Μύθοι και Αλήθειες για την Ψηφιακή Φωτογραφία

Όταν ψάχνουμε για κινητό με καλή κάμερα, συνήθως ρωτάμε “πόσα megapixel είναι”. Αυτή είναι μάλλον η χειρότερη ερώτηση που μπορούμε να κάνουμε, καθώς τα megapixel έχουν ελάχιστη σχέση με την ποιότητα. Δείτε τι ισχύει για τα megapixel, το οπτικό και ψηφιακό zoom, και γενικότερα την ποιότητα στην ψηφιακή φωτογραφία.

Στον οδηγό αυτό δεν θα ασχοληθούμε με έννοιες όπως τα pixel ή το σκόπευτρο. Για τον τρόπο λειτουργίας της ψηφιακής αλλά και γενικότερα της φωτογραφικής μηχανής, μπορείτε να δείτε τον αναλυτικό μας οδηγό.

Πώς Λειτουργεί η Φωτογραφική Μηχανή, Απλά και Κατανοητά

Όλοι έχουμε χρησιμοποιήσει φωτογραφική μηχανή για να απαθανατίσουμε τις διακοπές, την καθημερινότητα, ή και το φαγητό μας. Ξέρουμε όμως πώς λειτουργεί; Γνωρίζουμε τα μέρη της…

Τι χρειάζεται προσοχή

Όπως και στην αγορά υπολογιστή, έτσι και στην αγορά φωτογραφικής μηχανής ή smartphone, υπάρχουν χρήστες που βαδίζουν στα τυφλά.

Εφόσον δεν ασχολούμαστε συστηματικά με την ψηφιακή φωτογραφία, είναι λογικό να πέφτουμε συχνά θύματα του εντυπωσιασμού, και να ξοδεύουμε χρήματα για χαρακτηριστικά που δεν χρειαζόμαστε.

Για τον λόγο αυτόν, θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε ποια είναι η διαφορά του οπτικού με το ψηφιακό zoom, και πού μας χρησιμεύουν τα megapixel.

Επιπλέον, θα ξεκαθαρίσουμε τα είδη των φωτογραφικών μηχανών και τους παράγοντες για μία καλή φωτογραφία.

Τι διαφορά έχει το οπτικό zoom από το ψηφιακό zoom

Ο ρόλος του zoom είναι να μας φέρνει πιο κοντά στο θέμα της φωτογράφισης. Υπάρχουν όμως δύο είδη zoom, με το ένα να είναι το “σωστό” και το άλλο να είναι απλά απαράδεκτο.

Πριν λοιπόν εντυπωσιαστείτε με κάποια δήθεν x100 zoom, δείτε τι διαφορά έχει το οπτικό από το ψηφιακό zoom.

Οπτικό zoom

To οπτικό zoom είναι με λίγα λόγια ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα κιάλια ή ο μεγεθυντικός φακός.

Με τους κατάλληλους φακούς στην κατάλληλη απόσταση, στην ουσία φέρνουμε το αντικείμενο πιο “κοντά”. Όπως βλέπουμε και στην ακόλουθη φωτογραφία, με οπτικό zoom στην εικόνα είναι σαν να βλέπουμε τον λαγό από κοντά.

Με τον τρόπο αυτόν, εξασφαλίζουμε ότι δε χάνεται η ποιότητα της φωτογραφίας. Όπως θα δούμε και παρακάτω, είναι προτιμότερο να επιλέγουμε φωτογραφικές μηχανές με οπτικό zoom, έχοντας υπόψη μας ότι το 16x-20x μας αρκεί.

Πώς ακριβώς λειτουργεί

Πρώτα απ' όλα, το οπτικό zoom επιτυγχάνεται με τη χρήση ενός συμπλέγματος φακών. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επαγγελματικές κάμερες που θα δούμε πιο κάτω, είναι αρκετά πιο ογκώδεις από τις τυπικές.

Οι ιδιότητες των φακών αυτών λειτουργούν αθροιστικά, μειώνοντας την απόσταση της φωτογραφικής και του αντικειμένου.

Συνοπτικά, η λειτουργία του οπτικού zoom φαίνεται από το σχήμα που ακολουθεί.

Για να το κατανοήσουμε, πρέπει να πρώτα να δούμε τις ιδιότητες των φακών που περιέχει.

Φακοί

Από τα Μαθηματικά γνωρίζουμε ότι μία καμπύλη είναι κυρτή όταν “γελάει” και κοίλη όταν “κλαίει”. Στην περίπτωση των φακών βέβαια, κάτι τέτοιο δεν είναι σαφές.

Επομένως, αμφίκυρτοι είναι οι φακοί που καμπυλώνουν προς στα έξω και από τις δύο πλευρές, ενώ αμφίκοιλοι αυτοί που καμπυλώνουν προς τα μέσα.

Οι αμφίκυρτοι έχουν την ιδιότητα να “μαζεύουν” το φως όταν αυτό περάσει από μέσα τους κάθετα, σε αντίθεση με τους αμφίκοιλους που το “απλώνουν”.

Προσοχή όμως. Αν το φως περάσει από έναν αμφίκυρτο φακό, αλλά όχι κάθετα, τότε από την άλλη πλευρά θα βγει κάθετα.

Πώς μειώνεται η απόσταση και πώς διατηρείται η ποιότητα

Ο τρόπος που το αντικείμενο έρχεται πιο κοντά, πηγάζει από τη φύση των ίδιων των φακών.

Συγκεκριμένα, οι αμφίκυρτοι φακοί το φέρνουν πιο κοντά, ενώ οι αμφίκοιλοι χρησιμεύουν έτσι ώστε να ξαναπεράσει από αμφίκυρτο φακό και να έρθει ακόμα πιο κοντά.

Με τη μέθοδο του οπτικού zoom στην ψηφιακή φωτογραφία, η εικόνα δεν υφίσταται καμία παραμόρφωση, αφού δεν επεμβαίνουμε σε αυτή.

Με άλλα λόγια, η μηχανή εστιάζει μέσω του οπτικού zoom στο επιθυμητό αντικείμενο, και έπειτα τραβάει την φωτογραφία. Είναι λογικό, λοιπόν, να μη χαλάει η ποιότητα της εικόνας.

Βέβαια πρέπει να έχουμε υπόψη ότι, αν μας ενδιαφέρει το οπτικό zoom με μέτρο πάνω του 20x, ο όγκος των φακών θα είναι ιδιαίτερα μεγάλος, και κατά συνέπεια το κόστος αρκετά υψηλό.

Το πείραμα

Ο πειραματισμός ήταν και είναι η βάση για τη δημιουργία νέων τεχνολογιών και εφευρέσεων.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας για τον οδηγό, ανακαλύψαμε μια ενδιαφέρουσα browser εφαρμογή της σελίδας φυσικής Selias.

Η εφαρμογή μας επιτρέπει να “παίξουμε” με το φαινόμενο της διάθλασης, και να καταλάβουμε στην πράξη πώς λειτουργούν ο κυρτός και ο κοίλος φακός.

Την εφαρμογή θα την βρούμε εδώ.

Ψηφιακό zoom

Το ψηφιακό zoom δεν μοιάζει σε καμία περίπτωση με το οπτικό, αφού δεν θεωρείται ως “πραγματικό” zoom.

Αν μεγεθύνουμε αρκετά μια φωτογραφία, η ποιότητά της αρχίζει να χαλάει, ή αλλιώς “πιξελιάζει”.

Το αποτέλεσμα αυτό ωφελείται στο ψηφιακό zoom, που είναι το πιο κοινό είδος zoom που συναντάμε.

Ας δούμε τον τρόπο λειτουργίας του ψηφιακού zoom που συχνά καταστρέφει τις φωτογραφίες μας, επεμβαίνοντας σε αυτές.

Πώς ακριβώς λειτουργεί

Τα pixel, όπως είδαμε στον οδηγό για τη φωτογραφική μηχανή, είναι το κύριο συστατικό μιας εικόνας. Ανάλογα με τον αισθητήρα κάθε φωτογραφικής μηχανής, το κάθε pixel έχει ένα συγκεκριμένο μέγεθος πλευρών, όπως όλα τα τετράγωνα.

Η διαδικασία του ψηφιακού zoom μεγαλώνει αυτό το μέγεθος, μεγεθύνοντας επαγωγικά όλη την φωτογραφία, για να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι τα αντικείμενα βρίσκονται πιο κοντά.

Η συγκεκριμένη μέθοδος βρίσκει εφαρμογή σε όλους τους τομείς της ψηφιακής φωτογραφίας, όπως για παράδειγμα στα προγράμματα επεξεργασίας εικόνων.

Επεξεργασία Εικόνας: Δωρεάν Εναλλακτικές του Photoshop

Το Adobe Photoshop είναι το πιο διαδεδομένο λογισμικό για την επεξεργασία εικόνας εδώ και δεκαετίες, αλλά κοστίζει χρήματα. Ευτυχώς, υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις που…

Αν πάρουμε μία ψηφιακή φωτογραφία και τη μεγαλώσουμε με ένα τέτοιο πρόγραμμα, στην ουσία είναι σαν να κάνουμε ψηφιακό zoom.

Όταν αγοράζουμε μία φωτογραφική μηχανή, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα τεχνάσματα του marketing.

Εφόσον δεν υπάρχει μέγιστο όριο σε αυτό το zoom, στην αγορά κυκλοφορούν μηχανές με έως και 100x ψηφιακό zoom. Αν όμως δοκιμάσουμε να φέρουμε τόσο κοντά μία φωτογραφία, το μόνο που θα πάρουμε είναι ένα μάτσο pixel.

Γι' αυτόν τον λόγο δεν πρέπει να μας εντυπωσιάζει μία φωτογραφική μηχανή με μεγάλες δυνατότητες ψηφιακού zoom. Και γενικά δεν υπάρχει κανένας λόγος να χρησιμοποιούμε αυτή την αντικειμενικά άχρηστη λειτουργία.

Πόσα megapixel χρειαζόμαστε;

Όταν θέλουμε να αγοράσουμε μια καινούρια φωτογραφική μηχανή, οι πωλητές συχνά αναφέρουν με παραπλανητικό τρόπο το πόσα megapixel υποστηρίζει. 

Πιθανόν βέβαια να μην γνωρίζουν ούτε οι ίδιοι ότι τα megapixel δεν παίζουν κανέναν ρόλο στην ποιότητα της μηχανής, και να έχουν πέσει και αυτοί θύματα του marketing.

Καταρχάς, τα megapixel είναι το γινόμενο των κάθετων και οριζόντιων μικροαισθητήρων της μηχανής, και δείχνουν τη μέγιστη δυνατή ανάλυση της φωτογραφίας μας.

Όπως είδαμε και στην παρουσίαση του OnePlus 3, τα megapixel που υποστηρίζει μία κάμερα ή ένα κινητό υποδεικνύουν το μέγεθος της εκτύπωσης μιας φωτογραφίας, και όχι την ποιότητά της.

Συγκεκριμένα, χωρίς να υπάρξει μείωση της ανάλυσης, μπορούμε άνετα να εκτυπώσουμε φωτογραφίες μεγέθους Α4 ακόμα και με 12 MP, χωρίς καμία αλλοίωση της τελικής ποιότητας.

Τι συμβαίνει αν έχω λιγότερα ή περισσότερα megapixel από ό,τι χρειάζομαι;

Αν μία φωτογραφία διαθέτει περισσότερα megapixel από όσα χρειαζόμαστε για τις εκτυπώσεις μας, το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να φορτώσει η κάρτα μνήμης της φωτογραφικής μας με περιττό όγκο.

Επίσης, τα προγράμματα επεξεργασίας εικόνων αργούν περισσότερο να φορτώσουν και να επεξεργαστούν μεγάλες εικόνες.

Κατά την εκτύπωση μιας τέτοιας εικόνας, θα πρέπει να τη συρρικνώσουμε, γεγονός που θα μειώσει την ανάλυσή της. Θα μπορούσαμε λοιπόν εξαρχής να τραβήξουμε τη φωτογραφία με μικρότερη ανάλυση, δηλαδή με λιγότερα megapixel.

Από την άλλη όμως, αν έχουμε λιγότερα megapixel από όσα απαιτούνται, τότε θα πρέπει να συμβιβαστούμε με μια εικόνα μικρότερη των αναγκών μας.

Σε καμία περίπτωση πάντως δεν μεγαλώνουμε την εικόνα, διότι στην εκτύπωση θα φαίνεται παραμορφωμένη και η διαφορά είναι αισθητή.

Τι κάνει ποιοτικές τις φωτογραφίες μας;

Αφού τα megapixel δεν επηρεάζουν την ποιότητα των φωτογραφιών μας, τότε πώς μπορούμε να κάνουμε τις φωτογραφίες μας πιο ποιοτικές;

Ας δούμε τι πρέπει να ελέγξουμε πριν ασχοληθούμε με την ψηφιακή φωτογραφία.

Φωτογραφική μηχανή

Τα κατάλληλα τεχνικά χαρακτηριστικά μια φωτογραφικής μηχανής είναι απαραίτητα, είτε είμαστε επαγγελματίες, είτε ερασιτέχνες που θέλουμε να απεικονίσουμε την απλή καθημερινότητα.

Οι δύο βασικές κατηγορίες φωτογραφικών μηχανών είναι οι επαγγελματικές DSLR και οι ερασιτεχνικές Compact. Δίπλα (ή μάλλον ανάμεσα) σε αυτές βρίσκονται οι κατηγορίες Bridge και Mirrorless.

DSLR

Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με την ψηφιακή φωτογραφία, χρειάζονται φωτογραφικές μηχανές με υψηλή προσαρμοστικότητα, έτσι ώστε να έχουν καλύτερη απόδοση.

Για τον λόγο αυτόν, οι μηχανές τύπου DSLR αποτελούν εργαλείο απαραίτητο σε κάθε φωτογράφο.

Συγκεκριμένα, τα DSLR μοντέλα προσφέρουν ως επί το πλείστον οπτικό zoom μέσω των επιπρόσθετων φακών.

Φυσικά, ο όγκος, το βάρος, και η ασύγκριτα υψηλότερη τιμή, είναι σοβαρά μειονεκτήματα των DSLR σε σύγκριση με τις Compact.

Compact

Σε σημαντικά χαμηλότερο κόστος, οι Compact μηχανές είναι ελαφριές, μικρές, και γενικά βολικές. Έχουν μικρό αισθητήρα, που είναι σημαντικό για την ψηφιακή φωτογραφία, ενώ δεν διαθέτουν σκόπευτρο.

Χρησιμοποιούν κυρίως το ψηφιακό zoom, το οποίο αν το αυξήσουμε στα όριά του, ο φακός βγαίνει ελάχιστα προς τα έξω. Έτσι, συνδυάζεται με το οπτικό zoom που τυχόν διαθέτει.

Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Οι Compact μηχανές είναι ιδανικές αν θέλουμε να απαθανατίσουμε τις οικογενειακές μας στιγμές ή τις διακοπές μας.

Σε καμία όμως περίπτωση οι δυνατότητές τους δεν επαρκούν για κάποιον που θέλει να εξασφαλίσει εισόδημα.

DSLR + Compact = Bridge ή Mirrorless

Τόσο οι φωτογραφικές Bridge (που σημαίνει “γέφυρα”), όσο και οι Mirrorless, προσεγγίζουν τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των DSLR και των Compact.

Οι Bridge, ενώ εξωτερικά μοιάζουν με τις DSLR, είναι αρκετά φτηνότερες. Επιπλέον, διαθέτουν ποιοτικούς φακούς και υποστηρίζουν οπτικό zoom.

Βέβαια η προσαρμοστικότητά τους είναι πρακτικά ανύπαρκτη, και έτσι συνεχίζουν να αποτελούν – σε μικρότερο βαθμό – μία ερασιτεχνική λύση, η οποία κοστίζει κάτι παραπάνω από τις Compact, όχι μόνο σε χρήματα, αλλά και σε όγκο.

Οι Mirrorless χρησιμοποιούν επίσης οπτικό zoom, ενώ παράλληλα διατηρούν και τη δυνατότητα των DSLR για επιπρόσθετους φακούς. Παρότι εμφανισιακά δεν μας προϊδεάζουν, πλησιάζουν περισσότερο τις επαγγελματικές κάμερες.

Δεν διαθέτουν σκόπευτρο όπως οι Bridge, γι' αυτό άλλωστε ονομάζονται Mirrorless, αφού δεν υπάρχει το κάτοπτρο για την προεπισκόπηση.

Αν σκοπεύουμε να αγοράσουμε μια τέτοια φωτογραφική μηχανή, τη στιγμή που οι τιμές τους ξεκινάνε από περίπου 1000€, είναι απαραίτητο να ελέγξουμε την ποιότητα των φακών.

Ωστόσο, ελάχιστοι είναι αυτοί που χρειάζονται ένα τόσο ακριβό gadget, και μπορούν να διακρίνουν την διαφορά από μία ενισχυμένη Compact, έστω και λίγο πιο ακριβή για την κατηγορία της.

ISO

Το ISO είναι η ρύθμιση ευαισθησίας που υποστηρίζουν οι μηχανές. Όσο μικρότερο είναι το ISO, τόσο λιγότερο ευαίσθητος είναι ο φακός, και έτσι γλιτώνουμε τον λεγόμενο “θόρυβο” στις φωτογραφίες μας.

Η απόδοση του ISO σε μια συγκεκριμένη φωτογραφική μηχανή δεν είναι δεσμευτική, καθώς μία ψηφιακή φωτογραφία άλλης μηχανής με την ίδια ρύθμιση, μπορεί να εμφανίσει μεγάλη διαφορά.

Φυσικά, μπορούμε να ρυθμίσουμε τη φωτογραφική μας κάπου στο κέντρο των δυνατοτήτων της, και να αποφύγουμε τις λάθος αποφάσεις της αυτόματης ρύθμισης.

Φως

Το συχνότερο λάθος που γίνεται με τον φωτισμό είναι ότι το φως πέφτει κατευθείαν πάνω στο αντικείμενο που θέλουμε να απεικονίσουμε.

Όπως όμως είδαμε και στον οδηγό για τις καλύτερες φωτογραφίες με το κινητό μας, το φως πρέπει να είναι διάχυτο στον χώρο. Είτε είναι τεχνητό, είτε το φως του ηλίου, η διαφορά είναι αισθητή.

Επίσης, το φως πρέπει να πηγάζει πάντα πίσω από τον φωτογράφο, χωρίς όμως να καλύπτεται.

Φωτογραφικό ταλέντο

Καλώς ή κακώς, το ταλέντο στη λήψη εικόνων είναι απαραίτητο. Πολλά πράγματα στην ψηφιακή φωτογραφία, όπως η εστίαση ή το κεντράρισμα, χρειάζονται μια σωστή παρέμβαση από πλευράς φωτογράφου.

Επίσης, ζητήματα όπως η σωστή γωνία θέασης, έχουν να κάνουν αποκλειστικά με τη φαντασία και την υπομονή αυτού που τραβάει.

Κι επειδή το ταλέντο ναι μεν υπάρχει, αλλά καλλιεργείται κιόλας, στο Internet υπάρχουν αμέτρητες σελίδες που προσφέρουν σεμινάρια, δωρεάν και μη, ώστε να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας στο θέμα.

Εσείς έχετε απορίες για την ψηφιακή φωτογραφία;

Αν ακόμα έχετε αναπάντητα ερωτήματα για την ψηφιακή φωτογραφία και την ποιοτική εικόνα, γράψτε μας στα σχόλια.