλάξουμε την εκκίνηση υπολογιστή
Οι περισσότερες σύγχρονες μητρικές έχουν μια επιλογή “Boot menu”, στην οποία έχουμε συνήθως πρόσβαση πατώντας ένα από τα πλήκτρα F8 με F12 ή το Esc στην εκκίνηση του υπολογιστή.
Αν υπάρχει Boot menu στη μητρική μας, θα φαίνεται είτε στην οθόνη με το λογότυπο του κατασκευαστή…
…ή στην οθόνη με τις πληροφορίες POST.
Μπορούμε επίσης να ελέγξουμε την παρακάτω λίστα, που έχει δημιουργηθεί από τη σελίδα της διανομής Linux Brynux, η οποία αναφέρει τα πλήκτρα για την πρόσβαση σε Boot menu για γνωστούς κατασκευαστές και σειρές προϊόντων.
Είναι σημαντικό να πιέσουμε το πλήκτρο εγκαίρως. Το λογότυπο του κατασκευαστή μπορεί να φαίνεται επί της οθόνης μόνο για ένα δευτερόλεπτο, ή και λιγότερο σε έναν γρήγορο υπολογιστή.
Αν το σύστημα προχωρήσει στην επόμενη οθόνη…
…ή αν αρχίσει να φορτώνει το λειτουργικό σύστημα, θα πρέπει να κάνουμε επανεκκίνηση και να ξαναπροσπαθήσουμε.
Αφού πιέσουμε επιτυχώς το πλήκτρο για το Boot Menu, θα εμφανιστεί ένα μενού με όλες τις συσκευές οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκκίνηση υπολογιστή. Απλά επιλέγουμε αυτή που θέλουμε και πατάμε Enter.
Για να εμφανιστούν συσκευές USB σε αυτό το μενού θα πρέπει να τις έχουμε ήδη συνδεδεμένες στον υπολογιστή πριν τον ανοίξουμε.
Αν υπάρχει ένα σύμβολο “+” συνήθως σημαίνει πως υπάρχουν υποεπιλογές στις οποίες μπορούμε να έχουμε πρόσβαση πατώντας το + στο πληκτρολόγιο και επιλέγοντας το συγκεκριμένο δίσκο ή την αφαιρούμενη συσκευή.
Ορισμένες μητρικές αναφέρουν τις συσκευές με τα γενικά τους ονόματα (HDD, USB, DVD).
Άλλες μπορεί να χρησιμοποιούν το πλήρες όνομα της συσκευής, οπότε στο παρακάτω παράδειγμα θα πρέπει να επιλέξουμε το TSSTcorp CDDVDW SH-222AB για να κάνουμε εκκίνηση υπολογιστή από το DVD.
Επίσης, οι περισσότερες μητρικές με UEFI θα εμφανίσουν τις συσκευές USB δύο φορές, μία απλά και μία ως UEFI, όπως βλέπουμε στο KingstonDT 101 G2 PMAP.
Σε αυτή την περίπτωση, συνήθως είναι προτιμότερο να επιλέξουμε την έκδοση UEFI, εξαρτάται όμως και από τη μέθοδο με την οποία δημιουργήσαμε το USB εκκίνησης, καθώς και το λειτουργικό σύστημα που περιέχει.
Το μεγάλο πλεονέκτημα του Boot menu είναι πως αλλάζει την εκκίνηση υπολογιστή μόνο μία φορά. Την επόμενη φορά που θα κάνουμε επανεκκίνηση, το σύστημα θα ξεκινήσει από τον προεπιλεγμένο δίσκο.
Αυτό καθιστά το boot menu την ιδανική επιλογή για όταν θέλουμε να εγκαταστήσουμε ένα λειτουργικό σύστημα. Καθώς η εγκατάσταση θα χρειαστεί να κάνει τουλάχιστον μία επανεκκίνηση, δεν θέλουμε ο υπολογιστής να ξεκινήσει για δεύτερη φορά από το USB ή το DVD.
Πώς να αλλάξουμε την εκκίνηση υπολογιστή μέσα στο BIOS / UEFI
Αν η μητρική μας δεν διαθέτει boot menu, θα πρέπει να μπούμε στο BIOS ή το UEFI και να ρυθμίσουμε από εκεί την εκκίνηση υπολογιστή.
Συνήθως το κουμπί που πρέπει να πατήσουμε για να μπούμε στο BIOS είναι το DEL ή το F2.
Σε κάποιες ιδιαίτερα σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι το F1.
Κάποια πρόσφατα laptop, συνήθως της Lenovo, δεν χρησιμοποιούν κάποιο κουμπί στο πληκτρολόγιο για την είσοδο στο BIOS ή το UEFI. Διαθέτουν ένα ξεχωριστό κουμπί “one-key recovery”, το οποίο θα βρούμε είτε δίπλα στο κουμπί που ανάβει τον υπολογιστή…
…ή στο πλάι του laptop.
Πατώντας αυτό το κουμπί κατά την εκκίνηση του υπολογιστή θα ανοίξει ένα μενού από το οποίο μπορούμε να επιλέξουμε επαναφορά σε εργοστασιακές ρυθμίσεις, να ανοίξουμε το boot menu ή να μπούμε στο setup του BIOS / UEFI.
Βρίσκουμε τις boot options και αλλάζουμε τη boot order
Στα περισσότερα BIOS είναι ιδιαίτερα εύκολο να βρούμε την οθόνη με τις ρυθμίσεις για την εκκίνηση υπολογιστή, ως Boot.
Μπορεί βέβαια να βρίσκονται αυτές οι επιλογές σε κάποια ενότητα BIOS Features…
…ή Advanced BIOS Features.
Μπορεί να είναι και ακόμα πιο κρυμμένες, σε ένα μενού System Configuration.
Η μέθοδος για να ρυθμίσουμε την εκκίνηση υπολογιστή είναι πιθανό να διαφέρει ανάμεσα σε διαφορετικά περιβάλλοντα BIOS και UEFI.
Σε κάποιες περιπτώσεις, θα πρέπει να επιλέξουμε ξεχωριστά την πρώτη, τη δεύτερη, και την τρίτη συσκευή εκκίνησης.
Σε άλλες μητρικές, υπάρχει μια έτοιμη λίστα και θα πρέπει να αλλάξουμε τη σειρά των συσκευών για να ορίσουμε το boot order.
Σχεδόν σε κάθε BIOS θα βρούμε οδηγίες για το πώς να αλλάξουμε τη σειρά εκκίνησης. Τα κουμπιά +/- ή τα F5/F6 συνήθως χρησιμοποιούνται για να αλλάξουν το boot order.
Προσθήκη επιλογής εκκίνησης στο UEFI
Σε ορισμένα συστήματα UEFI είναι δύσκολο να αλλάξουμε τη σειρά εκκίνησης στον υπολογιστή, καθώς το σύστημα περιμένει από εμάς να προσθέσουμε χειροκίνητα μια νέα boot option. Αυτό συμβαίνει συχνά σε laptop της Dell.
Θα πρέπει να πάμε στο Add Boot Option, να αφήσουμε το όνομα κενό, και να επιλέξουμε ένα σύστημα αρχείων (filesystem) που να τελειώνει στο είδος της συσκευής που θέλουμε να προσθέσουμε, πχ CD.
Σε ορισμένα συστήματα δεν υπάρχει καν το όνομα της συσκευής στο filesystem. Μόνο μια σειρά χαρακτήρες. Θα πρέπει να μαντέψουμε ποιο είναι το σωστό, και να ελπίζουμε να σταθούμε τυχεροί.
Και περίπλοκο και άχρηστο, δύο σε ένα.
Απενεργοποιούμε το Secure Boot στο UEFI, για να κάνουμε boot με Windows 7 ή Linux
Τα Windows 8 ήρθαν φορτωμένα με πολλές ανοησίες, και μία από αυτές είναι η επιλογή Secure Boot. Αυτή η επιλογή του UEFI δεν αφήνει κανένα λειτουργικό σύστημα πέραν από τα Windows 8 και τα Windows 10 να φορτωθεί στον υπολογιστή, για “λόγους ασφαλείας”.
Αν λοιπόν μας ενδιαφέρει να ξεκινήσουμε την εγκατάσταση Windows 7 ή μιας διανομής Linux, είναι σημαντικό να απενεργοποιήσουμε το Secure Boot.
Αν δεν το βρούμε μαζί με τις άλλες επιλογές για την εκκίνηση υπολογιστή, μπορεί να είναι σε μια καρτέλα Security.
Ορισμένες μητρικές δεν θα μας αφήσουν να απενεργοποιήσουμε το Secure Boot αν δεν έχουμε ορίσει ένα Supervisor Password στο BIOS.
Αφού απενεργοποιήσουμε το Secure Boot, μπορούμε να αλλάξουμε το Supervisor Password σε κενό, ώστε να διαγραφεί.
Αποθηκεύουμε τις ρυθμίσεις
Αφού αλλάξουμε τη σειρά για την εκκίνηση υπολογιστή στο BIOS ή το UEFI, είναι σημαντικό να αποθηκεύσουμε τις αλλαγές πριν βγούμε, με την επιλογή Save changes and Exit / Reset.
Σε ορισμένα συστήματα, αρκεί να πατήσουμε ένα πλήκτρο για να κάνουμε αυτόματα save and Exit
Θυμόμαστε να επαναφέρουμε τη σειρά εκκίνησης υπολογιστή όταν δεν τη χρειαζόμαστε πλέον
Μπορεί να θελήσαμε να αλλάξουμε τη σειρά εκκίνησης υπολογιστή για να εγκαταστήσουμε ένα λειτουργικό, να κάνουμε έναν έλεγχο με ένα Antivirus rescue CD ή USB, ή ακόμα και για να ελέγξουμε τη μνήμη RAM.
Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, είναι καλή ιδέα να επαναφέρουμε την αρχική σειρά εκκίνησης όταν έχουμε τελειώσει, βάζοντας τον σκληρό δίσκο με το λειτουργικό σύστημα σαν την πρώτη συσκευή εκκίνησης.
Με αυτό τον τρόπο, αν έχουμε ξεχάσει ένα εκκινήσιμο DVD ή USB στον υπολογιστή, το σύστημα θα τα αγνοήσει και θα κάνει την εκκίνηση υπολογιστή από το σκληρό δίσκο.
Επίσης, κάποιες παλαιότερες μητρικές μπορεί να εμφανίσουν μήνυμα σφάλματος αν το DVD ή το USB είναι επιλεγμένο σαν πρώτη συσκευή εκκίνησης, αλλά περιέχει ένα μη-εκκινήσιμο DVD ή USB.
Πώς μπορώ να κάνω εκκίνηση υπολογιστή από USB αν δεν το υποστηρίζει η μητρική μου?
Πολλές παλιές μητρικές δεν έχουν την επιλογή για εκκίνηση από USB, ή μπορεί να την έχουν και να μην λειτουργεί σωστά.
Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κάποιο επιπλέον πρόγραμμα, όπως το Plop Boot Manager. Αυτή η εφαρμογή επιτρέπει να κάνουμε εκκίνηση υπολογιστή από CD σε ένα προσαρμοσμένο περιβάλλον, που θα επιτρέψει την εκκίνηση από USB.
Αρχικά, κατεβάζουμε την τελευταία έκδοση του προγράμματος, 5.0.15, σε οποιονδήποτε υπολογιστή με CD/DVD recorder.
Η εφαρμογή δεν έχει ανανεωθεί εδώ και μερικά χρόνια, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί κανονικά, και την κατεβάζουν μερικές χιλιάδες φορές το μήνα.
Αφού κατεβάσουμε το συμπιεσμένο φάκελο .zip, κάνουμε εξαγωγή των δεδομένων που περιέχει.
Στο φάκελο θα βρούμε δύο αρχεία plpbt. Το αρχείο των 1440KB είναι αρχείο τύπου .img, ενώ το μικρότερο αρχείο των 554KB είναι .iso.
Θα χρειαστεί να γράψουμε το .iso σε CD. Για να ξεχωρίσουμε τα αρχεία, μπορούμε να εμφανίσουμε τις επεκτάσεις αρχείων, κάνοντας κλικ στην προβολή και τσεκάροντας την επιλογή “Επεκτάσεις ονόματος αρχείων”.
Τέλος, στα Windows 7, 8.1, και 10 δεν θα χρειαστούμε κάποιο τρίτο πρόγραμμα για την εγγραφή. Βάζουμε ένα άγραφο CD στο recorder, κάνουμε δεξί κλικ στο αρχείο ISO και επιλέγουμε “Εγγραφή εικόνας δίσκου”.
Θα μπορούσαμε να το γράψουμε και σε κενό DVD, αλλά με τα δεδομένα να είναι λιγότερο από 1MB, όλος ο υπόλοιπος χώρος των 4,5GB θα πήγαινε χαμένος.
Προαιρετικά, μπορούμε να τσεκάρουμε τον έλεγχο δίσκου μετά την εγγραφή.
Με το δισκάκι έτοιμο και ελεγμένο, μπορούμε να κάνουμε εκκίνηση υπολογιστή σε μητρική που δεν αναγνωρίζει USB εκκίνησης. Θα μπούμε στο περιβάλλον του Plop Boot Manager, το οποίο θυμίζει εκείνο τι διαστημικό screen saver των Windows 95.
Από εκεί, απλά επιλέγουμε το USB, και θα μας δείξει τις συνδεδεμένες συσκευές από τις οποίες μπορούμε να κάνουμε εκκίνηση υπολογιστή.
Τόσο απλά.
Καταφέρατε να αλλάξετε την εκκίνηση υπολογιστή στο BIOS ή το UEFI?
Αν οτιδήποτε στον οδηγό δεν λειτούργησε όπως περιγράφουμε, και δεν μπορέσατε να αλλάξετε τη σειρά εκκίνησης υπολογιστή στο PC σας, γράψτε μας στα σχόλια
