Τα αρχεία στον υπολογιστή είναι σαν τα μανιτάρια: τα περισσότερα είναι ασφαλή και χρήσιμα, ορισμένα όμως είναι δηλητηριώδη. Το να μπορούμε να τα ξεχωρίζουμε είναι ζωτικής σημασίας. Η κατάληξη ενός αρχείου είναι η “ταυτότητά” του. Και είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε ποιες επεκτάσεις αρχείων είναι εν δυνάμει επικίνδυνες.
Προτάσεις συνεργασίας
Τα νέα άρθρα του PCsteps
Γίνε VIP μέλος στο PCSteps
Τι είναι οι επεκτάσεις αρχείων?
Οι επεκτάσεις αρχείων είναι τα λίγα γράμματα που ακολουθούν την τελευταία τελεία στο όνομα του αρχείου. Συνήθως αποτελούνται από τρία γράμματα (.doc, .exe, .mp3), αλλά μπορεί να αποτελούνται και από λιγότερα (.c) ή και περισσότερα (.docx, .torrent).
Οι επεκτάσεις αυτές είναι ζωτικής σημασίας για τον υπολογιστή μας. Ενημερώνουν τα Windows τι τύπου είναι το αρχείο (κειμένου, εκτελέσιμο, μουσικής), καθώς και ποιο είναι το κατάλληλο πρόγραμμα για να ανοίξει το αρχείο.
Αν ένα αρχείο έχει περισσότερες από μία τελείες, μόνο η τελευταία μετράει για την κατάληξη. Δηλαδή ένα αρχείο “onoma.doc.mp3” είναι ένα αρχείο τύπου mp3, το .doc είναι σαν να μην υπήρχε.
Γιατί δεν έχω δει ποτέ αυτές τις επεκτάσεις αρχείων?
Η Microsoft, από τα Windows XP και μετά, έχει σαν προεπιλογή να μην εμφανίζονται οι επεκτάσεις για αρχεία τα οποία αναγνωρίζει ήδη το σύστημα.
Ο λόγος είναι πως, αν πάμε να αλλάξουμε όνομα στο αρχείο και αλλάξουμε από λάθος την κατάληξή του, αν πχ σε ένα mp3 σβήσουμε το m, το σύστημα δεν θα μπορέσει να αναγνωρίσει πλέον τον τύπο του αρχείου και να το ανοίξει, μέχρι να επαναφέρουμε την αρχική κατάληξη.
Έτσι, η προεπιλεγμένη ρύθμιση είναι οι επεκτάσεις αρχείων τις οποίες αναγνωρίζει το σύστημα να παραμένουν κρυφές για τον χρήστη, και μόνο το εικονίδιο του αρχείου να μένει σαν αναγνωριστικό.
Όμως, το να βλέπουμε τις επεκτάσεις των αρχείων είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ασφάλεια του συστήματός μας, ώστε να γνωρίζουμε ποιες είναι οι επικίνδυνες καταλήξεις.
Και, έτσι κι αλλιώς, το εικονίδιο ενός αρχείου είναι εξαιρετικά εύκολο να πλαστογραφηθεί.
Πώς εμφανίζω τις επεκτάσεις αρχείων στα Windows 7
Για να εμφανίσουμε τις επεκτάσεις αρχείων στα Windows 7, ανοίγουμε την εξερεύνηση των Windows και πηγαίνουμε Οργάνωση -> Επιλογές φακέλων και αναζήτησης.
Στην καρτέλα “Προβολή” ξε-τσεκάρουμε την “Απόκρυψη επεκτάσεων για γνωστούς τύπους αρχείων” και πατάμε ΟΚ.
Πώς εμφανίζω τις επεκτάσεις αρχείων στα Windows 8.1 και τα Windows 10
Όπως και στα Windows 7, ανοίγουμε την εξερεύνηση των Windows. Επιλέγουμε την καρτέλα “Προβολή” και κάνουμε κλικ στις “Επιλογές”
Στην καρτέλα “Προβολή” ξε-τσεκάρουμε την “Απόκρυψη επεκτάσεων για γνωστούς τύπους αρχείων” και πατάμε ΟΚ.
Γενικά πρέπει πάντοτε να έχουμε ορατές τις επεκτάσεις αρχείων, κάτι που είναι απόλυτα ασφαλές, καθώς αν επιχειρήσουμε να αλλάξουμε την επέκταση ενός αρχείου, το σύστημα θα μας ενημερώσει.
Τι είναι τα εκτελέσιμα αρχεία?
Τα αρχεία στους υπολογιστές μοιράζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: στα εκτελέσιμα και τα αρχεία δεδομένων.
Τα αρχεία δεδομένων είναι αρχεία που χρειάζονται κάποιο πρόγραμμα για να ανοίξουν. Αυτά είναι τα αρχεία κειμένου, μουσικής, φωτογραφιών, ταινιών, Word, Excel, PowerPoint κλπ. Αν δεν υπάρχει το κατάλληλο πρόγραμμα εγκατεστημένο στον υπολογιστή, δεν μπορούμε να ανοίξουμε αυτά τα αρχεία.
Τα εκτελέσιμα αρχεία (.exe, .bat, .vbs, και άλλα) είναι αρχεία που δεν χρειάζονται κάποιο πρόγραμμα για να ανοίξουν. Όταν τα τρέχουμε, εκτελούν κάποιο κώδικα που περιέχουν, για να γίνει κάποια λειτουργία, πχ η εγκατάσταση κάποιου προγράμματος.
Αυτή η διάκριση είναι εξαιρετικά σημαντική. Τα εκτελέσιμα αρχεία, αν δεν γνωρίζουμε την προέλευσή τους, μπορούν να εμπεριέχουν κακόβουλο κώδικα, και να μολύνουν τον υπολογιστή μας, ενδεχομένως και με εξαιρετικά επικίνδυνους τύπους ιών.
Αντίθετα, τα αρχεία των δεδομένων, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, είναι ασφαλή. Κανένα mp3 δεν μπορεί να περιέχει ιό.
Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις στις επεκτάσεις αρχείων δεδομένων, τις οποίες θα δούμε παρακάτω στον οδηγό.
Ποιες επεκτάσεις αρχείων είναι επικίνδυνες?
Θα πρέπει να τονίσουμε ξανά πως οι παρακάτω επεκτάσεις είναι επικίνδυνες μόνο αν δεν είμαστε 100% βέβαιοι για την προέλευση του αρχείου.
Προφανώς για να εγκαταστήσουμε μια εφαρμογή θα πρέπει να τρέξουμε εκτελέσιμο ένα αρχείο με κατάληξη .exe, αλλιώς δεν θα μπορέσουμε να την εγκαταστήσουμε.
Αν όμως μας έρθει κάποιο ύποπτο email που να περιέχει ένα αρχείο .exe (ή με κάποια από τις παρακάτω καταλήξεις) το οποίο δεν περιμέναμε, τότε σε καμία περίπτωση δεν τρέχουμε αυτό το αρχείο.
Αυτές είναι, σε αλφαβητική σειρά, οι πιο επικίνδυνες επεκτάσεις αρχείων, στις οποίες πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί.
- .application
- .bat
- .bin
- .ceo
- .cer
- .chm
- .cmd
- .cnf
- .com
- .cpl
- .exe
- .gadget
- .hta
- .inf
- .ins
- .inx
- .isu
- .its
- .jar
- .job
- .js
- .jse
- .jse? (κάθε κατάληξη 4ων ή περισσοτέρων γραμμάτων που ξεκινάει με jse)
- .lnk
- .mad
- .maf
- .mag
- .mam
- .maq
- .mar
- .mas
- .mat
- .mau
- .mav
- .maw
- .mda
- .mdz
- .mhtml
- .msc
- .msh
- .msh1
- .msh1xml
- .msh2
- .msh2xml
- .mshxml
- .msi
- .msp
- .mst
- .paf
- .pif
- .prf
- .ps1
- .ps1xml
- .ps2
- .ps2xml
- .psc1
- .psc2
- .pst
- .reg
- .rgs
- .scf
- .scr
- .sct
- .shb
- .shs
- .tmp
- .u3p
- .vb
- .vbe
- .vbs
- .vbscript
- .vsmacros
- .vss
- .vst
- .vsw
- .wmf
- .ws
- .wsc
- .wsf
- .wsh
- .xnk
Επίσης, υπάρχουν ορισμένες επεκτάσεις αρχείων δεδομένων που είναι εν δυνάμει επικίνδυνες, μόνο όμως εφόσον τρέξουμε αυτά τα αρχεία έχοντας τα αντίστοιχα προγράμματα εγκατεστημένα στον υπολογιστή μας.
| Κατάληξη | Είδος | Πρόγραμμα |
|---|---|---|
| 0XE | Renamed Virus File | F-Secure Internet Security |
| 73K | TI-73 Application | TI Connect |
| 89K | TI-89 Application | TI Connect |
| A6P | Authorware 6 Program File | Adobe Authorware |
| AC | GNU Autoconf Script | Autoconf |
| ACC | GEM Accessory File | Gemulator |
| ACR | ACRobot Script | ACRobot |
| ACTM | AutoCAD Action Macro | AutoCAD |
| AHK | AutoHotkey Script | AutoHotkey |
| AIR | Adobe AIR Installation Package | Adobe AIR |
| APP | FoxPro Application | Visual FoxPro |
| ARSCRIPT | ArtRage Script | ArtRage Studio |
| AS | Adobe Flash ActionScript File | Adobe Flash |
| ASB | Alphacam Stone VB Macro | Alphacam |
| AWK | AWK Script | AWK |
| AZW2 | Kindle Active Content App File | Kindle Collection Manager |
| BEAM | Compiled Erlang File | Erlang |
| BTM | 4DOS Batch File | 4DOS |
| CEL | Celestia Script | Celestia |
| CELX | Celestia Script | Celestia |
| CHM | Compiled HTML Help File | Firefox, IE, Safari |
| COF | MPLAB COFF File | MPLAB IDE |
| CRT | Security Certificate | Firefox, IE, Chrome, Safari |
| DEK | Eavesdropper Batch File | Eavesdropper |
| DLD | EdLog Compiled Program | Edlog |
| DMC | Medical Manager Script | Sage Medical Manager |
| DOCM | Word Macro-Enabled Document | Microsoft Word |
| DOTM | Word Macro-Enabled Template | Microsoft Word |
| DXL | Rational DOORS Script | Rational DOORS |
| EAR | Java Enterprise Archive File | Apache Geronimo |
| EBM | EXTRA! Basic Macro | EXTRA! |
| EBS | E-Run 1.x Script | E-Prime (v1) |
| EBS2 | E-Run 2.0 Script | E-Prime (v2) |
| ECF | SageCRM Component File | SageCRM |
| EHAM | ExtraHAM Executable | HAM Programmer Toolkit |
| ELF | Nintendo Wii Game File | Dolphin Emulator |
| ES | SageCRM Script | SageCRM |
| EX4 | MetaTrader Program File | MetaTrader |
| EXOPC | ExoPC Application | EXOfactory |
| EZS | EZ-R Stats Batch Script | EZ-R Stats |
| FAS | Compiled Fast-Load AutoLISP File | AutoCAD |
| FKY | FoxPro Macro | Visual FoxPro |
| FPI | FPS Creator Intelligence Script | FPS Creator |
| FRS | Flash Renamer Script | Flash Renamer |
| FXP | FoxPro Compiled Program | Visual FoxPro |
| GS | Geosoft Script | Oasis Montaj |
| HAM | HAM Executable | Ham Runtime |
| HMS | HostMonitor Script | HostMonitor |
| HPF | HP9100A Program File | HP9100A Emulator |
| HTA | HTML Application | Internet Explorer |
| IIM | iMacro Macro | iMacros (Firefox Add-on) |
| IPF | SMS Installer Script | Microsoft SMS |
| ISP | Internet Communication Settings | Microsoft IIS |
| JAR | Java Archive | Firefox, IE, Chrome, Safari |
| JS | JScript Executable Script | Firefox, IE, Chrome, Safari |
| JSX | ExtendScript Script | Adobe ExtendScript Toolkit |
| KIX | KiXtart Script | KiXtart |
| LO | Interleaf Compiled Lisp File | QuickSilver |
| LS | LightWave LScript File | LightWave |
| MAM | Access Macro-Enabled Workbook | Microsoft Access |
| MCR | 3ds Max Macroscript or Tecplot Macro | 3ds Max |
| MEL | Maya Embedded Language File | Maya 2013 |
| MPX | FoxPro Compiled Menu Program | Visual FoxPro |
| MRC | mIRC Script | mIRC |
| MS | 3ds Max Script | 3ds Max |
| MS | Maxwell Script | Maxwell Render |
| MXE | Macro Express Playable Macro | Macro Express |
| NEXE | Chrome Native Client Executable | Chrome |
| OBS | ObjectScript Script | ObjectScript |
| ORE | Ore Executable | Ore Runtime Environment |
| OTM | Outlook Macro | Microsoft Outlook |
| PEX | ProBoard Executable | ProBoard BBS |
| PLX | Perl Executable | ActivePerl or Microsoft IIS |
| POTM | PowerPoint Macro-Enabled Design Template | Microsoft PowerPoint |
| PPAM | PowerPoint Macro-Enabled Add-in | Microsoft PowerPoint |
| PPSM | PowerPoint Macro-Enabled Slide Show | Microsoft PowerPoint |
| PPTM | PowerPoint Macro-Enabled Presentation | Microsoft PowerPoint |
| PRC | Palm Resource Code File | Palm Desktop |
| PVD | Instalit Script | Instalit |
| PWC | PictureTaker File | PictureTaker |
| PYC | Python Compiled File | Python |
| PYO | Python Optimized Code | Python |
| QPX | FoxPro Compiled Query Program | Visual FoxPro |
| RBX | Rembo-C Compiled Script | Rembo Toolkit |
| ROX | Actuate Report Object Executable | eReport |
| RPJ | Real Pac Batch Job File | Real Pac |
| S2A | SEAL2 Application | SEAL |
| SBS | SPSS Script | SPSS |
| SCA | Scala Script | Scala Designer |
| SCAR | SCAR Script | SCAR |
| SCB | Scala Published Script | Scala Designer |
| SCR | Generic Script | Original Scripting Engine1 |
| SCRIPT | Generic Script | Original Scripting Engine1 |
| SMM | Ami Pro Macro | Ami Pro |
| SPR | FoxPro Generated Screen File | Visual FoxPro |
| TCP | Tally Compiled Program | Tally Developer |
| THM | Thermwood Macro | Mastercam |
| TLB | OLE Type Library | Microsoft Excel |
| TMS | Telemate Script | Telemate |
| UDF | Excel User Defined Function | Microsoft Excel |
| UPX | Ultimate Packer for eXecutables File | Ultimate Packer for eXecutables |
| URL | Internet Shortcut | Firefox, IE, Chrome, Safari |
| VLX | Compiled AutoLISP File | AutoCAD |
| VPM | Vox Proxy Macro | Vox Proxy |
| WCM | WordPerfect Macro | WordPerfect |
| WIDGET | Yahoo! Widget | Yahoo! Widgets |
| WIZ | Microsoft Wizard File | Microsoft Word |
| WPK | WordPerfect Macro | WordPerfect |
| WPM | WordPerfect Macro | WordPerfect |
| XAP | Silverlight Application Package | Micrsoft Silverlight |
| XBAP | XAML Browser Application | Firefox, IE |
| XLAM | Excel Macro-Enabled Add-In | Microsoft Excel |
| XLM | Excel Macro-Enabled Workbook | Microsoft Excel |
| XLSM | Excel Macro-Enabled Workbook | Microsoft Excel |
| XLTM | Excel Macro-Enabled Template | Microsoft Excel |
| XQT | SuperCalc Macro | CA SuperCalc |
| XYS | XYplorer Script | XYplorer |
| ZL9 | Renamed Virus File | ZoneAlarm |
Τα αρχεία που συναντάμε συχνότερα από όλα τα παραπάνω είναι τα αρχεία .exe. Εκτός από την εγκατάσταση προγραμμάτων, ουσιαστικά κάθε πρόγραμμα που τρέχουμε στον υπολογιστή τρέχει μέσω ενός αρχείου .exe.
Συνεπώς, εφόσον δεν μπορούμε να ξεφορτωθούμε τα αρχεία .exe, αρκεί να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί αν μας έχουν έρθει με email ή αν βρίσκονται σε κάποιο ξένο USB Flash.
Υπενθυμίζουμε πως σαν κατάληξη σε ένα αρχείο μετράνε μόνο τα γράμματα μετά την τελευταία τελεία. Το αρχείο pictures.jpg.exe όχι μόνο είναι εκτελέσιμο, αλλά κάποιος έχει προσπαθήσει να κρύψει πως είναι εκτελέσιμο – προσπαθώντας να το πασάρει σαν αρχείο εικόνας jpg – άρα είναι εξαιρετικά ύποπτο.
Επικίνδυνες επεκτάσεις αρχείων για Linux, Mac OS Χ, και Android
Δεν είναι μόνο τα Windows που κινδυνεύουν από επικίνδυνες επεκτάσεις αρχείων. Υπάρχουν αντίστοιχες επεκτάσεις αρχείων που είναι επικίνδυνες για άλλα λειτουργικά συστήματα, όπως το Linux, το OS X και το Android.
| Επέκταση | Είδος | Λειτουργικό Σύστημα |
|---|---|---|
| APK | Application | Android |
| PRG | Executable | GEM |
| IPA | Application | iOS |
| KSH | Unix Korn Shell Script | Linux |
| OUT | Executable | Linux |
| RUN | Executable | Linux |
| ACTION | Automator Action | Mac OS |
| APP | Executable | Mac OS |
| COMMAND | Terminal Command | Mac OS |
| OSX | Executable | Mac OS |
| WORKFLOW | Automator Workflow | Mac OS |
| CSH | C Shell Script | Mac OS, Linux |
Ξέρετε άλλες επικίνδυνες επεκτάσεις αρχείων?
Προσπαθήσαμε να καλύψουμε όσο γίνεται περισσότερες περιπτώσεις στις παραπάνω λίστες. Aν ξεχάσαμε κάποια κατάληξη αρχείου που να είναι εν δυνάμει επικίνδυνη, γράψτε μας στα σχόλια και θα την προσθέσουμε.
