Έχουμε απόλυτη ασφάλεια από ιούς με τα λειτουργικά Mac OS, Android, iOS, και το Linux?

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, τα Windows σε όλες τις εκδόσεις τους, και ιδιαίτερα τα Windows XP, έχουν μακράν τα περισσότερα malware από κάθε άλλο λειτουργικό σύστημα. Αν θέλουμε να έχουμε ασφάλεια από ιούς, θα πρέπει να επιλέξουμε κάποιο εναλλακτικό λειτουργικό. Το ερώτημα όμως είναι, θα έχουμε απόλυτη ασφάλεια από ιούς και κάθε άλλης μορφής malware?

Αμαρτίες Γονέων

Ο λόγος που τα Windows έχουν περισσότερα malware δεν είναι μόνο επειδή είναι πολύ πιο διαδεδομένα, τουλάχιστον στους οικιακούς υπολογιστές – αν και έχει παίξει και αυτό το ρόλο του.

Ένας από τους λόγους που λειτουργικά όπως το Mac OS, το Android, το iOS, και το Linux είναι πολύ πιο ασφαλή, είναι πως όλα τους είναι βασισμένα στο UNIX.

Για όσους δεν γνωρίζουν, το UNIX είναι ένα επαγγελματικό λειτουργικό σύστημα που πρωτοδημιουργήθηκε το 1969. Πολλά χρόνια πριν από αυτό που σήμερα ονομάζουμε “προσωπικό υπολογιστή (Personal Computer, PC), το UNIX σε διάφορες παραλλαγές του χρησιμοποιούταν σε μεγάλες επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, υπερυπολογιστές, στρατιωτικές εγκαταστάσεις κλπ. Αυτές οι εφαρμογές απαιτούσαν ένα υψηλής ασφάλειας δικτυωμένο σύστημα που να υποστηρίζει πολλαπλούς χρήστες, κάτι για το οποίο το UNIX ήταν ουσιαστικά σχεδιασμένο από γεννησιμιού του.

Αντίθετα, τα Windows πρωτοξεκίνησαν για απλούς οικιακούς υπολογιστές, βασισμένα στο επίσης αρκετά απλοϊκό MS-DOS. Είχαν μηδενική πρόβλεψη για πολλαπλούς χρήστες ή για προστασία από τους κινδύνους του διαδικτύου, πράγμα αναμενόμενο, από τη στιγμή που το Internet άρχισε να είναι διαδεδομένο στους απλούς χρήστες μετά την κυκλοφορία των Windows 95.

Γιατί δεν έχουμε ασφάλεια σήμερα?

Βέβαια, έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε, και τα σημερινά Windows έχουν πολύ διαφορετικές προδιαγραφές όσον αφορά την ασφάλεια. Όμως, εξακολουθούν να έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα: την εγκατάσταση εφαρμογών.

Βλέπετε, συστήματα όπως το Android και το iOS έχουν App Stores για την εγκατάσταση εφαρμογών, και το Linux έχει respositories και package managers. Οι εφαρμογές που περιέχονται σε αυτά τα κλειστά συστήματα είναι λίγο-πολύ εγγυημένο πως υπόκεινται σε έλεγχο για την ασφάλεια των χρηστών.

Αντίθετα, στα Windows όταν χρειαζόμαστε μια νέα εφαρμογή, πρέπει να την αναζητήσουμε στο χάος του Internet και να την εγκαταστήσουμε, χωρίς να έχουμε καμία εγγύηση για το ότι είναι ασφαλής για τον υπολογιστή μας.

Πιάνουν ιούς οι Mac?

Ένα μεγάλο πλεονέκτημα των malware για τα Windows είναι πως λειτουργούν αποκλειστικά στα Windows, και σε κανένα άλλο λειτουργικό σύστημα.

Αυτό δίνει πάτημα στους κατόχους Mac να υπερηφανεύονται πως τα Mac δεν έχουν ιούς (ίσως για να δικαιολογήσουν στον εαυτό τους το γιατί έδωσαν 2000 ευρώ για ένα laptop με ισχύ αντίστοιχη με ένα wintel των 700-1000 ευρώ). Μέχρι και διαφημίσεις της επίσημης αντιπροσωπείας στην Ελλάδα διαφήμιζαν αυτό σαν χαρακτηριστικό.

Η αλήθεια όμως είναι πως οι Mac έχουν ιούς, ενδεχομένως αρκετά επικίνδυνους.

Υπάρχουν όμως μια σειρά από χαρακτηριστικά που καθιστούν τους Mac σημαντικά πιο ασφαλείς από τα Windows όσον αφορά τους ιούς:

-Το Mac App Store, με τα προγράμματα να είναι ελεγμένα και εγκεκριμένα από την Apple -Το Gatekeeper, που επιτρέπει να τρέξουμε προγράμματα μόνο αν έχουν ψηφιακή υπογραφή από έναν εγκεκριμένο κατασκευαστή ή αν προέρχονται από το App Store. -Η τεχνολογία XProtect, που απομονώνει τα γνωστά κακόβουλα προγράμματα. Λειτουργεί όπως τα antivirus στα Windows, αλλά επειδή παράγονται πολύ λιγότεροι ιοί για Mac, είναι πιο εύκολο για την Apple να τους κρατάει υπό έλεγχο.

Κάποιοι χρήστες μπορεί να απενεργοποιήσουν το Gatekeeper για να εγκαταστήσουν και να τρέξουν πειρατικά προγράμματα, και με αυτόν τον τρόπο αφήνουν το Mac τους ανοιχτό σε μολύνσεις. Οι περισσότεροι απλοί χρήστες, όμως, είναι σε γενικές γραμμές ασφαλείς.

Υπάρχουν όμως ιοί στο Android, σωστά?

Αν λέγαμε σε κάποιον πριν από το 2007 πως το κινητό του θα μπορούσε να πιάσει ιό, το πιθανότερο είναι πως θα γελούσε και θα μας ρώταγε αν ο ιός αυτός θα αρρώσταινε το “φιδάκι”.

Με σημερινά smartphone όμως να είναι πλήρεις υπολογιστές τσέπης, να είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο σχεδόν πάντοτε και με τους χρήστες να βάζουν τα στοιχεία της κάρτας τους για να αγοράσουν εφαρμογές, σίγουρα αποτελούν μεγάλο δέλεαρ για τους δημιουργούς malware.

Όμως, και σε αυτή την περίπτωση το κλειδί είναι το App Store. Ολα τα κινητά με android είναι προ-ρυθμισμένα για να δέχονται εφαρμογές αποκλειστικά από το Google Play, τις οποίες εφαρμογές ελέγχει η ίδια η Google.

Όμως οι χρήστες μπορούν να απενεργοποιήσουν αυτή την προστασία, προκειμένου να εγκαταστήσουν τρίτες εφαρμογές από το διαδίκτυο (sideloading). Ακόμα και τότε, πάντως, πριν την εγκατάσταση η Google προτείνει να ελέγξει αυτόματα την εφαρμογή, για να επιβεβαιώσει πως είναι ασφαλής.

Αυτό αποτελεί πρόβλημα για τους χρήστες Android στην Κίνα, όπου δεν λειτουργεί το Google Play Store. Και σίγουρα είναι πρόβλημα για όσους ψάχνουν δωρεάν πειρατικές εκδόσεις εφαρμογών που θα έπρεπε να πληρώσουν στο Google Play.

Εν ολίγοις, αν κατεβάζετε εφαρμογές αποκλειστικά από το Google Play ή κάποιο άλλο αξιόπιστο App Store (όπως το Amazon App Store), τότε το τηλέφωνό σας θα είναι ασφαλές και δεν χρειάζεται να αγοράσετε mobile antivirus.

Iός για iOS?

Στο iPhone και το iPad τα πράγματα είναι ακόμα πιο κλειδωμένα και αποστειρωμένα.

Ενώ στο Google Play μπορεί ο καθένας να ανεβάσει μια εφαρμογή που έφτιαξε, η Apple περνάει από εξονυχιστικό έλεγχο κάθε εφαρμογή που πρόκειται να βάλει στο App Store. H Google ελέγχει αυτόματα τις εφαρμογές, αλλά στην Apple η έγκριση προϋποθέτει έναν υπάλληλο να καθίσει και να μελετήσει προσωπικά την εφαρμογή.

Αυτό το εξαιρετικά κλειστό σύστημα κάνει πολύ δύσκολη την ύπαρξη malware. Βέβαια, ερευνητές ασφαλείας απέδειξαν πως είναι δυνατόν να κρύψουν τόσο καλά ένα malware σε μια εφαρμογή, που να καταφέρει να περάσει τον έλεγχο της Apple. Ακόμα κι έτσι, όμως, το malware αυτό θα πρέπει να εκμεταλλευθεί ένα μεγάλο κενό ασφαλείας στο λειτουργικό για να διαβάσει πχ τον αριθμό της πιστωτικής μας από το browser.

Συν ότι τη στιγμή που η Αpple θα ανακαλύψει την κακόβουλη εφαρμογή, θα την αφαιρέσει άμεσα από το App Store και θα απεγκατασταθεί αυτόματα από όλα τα iPhone και iPad παγκοσμίως.

Την ίδια δυνατότητα μαζικής απεγκατάστασης έχει και το Google Play Store αλλά και το Windows Store της Microsoft, για τις εφαρμογές τύπου Metro των Windows 8.

Malware στο Linux?

Το ποσοστό των χρηστών που χρησιμοποιεί αποκλειστικά Linux είναι τόσο χαμηλό σε σχέση με τα Windows και το Mac OS, που οι δημιουργοί Malware συνήθως δεν μπαίνουν καν στον κόπο να δημιουργήσουν κακόβουλα προγράμματα για αυτό.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως το Linux είναι 100% ασφαλές. Πριν λίγους μήνες έγινε γνωστή η ύπαρξη του trojan “Hand of Thief”, που στοχεύει αποκλειστικά διανομές linux, και έχει σαν στόχο να κλέψει τους κωδικούς μας για τραπεζικές συναλλαγές.

Βέβαια, για να μολύνει αυτός ο ιός κάποιο σύστημα, θα πρέπει ο χρήστης είτε να τον κατεβάσει και να τον τρέξει από κάποιο site (δεν μολύνεται δηλαδή μπαίνοντας απλά στο site), ή να του τον στείλουν με attachment και πάλι να τον τρέξει χειροκίνητα. Και θέλω να πιστεύω πως οι χρήστες που τρέχουν αποκλειστικά linux είναι αρκετά “ψαγμένοι” ώστε να μην κατεβάζουν αδιάκριτα εφαρμογές ή να μην τρέχουν άγνωστα attachments.

Εν ολίγοις, και εδώ αν παραμείνουμε στο Software Center, θα είμαστε ασφαλείς.

Τι γίνεται με τα Chromebooks?

Το Chrome OS, το οποίο τρέχουν τα Chromebooks, ουσιαστικά είναι ένας browser Google Chrome με μερικά έξτρα χαρακτηριστικά να τον υποστηρίζουν.

Όπως και το Linux, το Chrome OS δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο. Και πάλι, για να μολυνθεί ένα σύστημα, θα έπρεπε κάποιος να εγκαταστήσει μια εφαρμογή εκτός του Chrome web store.

Απ' όσο γνωρίζουμε, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένα malware για Chromebook.

Υπάρχουν εντελώς ασφαλή Windows?

Τα μόνα “Windows” που μπορεί κανείς να πει πως είναι εντελώς ασφαλή είναι τα Windows RT, η ειδική έκδοση των Windows για φορητές συσκευές.

Βέβαια, αναφέρουμε τα “Windows” εντός εισαγωγικών, γιατί ενώ τα Windows RT είναι της Microsoft, στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία σχέση με τα Windows που γνωρίζουμε. Η ίδια η Microsoft παραδέχτηκε στη Mozilla πως “δεν πρόκειται πλέον για Windows”.

Κατ' αρχάς, τα Windows RT μπορούν να εγκατασταθούν αποκλειστικά σε συσκευές με επεξεργαστές ARM, δεν μπορούν να τρέξουν στους Intel και AMD που γνωρίζουμε.

Επίσης, τα RT δεν μπορούν να τρέξουν καμία από τις εφαρμογές για συμβατικά Windows. Είναι συμβατά αποκλειστικά με τις εφαρμογές Metro που είναι διαθέσιμες από το Windows App Store.

Άρα, ένα tablet με Windows RT ουσιαστικά είναι εξίσου κλειδωμένο με ένα iPad.

Εστιατόριο ή Καντίνα?

Συνοψίζοντας, ο πιο σίγουρος τρόπος να έχουμε το κεφάλι μας καθαρό είναι να επιλέξουμε μια οποιαδήποτε πλατφόρμα εκτός των Windows, και να περιοριστούμε αποκλειστικά στα προγράμματα που επιτρέπει επίσημα η πλατφόρμα αυτή από το App Store της.

Για να το περιγράψουμε πιο παραστατικά, θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε παρομοιάσουμε την εγκατάσταση προγραμμάτων σε κλειστές πλατφόρμες (Google Play, Apple App Store, Software Center κλπ) με το να αγοράζουμε φαγητό από ένα γνωστό εστιατόριο.

Αντίθετα, τα προγράμματα στα Windows από το Internet είναι σαν να αγοράζουμε αποκλειστικά από διάφορες καντίνες σαν κι εκείνες που διανυκτερεύουν έξω απ' τα σκυλάδικα και τα γήπεδα.

Δεν έχω κανένα πρόβλημα με αυτές τις καντίνες, ίσα ίσα θεωρώ πως οι “ψαγμένες” έχουν εξαιρετικό φαγητό.

Όμως, αν τρώγατε αποκλειστικά από μια διαφορετική καντίνα σε κάθε γεύμα, και όχι μόνο από τις δοκιμασμένες, πόσο καιρό θα σας έπαιρνε να κολλήσετε κάτι που θα σας κολλούσε στην τουαλέτα