Συντήρηση Δίσκου – Το Καλύτερο Δωρεάν Πρόγραμμα Defrag

Για να διατηρήσουμε τον υπολογιστή σε βέλτιστη δυνατή λειτουργία από την συχνή χρήση, χρειαζόμαστε κάθε τόσο να εκτελούμε ορισμένες διεργασίες. Μια από αυτές αφορά την συντήρηση δίσκου, μέσω της ανασυγκρότησης. Δείτε πότε είναι χρήσιμη η ανασυγκρότηση δίσκου, πότε δεν χρειάζεται, καθώς και την σύγκριση των 8 δημοφιλέστερων δωρεάν προγραμμάτων defrag.

Τι είναι το defrag και γιατί είναι απαραίτητο στη συντήρηση δίσκου

Έχουμε δει σε προηγούμενο οδηγό πώς ακριβώς λειτουργεί η ανασυγκρότηση δίσκου.

Ανασυγκρότηση Δίσκου Στα Windows (Defrag): Πότε Χρειάζεται?

Όταν το βασικό αποθηκευτικό μέσο στους υπολογιστές ήταν οι σκληροί δίσκοι HDD, η ανασυγκρότηση δίσκου ήταν μία απαραίτητη διαδικασία, και για την συνολική ταχύτητα του…

Εν συντομία, όταν δημιουργούμε ένα νέο αρχείο, το αντιγράφουμε από άλλο μέσο αποθήκευσης, ή το κατεβάζουμε από το Internet, το σύστημα αρχείων (file system) αποφασίζει πού να το αποθηκεύσει σε φυσικό επίπεδο στο δίσκο.

Αν υπάρχει ενιαίος χώρος στο δίσκο που να χωράει ολόκληρο το αρχείο, αποθηκεύεται όπως είναι, και δεν έχουμε κανένα πρόβλημα.

Αν όμως δεν υπάρχει ενιαίος χώρος, το να μετακινηθούν δεδομένα για να δημιουργηθεί χώρος θα έπαιρνε χρόνο και ενέργεια. Το σύστημα αρχείων των Windows (NTFS) σπάει το αρχείο σε μικρότερα κομμάτια και το μοιράζει σε κενά σημεία του δίσκου.

Τα μικρότερα αυτά κομμάτια ονομάζονται fragments. Η διαδικασία αυτή αποκαλείται κατακερματισμός (fragmentation) του αρχείου.

Το πρόβλημα με το fragmentation

Ενώ αυτή η μέθοδος βολεύει για την αποθήκευση δεδομένων, στους μηχανικούς δίσκους δημιουργείται μια δυσκολία. Ο λόγος είναι πως ο μηχανικός δίσκος χρησιμοποιεί κεφαλές για την ανάγνωση και την εγγραφή.

Όταν ένα αρχείο κατακερματίζεται σε τρία, πέντε, ή δεκαπέντε κομμάτια, οι κεφαλές χρειάζεται να ταξιδέψουν σε τρεις, πέντε, ή δεκαπέντε τομείς του δίσκου για να το καταγράψουν, και αργότερα για να το διαβάσουν.

Αυτή η διαδικασία επιβραδύνει σημαντικά την ταχύτητα εγγραφής και ανάγνωσης. Κάνει το δίσκο να λειτουργεί περισσότερο, μειώνοντας τη διάρκεια ζωής του και καθυστερεί περισσότερο την εκκίνηση των Windows και των προγραμμάτων.

Η λύση του defrag

Τη λύση σε αυτό το πρόβλημα έρχονται να δώσουν τα εργαλεία για την ανασυγκρότηση δίσκου (disk defragment ή defrag).

Αυτό που κάνει η ανασυγκρότηση είναι να μεταφέρει τα δεδομένα του δίσκου ώστε να δημιουργήσει περισσότερο ενιαίο χώρο. Στη συνέχεια επανασυνθέτει τα αρχεία που είναι κατακερματισμένα, ώστε να βρίσκονται όλα τα δεδομένα σε διαδοχικούς τομείς.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό για τη συντήρηση δίσκου στα Windows να κάνουμε τακτικά defrag όταν χρησιμοποιούμε μηχανικό δίσκο.

Πότε δεν χρειάζεται το defrag

Ένας τρόπος για να αποφύγουμε μόνιμα τη διαδικασία του defrag είναι να προμηθευτούμε έναν δίσκο SSD.

Η αρχιτεκτονική των Solid-state drives είναι διαφορετική από αυτήν των σκληρών δίσκων, δεν έχουν μηχανικά μέρη και δεν χρειάζονται ανασυγκρότηση.

Επίσης όσοι χρησιμοποιούμε Linux δεν κρίνεται απαραίτητο το defragmenting. Το σύστημα αρχείων EXT (Extended filesystem) του Linux αποθηκεύει τα αρχεία πιο αποτελεσματικά από το NTFS των Windows.

Το EXT κατανέμει τα blocks δεδομένων των αρχείων κοντά ακόμα και αν δεν μπορούν να αποθηκευτούν συνεχόμενα, δεσμεύοντας παράλληλα έναν ελεύθερο χώρο ανάμεσα τους ικανό να χωρέσει μελλοντικές τροποποιήσεις.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τους Mac υπολογιστές. Το filesystem του OS X, το HFS, χρησιμοποιεί έξυπνες τεχνολογίες κατανομής αρχείων στον δίσκο για να μειώνει τον κατακερματισμό του.

Συνοψίζοντας, όσοι χρησιμοποιούμε Windows με HDD θα πρέπει να φροντίζουμε για την τακτική συντήρηση δίσκου με την ανασυγκρότηση του. Δεν υπάρχει άλλη λύση.

Πώς συγκρίναμε τις καλύτερες εφαρμογές defrag

Ανάλογα με τον όγκο των δεδομένων μας, τη χωρητικότητα και την ταχύτητα του δίσκου, και το βαθμό του κατακερματισμού, το defrag μπορεί να πάρει αρκετή ώρα.

Κάθε έκδοση των Windows της τελευταίας 20ετίας διαθέτει ενσωματωμένο πρόγραμμα defrag.

Θα το βρούμε στην ενότητα Ιδιότητες -> Εργαλεία κάνοντας δεξί κλικ σε οποιονδήποτε τοπικό δίσκο. Στα Windows 10 ονομάζεται “Βελτιστοποίηση και ανασυγκρότηση μονάδας δίσκου.

Όμως, όπως είδαμε και στους οδηγούς για τον έλεγχο μνήμης RAM και τον έλεγχο δίσκου, και στο defrag υπάρχουν δωρεάν τρίτες εφαρμογές που κάνουν καλύτερη δουλειά από την εφαρμογή της Microsoft.

Δυστυχώς, η ποιότητα της ανασυγκρότησης είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να μετρηθεί επιστημονικά. Διαφορετικές εφαρμογές χρησιμοποιούν διαφορετικούς αλγόριθμους, και η διαφορά αφορά την “αίσθηση” της χρήσης του υπολογιστή, που είναι υποκειμενική.

Κατά συνέπεια, σαν κριτήριο για την αξιολόγηση σε κάθε πρόγραμμα defrag ορίσαμε το χρόνο που έκανε για να ολοκληρώσει μια πλήρη ανασυγκρότηση.

Τα καλύτερα προγράμματα defrag και το σύστημα της δοκιμής:

Οι εφαρμογές που συγκρίναμε με το αντίστοιχο εργαλείο των Windows 10 είναι οι εξής:

• Auslogics Disk Defrag
• IObit Smart Defrag 5
• myDefragmenter
• Piriform Defraggler
• O&O Defrag
• UltraDefrag
• Vopt

Οι 8 ανασυγκροτήσεις έγιναν σε HDD μεγέθους 1TB με ποσοστό κατακερματισμού 22% και με μέγεθος χρήσης τα 84GB. Σε όλες τις εφαρμογές χρησιμοποιήσαμε τη δωρεάν έκδοση, και την πιο γρήγορη επιλογή defrag που παρείχαν.

Απαραίτητη ενέργεια για την διεξαγωγή των μετρήσεων ήταν η δημιουργία ενός system image backup με το ΑΟΜΕΙ Backupper.

Ο λόγος ήταν η επαναφορά του συστήματος στην αρχική κατάσταση μετά την χρονομέτρηση της ανασυγκρότησης του κάθε εργαλείου, ώστε η διαδικασία για τα προγράμματα να γίνει στην ίδια βάση.

Εκτός ότι είναι σημαντικό να έχουμε ένα αντίγραφο ασφαλείας του συστήματος, στην προκειμένη περίπτωση χρειάζεται και για άλλον ένα λόγο. Αν σταθούμε άτυχοι και κατά την διάρκεια του defrag κοπεί το ρεύμα, είναι πολύ πιθανό να έχουμε corrupted files.

Τα χαρακτηριστικά του συστήματος των δοκιμών ήταν τα εξής…

• AMD FX-8350
• ASUS Sabertooth 990 FX R2
• Gail 16GB DDR3 1833 MHz Evo Leggera Dual Channel
• Western Digital HDD 1TB SATA III

…και τα αποτελέσματα των μετρήσεων είναι τα ακόλουθα.

Piriform Defraggler. “Γρήγορο” defrag σε 2 ώρες και 18 λεπτά. Για το πλήρες defrag, καλό 2017.

Εδώ να επισημάνουμε, ότι δοκιμάσαμε και το πρόγραμμα myDefrag. Όμως η εφαρμογή αποδείχθηκε εξαιρετικά ασταθής στο σύστημα μας με συνεχόμενα crashes σε αντίστοιχες προσπάθειες εκτέλεσης της.

Το πιο γρήγορο πρόγραμμα defrag

Το Smart Defrag είναι ένα εργαλείο για την ανασυγκρότηση δίσκων της εταιρείας IObit που εξειδικεύεται στα προγράμματα συντήρησης υπολογιστών.

Η πρώτη κυκλοφορία του προγράμματος έγινε το 2008 και έκτοτε προσφέρεται μια δωρεάν έκδοση για προσωπική και επαγγελματική χρήση.

Για να εγκαταστήσουμε την εφαρμογή, μεταφερόμαστε στην ιστοσελίδα της και την κατεβάζουμε. Δεν επιλέγουμε την εγκατάσταση του τρίτου προγράμματος REACHit και ολοκληρώνουμε το installation.

Αν θέλουμε να είμαστε πιο ασφαλείς χωρίς να περνούν και ανεπιθύμητες εφαρμογές μαζί με αυτές που μας ενδιαφέρουν, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το Unchecky.

Ρυθμίσεις και επιλογές

Όταν ανοίξει το πρόγραμμα, πάνω αριστερά στις γραμμές (≡) → “Ρυθμίσεις” βρίσκουμε το διαχειριστικό panel. Οι πιο σημαντικές επιλογές είναι τα settings της ανασυγκρότησης και η δημιουργία της προγραμματισμένης εκτέλεσης της.

Εάν μεταφερθούμε στο κύριο παράθυρο του εργαλείου, πάνω και κεντρικά διακρίνουμε την καρτέλα “Boot Time ανασυγκρότηση”. Το boot time defrag είναι μια άχρηστη και εν δυνάμει επικίνδυνη διαδικασία.

Δεν είναι με κανένα τρόπο είναι καλή ιδέα η τροποποίηση του boot sector κατά την προετοιμασία έναρξης του υπολογιστή. Του τομέα δηλαδή του δίσκου που περιέχει τα αρχεία εκκίνησης του συστήματος μας.

Ένα σφάλμα να προκύψει ή μια διακοπή ρεύματος και το σύστημα μας θα έχει αυξημένες πιθανότητες να καταστεί μη εκκινήσιμο.

Όπως αναφέραμε και στην αρχή αν θέλουμε ο υπολογιστής να ανοίγει πιο γρήγορα η προσθήκη ενός SSD είναι μονόδρομος. Έστω και μικρής χωρητικότητας για να εγκαταστήσουμε μόνο το λειτουργικό, αν έχουμε σταθερό υπολογιστή.

Στα δεξιά της “Boot Time ανασυγκρότησης” βρίσκουμε την επιλογή “Βελτιστοποίηση παιχνιδιών”. Και αυτή η επιλογή είναι δίχως αντίκρισμα. Η συγκεκριμένη διεργασία σε καμία περίπτωση δεν βελτιώνει τις επιδόσεις των video games (frame rates, γραφικά).

Οι χρήσιμες λειτουργίες του λογισμικού, βρίσκονται όλες συγκεντρωμένες στο πεδίο “Έξυπνη ανασυγκρότηση”.

Εδώ θα συναντήσουμε από απλές διαδικασίες ανασυγκρότησης όπως την “Γρήγορη ανασυγκρότηση” μέχρι και την πιο σύνθετη “Ανασυγκρότηση & Ιεράρχηση αρχείων”.

Η πρώτη χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο διαμορφωμένο για να έχουμε την μέγιστη δυνατή απόδοση της ανασυγκρότησης στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Η τελευταία χρησιμοποιεί πιο εξελιγμένους μεθόδους για την συντήρηση δίσκου.

Έξυπνη ανασυγκρότηση και ιεράρχηση

Επιλέγοντας “Ανασυγκρότηση & Ιεράρχηση αρχείων”, τα πιο σημαντικά ανασυγκροτημένα αρχεία, με βάση τους αλγόριθμους του προγράμματος, θα τοποθετηθούν συγκεντρωμένα στις εξωτερικές περιοχές του HDD.

Τα εξωτερικά σημεία του σκληρού είναι τα ταχύτερα μέρη του. Ο λόγος είναι πως δίνουν υψηλότερο ρυθμό μεταφοράς δεδομένων από τις κεντρικές περιοχές, και χωρούν περισσότερα δεδομένα λόγω γεωμετρίας. 

Αν τα πιο συχνά αρχεία που διαβάζει ο σκληρός μεταφερθούν όλα σε εξωτερικά tracks δεν θα έχουμε πολλαπλές μετακινήσεις της κεφαλής για την ανάγνωση τους.

Αντιθέτως, αν έχουν διανεμηθεί από το filesystem διάσπαρτα σε αρκετά inner tracks, λόγω περιορισμένου ελεύθερου χώρου, τότε θα έχουμε συνεχείς μετακινήσεις του drive head. Αυτό επηρεάζει τη φόρτωση των εφαρμογών και των διεργασιών του συστήματος.

Χρησιμοποιείτε προγράμματα ανασυγκρότησης για τη συντήρηση δίσκου;

Ποια είναι η δική σας σχέση με τη συντήρηση δίσκου; Τρέχετε την εφαρμογή των Windows; Έχετε να προτείνετε κάποιο τρίτο πρόγραμμα; Δεν κάνατε καμία συντήρηση δίσκου πριν διαβάσετε αυτό τον οδηγό; Γράψτε μας στα σχόλια.